افول هژمونی دلار در اقتصاد بین الملل
استفاده بیش از حد واشنگتن از اهرم تحریمها باعث شده تا بسیاری از کشورها به فکر راههای جایگزین نظام دلاری باشند و این مساله در صورت ادامه یافتن در آینده دلار را با چالشهای اجتناب ناپذیری مواجه خواهد کرد
به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما: از اواسط قرن نوزدهم تا جنگ جهانی اول، انگلیس اعتباردهنده اصلی جهان بود و پوند ابزار غالب تأمین مالی تجارت بینالمللی بهشمار میرفت.
انگلیس بزرگترین ذخایر طلای جهان را در اختیار داشت و سایر کشورها ذخایر خود را بر اساس طلا یا پوند نگه میداشتند. اما با پایان جنگ، انگلیس یک کشور بدهکار و ورشکسته بود و آمریکا که ذخایر عظیمی از طلا را جمع کرده بود، بهعنوان اعتباردهنده اصلی جهان جایگزین انگلیس شد.
جنگ جهانی دوم هم رویدادی ویران کننده بود که عملا قدرتهای اروپایی و ژاپن را در نظام بین الملل تضعیف کرد و موجب شد آمریکا به عنوان ابرقدرتی جدید در جهان ایفای نقش نماید. از سوی دیگر فروپاشی اقتصادی اروپا و کشورهای ثروتمندی نظیر فرانسه و بریتانیا و آلمان، باعث استیلای دلار به عنوان قدرتمندترین ارز جهان شد و از آن پس این واحد پولی به عنوان ارز شناخته شده جهانی تثبیت شد.
به عبارت دیگر نقش آمریکا در سالهای پایانی جنگ جهانی دوم و دوری این کشور از بحرانی اقتصادی که سراسر اروپا را فراگرفت، عامل مهمی در تثبیت دلار به عنوان ارز جهانی شد. پس از پایان جنگ جهانی دوم و با توجه به مکانیسم سیستم پولی ”برتون وودز“، فقط دلار آمریکا قابلیت تبدیل شدن به طلا و دیگر ارزها را داشت.
در ۱۵ اوت ۱۹۷۱ نیکسون رئیس جمهورآمریکا قابلیت تبدیل دلار آمریکا به طلا را به شکل یکطرفه فسخ کرد و عملاً به نظام برتون وودز پایان داد و دلار را به ارز بیپشتوانه تبدیل کرد.
اما این رویداد منجر به افول هژمونی دلار نشد و وابستگی کشورها به دلار همچنان ادامه یافت. توافق برتون وودز باعث شد کشورها دلار را به عنوان پشتوانه ارزهای خود انتخاب کنند و به نوبه خود، طلا نیز پشتوانهی دلار شد و به این ترتیب، آمریکا بر اقتصاد جهانی مسلط شد، اما وقتی که این توافق از بین رفت و ارتباط بین دلار و قیمت طلا قطع شد، دلار تبدیل به استاندارد پولی و پشتوانهای برای سایر ارزها شناخته شد که این مساله تا پایان قرن گذشته ادامه یافت.
اما ورود به هزاره جدید معادله را کاملا دگرگون کرد و با ظهور اقتصادهای نوظهور و شکل گیری منطقه یورو زنگ خطر برای دلار آمریکا به صدا درآمد.