نشست هفتاد و پنج سالگی سازمان ملل

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، انجمن دفاع از قربانیان تروریسم – نشست "هفتاد و پنج سال با سازمان ملل" ، را به مناسبت هفتادوپنجمین سالگرد تاسیس این سازمان در روز سوم آبان (24 اکتبر) به همت انجمن دفاع از قربانیان تروریسم و همکاری دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی، مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد در تهران، مرکز حقوق بین المللی لاهه و موسسه کلمه ای برای صلح، بمنظور بررسی عملکرد سیر تحولات سازمان ملل و تبیین وضعیت فعلی و چشم انداز آینده، با حضور اساتید دانشگاه و خانواده های شهدای ترور به صورت وبینار برگزار کرد.

مأموریت بنیادین ما ارتقای کرامت انسانی، حفاظت از حقوق بشر،احترام به حقوق بین الملل و نجات بشریت از جنگ است

در ابتدای نشست پیام آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد، به مناسبت 75 امین سالگرد سازمان ملل متحد پخش شد. آنتونیو گوترش در پیام ویدئویی خود تاکید کرد: هفتاد و پنجمین سالگرد سازمان ملل متحد در بحبوحه یک همه گیری جهانی قرار دارد. مأموریت بنیادین ما بیش از هر زمان دیگری واجد اهمیت است. برای ارتقای کرامت انسانی. حفاظت از حقوق بشر.احترام به حقوق بین الملل. و نجات بشریت از جنگ."
وی ادامه داد: " دبیر کل سازمان ملل متحد در ادامه پیام تصویری خود گفت:" اکنون زمان تشدید تلاش با هدف صلح برای دستیابی به آتش بس جهانی است. زمان در حال گذر است. همچنین باید با سیاره خود آشتی کنیم" وی ادامه داد : "در سراسر جهان، باید اقدامات بیشتری برای پایان بخشیدن به رنج انسانی ناشی از فقر، نابرابری، گرسنگی و نفرت انجام دهیم - و با تبعیض بر اساس نژاد، دین، جنسیت یا هر تفاوت دیگری مبارزه کنیم."

قربانیان تروریسم باید به دنبال مطالبه گری در مورد استانداردهای دوگانه باشند
خانم الهام امین زاده، استاد حقوق دانشگاه تهران، سخنران ابتدایی نشست در سخنانی گفت: فلسفه وجودی سازمان ملل که در منشور آن نیز مستتر می باشد محفوظ داشتن نسل های بشر از بلای جنگ است که نشانه ای از وجود مفهوم منفی صلح یعنی نبود جنگ در نظر سازمان ملل است. البته نبود جنگ به معنای رفاه تمامی ابنای بشر نیست و نیاز داریم که به عدالت هم فکر کنیم.
او گفت: "برخی می گویند صلح بسترساز عدالت است و برخی دیگر عدالت را بسترساز صلح می دانند"
خانم امین زاده در بخش دیگری از سخنانش گفت: " در طول این هفتاد و پنج سال سرمایه گذاری جدی بر روی اهداف سازمان ملل نشده است. در برهه های مختلف قطعنامه هایی وجود دارد که ستاره ای در آسمان سازمان ملل هستند.
وی ادامه داد : این قطعنامه ها توانسته اعمال تروریسم را تقبیح کنند اما در از بین بردن ریشه های تروریسم ناکام مانده اند. اگر فقر خشکانده شود تروریسم هم پایان می یابد. اما متاسفانه سازمان ملل نتوانسته است در این زمینه موفقیت کسب کند و علت آن نیز عدم وجود تعریفی جهانشمول از تروریسم و نهضت های آزادیبخش است."
معاون حقوقی سابق ریاست جمهوری، در بخش دیگری از سخنانش در موضوع تبعیض های سازمان ملل در پرونده های مختلف گفت: " در پرونده تهاجم کشورها، سرعت عملی مانند تهاجم عراق علیه کویت نداریم و هیچ سابقه ای نداشته است در حالیکه در تجاوز مشابه در حمله عراق به ایران هشت سال سکوت را شاهد بودیم.
وي ادامه داد: " و یا در موضوع ترور رفیق حریری بلافاصله دادگاه توسط شورای امنیت تشکیل می شود. در حالیکه در ترور بسیاری از روسای کشورها هیچ وقت چنین محکمه ای مشابه با لبنان ندیدیم."
وي گفت: "تشکیل دادگاه در مورد یوگسلاوی و رواندا نیز مورد دیگری است که موارد مشابهی را در جهان داریم مانند مورد روهینگیایی ها در میانمار. ولی ما شاهد هیچ محکمه ای مانند یوگسلاوی و رواندا نیسیتم.
او در ادامه گفت: "به نظر می رسد که سازمان ملل به صورت یکسان به صلح و عدالت نپرداخته است. در مقدمه منشور ملل متحد در مورد فلسفه وجودی سازمان ملل یعنی نجات دادن از بلای جنگ اشاره شده است و اگر به خوبی اجرا می شد بسیاری از این مسائل در هفتاد و پنج سال اتفاق نمی افتاد."
خانم امین زاده در ادامه نشست بیان داشت: "هر روز که میگذرد انتظار ملت ها از سازمان ملل بیشتر می شود. و با توجه به چندقطبی شدن جهان می توان گفت که صرفا با قطعنامه نمی توان به حکمرانی جهانی پرداخت."
وي گفت: قربانیان تروریسم باید به دنبال مطالبه گری در مورد استانداردهای دوگانه باشند و اینگونه وبینارها ارزشمند هستند."

شاید لازم باشد سازمان ملل متحد هفتاد و پنج سال دوم خود را با یک رنسانس آغاز کند
در بخش دیگری از نشست، آقای زمانی، استاد حقوق بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی، با تشکر از انجمن دفاع از قربانیان تروریسم عنوان داشت که پس از هفتاد و پنج سال از تاسیس سازمان ملل متحد از احتمال جنگ هسته ای دراوایل دهه 60 تا فروپاشی اتحاد شوروی و تک قطبی شدن جهان در اوایل دهه نود و حملات تروریستی 2001 و اوج یکجانبه گرایی امریکا در چهارسال اخیر به ویژه در بحران کرونا، فراز و نشیب های زیادی در برابر سازمان ملل وجود داشته است.
وي ادامه داد: " شاید لازم باشد سازمان ملل متحد هفتاد و پنج سال دوم خود را با یک رنسانس آغاز کند"
استاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: "عدالتی که در مقدمه منشور ملل متحد در 75 سال پیش از آن بحث شد انتزاعی نبود و عدالتی مبتنی برحقوق بین الملل بوده و بر برابری زنان و احترام به حقوق بشر و آزادی و تلاش برای تعیین حق سرنوشت و کاستن از فاصله طبقاتی عظیم میان ملت ها و کشورها بود.
او ادامه داد: "به نظر می رسد عدالت مورد نظر سازمان ملل متحد در پرتو نهادهایی مانند شورای اقتصادی اجتماعی، شورای قیمومت، دبیرخانه و حتی مجمع عمومی عدالتی اجتماعی نبوده و عدالتی قضایی است."
آقای زمانی گفت: " در موضوع عدالت قضایی برای قربانیان ترور گام های خوبی برداشته شده است. از سویی کمیسیون حقوق بشر و نهادهای حقوق بشر و کمیته های دهگانه که حق تظلم خواهی در آنها وجود دارد مانند کمیته منع شکنجه و ... تلاش داشته اند برای قربانیان ترور حق بر جبران خسارت را تضمین کنند. "
او ادامه داد: "در کنار این نهادهای حقوق بشری، شورای اقتصادی و اجتماعی به خصوص بخش مبارزه با جرم تلاش های زیادی را برای دسترسی قربانیان ترور به عدالت کیفری برداشته است."

خرد جمعی جامعه را همبسته محور می کند
آقای ظاهری ، استاد حقوق دانشگاه آزاد اسلامی، سخنران بعدی نشست، گفت مفهومی که میخواهم در این نشست بررسی کنم خرد جمعی است که این خرد جمعی را می توان معادل COMMON SENSE و یا WISDOM OF CROWD بگیریم. اگر آن را ابزار معرفت شناسی بدانیم. در این صورت مثالهای متعددی در این زمینه وجود دارد. وي ادامه داد: "بحث ما استفاده از این خرد جمعی در ساختار سازمان ملل متحد و بررسی روند آن در سازمان ملل است. "
این استاد دانشگاه در ادامه سخنانش گفت: "در ساختارسازمان ملل و در زمان طراحی در 1945 این بحث مطرح می شود که آیا باید به فرد توجه شود یا خرد جمعی؟. به نظر می رسد که منشور ملل متحد به هردو توجه دارد. یعنی هم شواهدی از توجه به فرد داریم، یعنی اصل حاکمیت دولتها که در موارد مختلفی این اصل توجه شده و هم خرد جمعی که به مباحث مختلفی توجه شده است، از جمله در حق مردم در تعیین سرنوشت و روش اداره شورایی در سازمان ملل متحد و کمیسیون های سازمان ملل متحد و اساس ساختار اکوسوک (ECOSOC) در استفاده از سمن ها تاکید بر خرد جمعی است."
او ادامه داد: "مبنایی که در ایجاد سازمان ملل انتخاب شد در دوران جنگ سرد نتوانست به خوبی عمل کند و این شرایط اجازه نداد که این خرد جمعی در سازمان ملل متحد به خوبی عمل کند. منتها پس از جنگ سرد، مفاهیم حکمرانی جهانی و حکمرانی خوب بوجود می آید. در این دوران دیگر بحث حکمرانی جهانی را داریم و استانداردهای حکمرانی جهانی که بی ارتباط با خرد جمعی نبوده است و پیش فرضهایی دارد."
آقای ظاهری در ادامه سخنانش بیان داشت: "از جمله پیش فرض های متعدد آن در رابطه با خرد جمعی این است که گروه های ذینفع را به میدان آورده است."
او در ادامه گفت: " سه پیش فرض مهم در این باره مطرح است. اولین پیش فرض حکمرانی جهانی این است خرد جمعی جامعه را همبسته محور می کند. یعنی به جای رقابت بین ملت ها، همبسته محوری بوجود می آیدکه باعث رشد و ارتقا همه می شود. ولی حداقل تا زمان حاضر این پیش فرض تحقق نیافته بلکه خلاف آن اثبات شده است."
او در ادامه بیان داشت: "دومین پیش فرض برای حکمرانی جهانی این است که مرزهای داخلی و تفکیک ها را برمی داریم و با مفهوم شهروندی جهانی مواجه می شویم. یعنی جامعه مدنی بین المللی بوجود می آید که این هم تحقق نیافته و هیچ علامت و نشانی از نزدیک شدن به این هدف دیده نمی شود. سومین پیش فرض در مورد حکمرانی، توسعه و توسعه گرایی است یعنی اینکه خرد جمعی جهانی منجر به توسعه می شود. ولی متاسفانه این پیشفرض هم تحقق نیافته است. بلکه هیچ نشانه ای از آن نیست."
آقای ظاهری گفت: "در طراحی ساختاری سازمان ملل متحد، منشور ملل متحد، در ابتدا نه تکیه ای بر خرد جمعی داشت و نه تکیه ای بر فرد. ولی روندها تا جنگ سرد، عملا خرد جمعی را از بین برد. ولی بعد از جنگ سرد در نقطه تئوریک به بلوغ رسید و بعد از جنگ سرد و عملیاتی شدن حکمرانی جهانی تا زمان حاضر با استانداردها و پیش فرض های آن فاصله زیادی دارد."

سازمان ملل همچنان در نظم 1945 باقیمانده است
کورتیس دابلر، وکیل و حقوقدان بین المللی گفت: "سازمان ملل تنها سازمانی است که فراگیر بوده و هر کشوری می تواند در آن عضو شود. اما برخی نقایص در 75 سال گذشته در سازمان ملل وجود داشته است. "
وی در ادامه گفت: " اولین و مهمترین نقص این است که بر نظم جهانی 1945 مبتنی شده است. صلح و امنیت در جهان از اهداف سازمان ملل بوده و اولین راهش از طریق شورای امنیت بوده. اما هیچ نماینده ای از افریقا در آن نیست. بنابراین مهمترین دلیل عقب افتادگی سازمان ملل دراین است که همچنان در نظم 1945 باقیمانده است."
حقوقدان امریکایی در ادامه بیان داشت: "دومین علت نقص در سازمان ملل این است که در منشور ملل متحد، توسعه بیان شده، اما توسعه به معنای توسعه تعداد محدودی از کشورها نیست بلکه ایجاد برابری در جهان است. در حالیکه افریقایی ها کمتر توسعه یافته هستند و فاصله ای وجود دارد و کمک های توسعه ای بیشتر به کشورهایی مانند ایتالیا داده شده است. " وی ادامه داد: "سومین و آخرین و مهمترین مسئله این است که سازمان ملل مانند دولتی است که قانون اساسی خود را نقض می کند. در یک مورد سازمان ملل به دنبال انتخاب مدیری برای یونیسف بود اما با وجود چندین کاندیدای مناسب، فردی که مورد نظر امریکا بود انتخاب شد."


سازمان ملل نیازمند یک سازوکار بزرگ‌تر و جهانی است که بتواند به همه ما کمک کند
آقای غلام رسول دهلوی، مدیر موسسه کلمه ای برای صلح، سخنران بعدی نشست، با تشکر از انجمن به دلیل برگزاری نشست، عنوان داشت: " سازمان ملل نیازمند یک سازوکار بزرگ‌تر و جهانی است که بتواند به همه ما کمک کند با آفت تروریسم مبارزه کنیم. "
فعال حقوق بشر در ادامه سخنانش گفت: "از 1989 به بعد، تروریسم آزادی و حقوق بشر را در دره کشمیر تحت تاثیر قرار داده است. اعمال تروریستی، معیشت مردم را نیز دچار مشکل کرده است مثل کشاورزی، توریسم، صنایع دستی. اکنون در سالگرد هفتاد و پنج سالگی سازمان ملل، این نهاد باید به این وضعیت توجه کند. نه تنها باید نقش خود برای حفاظت از حقوق بشر ایفا نماید، بلکه باید به همه قربانیان تروریسم توجه کند."
وي در ادامه گفت:" این خیلی مهم است که حقیقت را از داستان جدا کنیم و واقعیت را از دروغ. برای سازمان ملل مهم‌تر است که باید از حق بر دانستن حقیقت محافظت کند. گاهی نهادهای سازمان‌های ملل گزارش‌هایی بر مبنای اطلاعاتی نادرست ارائه می‌دهند و اطلاعات درست و واقعی را نادیده می‌گیرند و در نتیجه برنامه ضد تروریسم سازمان ملل نیز به این شکل تحت تاثیر قرار می‌گیرد."

سیاست زدگی باعث کاهش اعتبار سازمان ملل می شود
آقای نژندی منش، استاد حقوق بین الملل دانشگاه علامه طباطبایی، آخرین سخنران این نشست بود.
او گفت: " در مورد تروریسم و استانداردهای دوگانه باید بگویم که جلب اعتماد عمومی و برخورد یک نهاد اگر بر اعتماد عمومی تاثیر منفی داشته باشد، عملکرد آن سازمان ضعیف می شود. سازمان ملل متحد نیز باید اعتماد اعضای خودش و اعتماد ملل متحد را جلب کند. ما مردم ملل متحد در قالب جامعه بین المللی و جامعه مدنی جهانی هستیم . مکانیزم های نظارتی بر عملکردهای سازمان ملل متحد قویتر شده البته مکانیزهای غیررسمی."
او ادامه داد: " بحث آقای ظاهری در مورد خرد جمعی میتواند همین ارزیابی افکار عمومی باشد."
استاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: "تروریسم خوب و بد نداریم و تعبیر نادرستی است. تروریسم علیه هرکسی و با مشارکت هر کسی محکوم است و دشمن مشترک بشریت باید قلمداد شود. جامعه بین المللی باید نقش خود را ایفا کند."
وي ادامه داد: "اگر نگاهی بیندازیم به واکنش کشورها به عملکرد سازمان ملل متحد، برخی از کشورهایی که در مبارزه با تروریسم هستند، عملکرد سازمان ملل متحد را دوگانه و تبعیض آمیز می بینند. یکی از ارکان سازمان ملل، شورای امنیت است. درست است که یک رکن سیاسی است اما نباید سیاست زده شود. سیاست زدگی باعث کاهش اعتبار سازمان ملل می شود."
آقای نژندی منش گفت: "واقعیت این است که تا سازمان ها نوعی استاندارد دوگانه دارند نمی توانیم تروریسم را متوقف کنیم. شورای حقوق بشر نیز چندین کمیته حقیقت یاب برای میانمار و ... تشکیل داده اما آیا کمیته ای برای اقدامات نظامیان امریکا در افغانستان و .. تشکیل شده است؟ آیا در مورد سایت مخفی سیا در تایلند تشکیل شده؟ گزارشهایی که در مورد سوریه تهیه شده متمرکز بر دولت است اما بسیاری از نقض حقوق بشر توسط گروههای غیردولتی انجام گرفته است."
او ادامه داد: "جنایات جنگی ارتکابی در یمن و مسئولیت اروپایی، نوعی برخورد گزینشی را نشان می دهد."