پخش زنده
امروز: -
عوارض فقر آهن کودکان
علائم و عوارض کمبود آهن در کودکان چیست؟
به گزارش گروه وب‌گردی خبرگزاری صدا و سیما، والدین باید در دادن قطره آهن به کودک حساسیت داشته باشند و به این موضوع مهم توجه کنند.
دکتر موسی‌خانی اظهار داشت: پدر و مادر‌ها اگر میبینند فرزندشان تمایل دارد از سجاده آنها مُهر بردارد و بخورد یا موارد دیگری مانند خاک گلدان را می‌خورد، حتما برای بررسی این اشتیاق به خاک خوردن در فرزندشان، به پزشک متخصص مراجعه کنند.
وی افزود: خوردن خاک از سوی بچه‌ها، علامتی از کمبود آهن در آنها است و از آن‌جا که کمبود عناصری مانند روی و آهن آثار ناخوشایندی در سلامتی دارد، باید برای تشخیص و درمان به موقع اقدام کنید.
او با بیان اینکه کمبود آهن می‌تواند رشد جسمی و ذهنی کودک را کم کند، تصریح کرد: بعضی از والدین به دلیل ترس از رنگ گرفتن دندان‌های کودک یا خرابی آنها، قطره آهن تجویز شده را به درستی به کودک خود نمی‌دهند.
موسی‌خانی اضافه کرد: مقابله با کمبود آهن فواید بی‌شماری از جمله پیشگیری از کاهش ضریب هوشی و تمرکز بچه‌ها دارد و حتی در مورد پیشگیری از کوتاهی قد کودکان نیز می‌توان وجود این عنصر حیاتی را مؤثر دانست. عنصر آهن در بیشتر آنزیم‌های مهم بدن که در واکنش‌های شیمیایی شرکت می‌کنند، به عنوان یک جزء کاربردی و حیاتی نقش دارد.
وی با اشاره به اینکه آهن نقش اساسی در بیشتر واکنش‌های پیچیده مغز و اعصاب دارد، یادآور شد: دستگاه گردش خون که مهم‌ترین جزء آن گلبول‌های قرمز است و نقش آن رساندن اکسیژن به همه سلول‌های بدن است، بدون آهن نمی تواند اکسیژن را جذب و در ارگان‌های هدف آزاد کند.
سرپرست مرکز آموزشی درمانی قدس قزوین تأکید کرد: بر اساس دستوالعمل‌های سازمان بهداشت جهانی، قطره آهن از شش ماهگی شروع می‌شود و تا دو سالگی هم باید به طور مستمر ادامه داشته باشد اما طبق تحقیقات گسترده و مطالب علمی که در کتاب‌های مرجع آمده است، در نوزادانی که سر موقع به دنیا می‌آیند و از شیر مادر تغذیه می‌کنند از چهار ماهگی و در نوزادان زودرس از زمان دو برابر شدن وزن تولد، باید قطره آهن استفاده شود.
چگونه از کم خونی و فقر آهن می‌توان جلوگیری کرد؟
برای پیشگیری از کمبود آهن و کم خونی ناشی از آن در برنامه غذایی روزانه کودک خود از منابع غذایـی حاوی آهن استفاده کنید. بهترین منابع غذایی آهن، جگر، گوشت قرمز، مرغ و ماهی هستند.
زرده تخم مرغ، انواع حبوبات مثل عدس و لوبیا، سبزیجات سبز تیره مثل جعفری و اسفناج، انواع مغز‌ها مثل پسته، بادام، گردو و فندق (بعد از ۲ سالگی به شرط آن‌که کودک به آنها حساسیت نداشته باشد) و انواع خشکبار مانند توت خشک، برگه آلو، انجیر خشک، کشمش و خرما منابع خوبی از آهن هستند و می‌توان برای تأمین آهن مورد نیاز بدن در برنامه غذایی کودکان، متناسب با سن آنها از این مواد استفاده کرد.
همچنین برای پیشگیری از کمبود آهن باید به کودکان خود از ۶ ماهگی تا ۲۴ ماهگی قطره آهن به میزان ۱۰ تا ۱۵ قطره در روز بدهید.
چه میزان آهن مورد نیاز است؟
برای رشد و تکامل کودک باید مقدار ثابتی آهن در رژیم غذایی او وجود داشته باشد؛ کودکان ۷ تا ۱۲ ماهه ۱۱ میلی گرم، یک تا ۳ ساله ۷ میلی گرم، ۴ تا ۸ ساله ۱۰ میلی گرم، ۹ تا ۱۳ ساله ۸ میلی گرم، دختران ۱۴ تا ۱۸ ساله ۱۵ میلی گرم و پسران در این سنین ۱۱ میلی گرم آهن به صورت روزانه احتیاج دارند.
قطره آهن را چگونه باید به کودک داد؟
با شروع غذای کمکی باید روزانه قطره آهن یا شربت آهن به کودک خود بدهید که از ابتلای وی به کم خونی فقر آهن پیشگیری شود. می‌توانید قطره آهن را در عقب دهان کودک بچکـانید (حتی‌الامکان قطره را با قطره چکان در دهان کودک بچکانید و از قاشق برای دادن قطره استفاده نکنید) برای اینکه دندان‌های کودک سیاه نشود، بلافاصله مقداری آب جوشیده خنک شده و یا آب میوه (بسته به سن کودک) به او بدهید و با یک پارچه تمیز یا مسواک نرم دندان‌های او را بخوبی تمیز کنید.
بلافاصله پس از دادن قطره نباید چای بدهید، چون آهن موجود در قطره کمتر جذب می‌شود. بهتر است قطره آهن را بین دو وعده شیر به کودک بدهید. به‌خاطر داشته باشید با خوردن قطره آهن، مدفوع کودک بطور طبیعی تیره رنگ می‌شود که جای نگرانی نیست. اگر کودک قطره آهن را به تنهایی نمی‌خورد اما به‌صورت مخلوط با آب میوه بهتر می‌خورد می‌توانید قطره آهن را در مقدار کمی آب میوه مخلوط کرده و به کودک بدهید.
آیا می‌دانید چرا کودکان زیر ۵ سال نسبت به کمبود ویتامین A حساس‌تر هستند؟
کودکان زیر ۵ سال دوران سریع رشد را می‌گذرانند و برای رشد خود به ویتامین A بیشتری نیاز دارند. پس اگر در برنامه غذایی آنها منابع ویتامین A به اندازه کافی وجود نداشته باشد، به‌سرعت دچار کمبود می‌شوند. بویژه آن‌که، در این سنین معمولا" کودکان بیشتر به بیماری‌های اسهالی و عفونت‌های تنفسی و آلودگی‌های انگلی مبتلا می‌شوند و در اثر این بیماریها دچار بی‌اشتهایی شده و غذای کمتری می‌خورند.
در نتیجه ویتامین کمتری به بدنشان می‌رسد و ضمنا" جذب این ویتامین‌ها در بدن در دوران بیماری کمتر می‌شود. در برنامه غذایی روزانه کودک خود از منابع غذایی ویتامین A مثل جگر، زرده تخم مرغ، شیر و لبنیات، کره، سبزی‌های زرد مثل هویج، کدو حلوایی و میوه‌های زرد و نارنجی رنگ مثل آلو، زردآلو، قیسی، خرمالو، طالبی استفاده کنید که کودکتان دچار کمبود ویتامین A نشود.
عوامل خطر ابتلا به کمبود آهن
نوزادان و کودکانی که یکی از شرایط زیر را داشته باشند، بیشتر در معرض ابتلا به کمبود آهن قرار دارند:
* کودکانی که بیش از ۳ هفته قبل از موعد مقرر متولد شده‌اند یا هنگام تولد وزن کمی داشته‌اند.
* کودکانی که قبل از یک سالگی از شیر گاو تغذیه کرده‌اند.
* نوزادانی که از شیر مادر تغذیه کرده اما پس از ۶ ماهگی نیز از غذا‌های مکمل حاوی آهن استفاده نکرده‌اند.
* کودکان یک تا ۵ ساله‌ای که روزانه بیش از ۷۱۰ میلی لیتر شیر گاو، شیر بز یا شیر سویا در روز می‌نوشند.
* کودکانی که بیماری‌های خاصی مانند عفونت‌های مزمن داشته یا رژیم غذایی محدودی دارند.
البته فراموش نکنید که دختران نوجوان بیشتر از پسران در معرض کمبود آهن قرار خواهند داشت.
کمبود ویتامین A چه عوارضی در کودکان زیر ۵ سال دارد؟
ویتامین A برای رشد کودک ضروری است. علاوه بر آن به مقاومت بدن کودک در مقابل بیماری‌هایی مثل عفونت‌های تنفسی، سرخک، برونشیت، اسهال و سایر بیماری‌های عفونی کمک می‌کند و کمبود آن موجب اختلال رشد، کاهش مقاومت بدن و ابتلا مکرر به بیماریها، اختلال در خونسازی، شبکوری و در موارد کمبود شدید آسیب رسیدن به چشم‌ها و نهایتا" کوری می‌شود.
کودکانی که دچار کمبود ویتامین A هستند بیشتر به بیماری مبتلا می‌شوند و دوره بیماری در آنها طولانی‌تر است. برای پیشگیری از کمبود ویتامین A در کودکان زیر ۲ سال، باید از روز پانزدهم تولد تا ۲ سالگی به کودک هر روز ۲۵ قطره مولتی ویتامین یا قطره ویتامین A+D بدهید.
چگونه از کمبود ید در کودک خود پیشگیری کنیم؟
برای پیشگیری از اختلالات ناشی از کمبود ید از جمله اختلال در رشد مغزی و جسمی و کاهش قدرت یادگیری، باید در برنامه غذایی روزانه از نمک یددار استفاده کنیم. مصرف نمک یددار تنها راه حفاظت شما و کودکتان در برابر اثرات زیان آور و قابل پیشگیری کمبود ید است. اما توجه داشته باشید که به‌طور کلی، نمک باید کم مصرف شود اما همان مقدار کم، نمک یددار باشد.
نجفی، رئیس بخش گوارش مرکز طبی کودکان می‌گوید: مصرف گوشت قرمز می‌تواند تا حدی از کم‌خونی دختران بکاهد اما بهتر است در مقطعی که دچار عادت ماهانه می‌شوند از قرص آهن استفاده کنند.
او به مراجعه و معاینه دوره‌ای اشاره داشت و افزود: کودکان زیر یک سال هر یک‌ماه و بعد از یک سالگی هر ۳ ماه و در سنین بالاتر هر ۶ ماه به پزشک مراجعه کنند تا معیار‌های رشدی آنها بررسی شود و همچنین برای استفاده از مکمل‌های تغذیه‌ای مثل مولتی ویتامین و آهن دستورات کافی داده شود.
نظر شما