جدایی راه ترکیه از متحدانش در ناتو

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما؛ خبرگزاری رویترز در گزارشی از آنکارا به قلم اورهان کاسکان و جاناتان اسپایسر نوشت: برای اردوغان، این موضع قاطع، اولویتی راهبردی و ضرورتی پرهزینه است که راهبردش را که مبتنی بر قدرتنمایی نظامی در خارج به منظور حفظ حمایت داخلی است، تقویت می‌کند.
اردوغان، حمایت ترکیه از جمهوری آذربایجان را بخشی از تلاش کشورش برای (به دست آوردن) «جایگاهی که در نظم جهانی مستحق آن است» می‌داند.

وی معتقد است در تغییر وضعیت موجود در خصوص مناقشه قره باغ، فرصتی (برای کشورش) نهفته است. این در حالی است که فرانسه، آمریکا، و روسیه دهه‌ها تلاش‌های میانجیگرانه بین المللی را در خصوص مناقشه قره باغ هدایت کرده اند و با این که این منطقه در سطح بین المللی به عنوان بخشی از خاک جمهوری آذربایجان به رسمیت شناخته می‌شود، ارمنی‌ها کنترل آن را در اختیار داشته اند.
گالیپ دالای، عضو آکادمی رابرت بوش گفت: «منطق ترکیه تقریباً در همه جای جهان، ایجاد اختلال است. هر کاری که وضعیت موجود را تضعیف کند، برای ترکیه خوب است، چون وضعیت قبلی بر خلاف منافع این کشور تلقی می‌شد. مناقشه قره باغ در شریطی به حال تعلیق درآمده بود که این منطقه در کنترل ارمنستان بود. با توجه به نفوذ دیرینه روسیه در این منطقه، ترکیه می‌خواهد حتی اگر نتواند این وضعیت را به طور کامل تضعیف کند، دست کم بازی را تغییر دهد.»
به عقیده تحلیلگران، موضع ترکیه، با تهدید تلویحی ارمنستان و ارسال پیام هشدارآمیز به روسیه که با ارمنستان پیمان دفاعی دارد، نشان دهنده اطمینانش به تجهیزات پهپادی است که در سوریه، لیبی و عراق استفاده کرد. پهپاد‌های ساخت ترکیه هم اکنون حملات جمهوری آذربایجان را پیش می‌برد و یکی از مقامات بلندپایه ترکیه به رویترز گفت ترکیه ای‌ها (از جمهوری آذربایجان) حمایت تسلیحاتی می‌کنند، هر چند که هیچ نظامی در میدان درگیری ندارند.
اردوغان همچنین مطمئن است با وجود اختلافات ترکیه و روسیه بر سر قره باغ، دو کشور اوضاع را به گونه‌ای مدیریت می‌کنند که مانع از بروز درگیری گسترده‌تر در منطقه شود.

 

 

سال‌ها بی اعتنایی
روسیه، آمریکا و فرانسه خواستار برقراری آتش بس در خصوص قره باغ شده اند، اما اردوغان می‌گوید آن‌ها سه دهه است که این بحران را نادیده گرفته اند و اکنون نباید در راس تلاش برای برقراری صلح قرار گیرند. مقامات ترکیه می‌گویند دستیابی به صلحی پایدار به پیشنهاد‌هایی بستگی دارد که برای بعد از پایان خصومت‌ها مطرح می‌شود.
موضع اردوغان موجب تشدید جنگ لفظی با فرانسه شده بود که جمعیتش شامل شماری زیادی از اتباع ارمنی تبار است، اما احزاب اصلی مخالف ترکیه نیز این موضع را قبول دارند.
با وجود کاهش ارزش ارز رایج ترکیه که موجب وخیم‌تر شدن پیامد‌های اقتصادی شیوع بیماری همه گیر کووید ۱۹ شده است، موفقیت‌های نظامی و قدرت نمایی نظامی این کشور در دیگر نقاط جهان به حفظ برتری حزب حاکم ترکیه که با ملی گرایان متحد است، در نظرسنجی افکار عمومی کمک کرده است.
بر اساس نتیجه نظرسنجی گروه پژوهشی متروپل، در پی بن بست بین ترکیه و اتحادیه اروپا بر سر حقوق ارضی کشور در منطقه مدیترانه، میزان مقبولیت عملکرد اردوغان در ماه گذشته پنج درصد افزایش یافت.
سینان اولگن، رئیس اندیشکده‌ای دی اِی ام، واقع در استانبول اظهارداشت: «همه این مناقشات در آنجا، این برداشت را تقویت می‌کند که ترکیه، به حق یا ناحق، کشوری تحت محاصره است.»،

وی گفت: «در نهایت، اقتصاد است که این کشمکش سیاسی را تضعیف می‌کند.»

 

 

 

الزام و اولویت
دو بار کاهش رشد اقتصادی در طول سال‌ها مانع از رونق اقتصادی در سال‌های ریاست جمهوری اردوغان شده است و مؤسسه اعتبارسنجی مودیز عنوان کرده که ترکیه پس از کاهش حدود ۲۵ درصدی ارزش لیره در سال ۲۰۲۰، با خطر بحران تراز پرداخت‌ها رو به رو است.
وابستگی ترکیه به واردات گاز از جمهوری آذربایجان، که در نیمه نخست سال ۲۰۲۰، ۲۳ درصد رشد کرد، نیز یکی از انگیزه‌های اردوغان برای اتخاذ موضع قاطع در خصوص قره باغ است. هزینه‌های دفاعی ترکیه امسال با ۱۶ درصد افزایش به هفت میلیارد دلار، معادل پنج درصد کل بودجه کشور رسید. بودجه نظامی ترکیه ظرف یک دهه اخیر حدود ۹۰ درصد افزایش یافته است.
اما به گفته یک مقام ترکیه ای، عملیات فرامرزی، همچون عملیات متعددی که ترکیه در شمال سوریه، عراق و لیبی اجرا کرد، برای اردوغان یک اولویت محسوب می‌شود.
این مقام افزود: «نه شیوع کرونا و نه وخیم شدن وضع بودجه مانع از تخصیص هزینه‌های دفاعی نخواهد شد. این یک ترجیح نیست، بلکه نوعی الزام است. ترکیه با آمریکا و روسیه سروکار دارد. ما نمی‌توانیم کوچک فکر کنیم یا کوچک عمل کنیم.»
کاهش حضور آمریکا در این منطقه خلاء‌هایی ایجاد کرده است که ترکیه و روسیه تلاش کرده اند با استفاده از دیپلماسی برای کمک به مهار درگیری‌ها در استان ادلب سوریه و لیبی دو جنگ نیابتی طولانی که در آن‌ها در مقابل یکدیگر قرار دارند، آن خلاء‌ها را پر کنند.
ترکیه اتهامات، از جمله از جانب روسیه را مبنی بر اعزام مزدوران برای حمایت از جمهوری آذربایجان رد کرده است. یک مقام ترکیه‌ای گفت: همکاری نزدیک ترکیه با روسیه در بسیاری از زمینه‌ها به این معناست که این کشور «هیچ نگرانی از این ندارد که پایش به درگیری با روسیه کشیده شود.»