در چنین روزی بر دنیا چه گذشت؟
تقویم تاریخ؛از شکست حصر آبادان تا نخستین مناظره انتخاباتی
امروز شنبه، پنجم مهر سال ۱۳۹۹ هجری شمسی، برابر با هشتم صفر سال ۱۴۴۲ هجری قمری و مطابق با بیست و ششم سپتامبر سال ۲۰۲۰ میلادی است.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، مهمترین رویدادهای تاریخی جهان در چنین روزی (پنجم مهر ) به شرح زیر است:
شکست حصر آبادان
۳۹ سال پیش در چنین روزی، پنجم مهر سال ۱۳۶۰ هجری شمسی به فرمان امام خمینی (ره)، رهبر فقید انقلاب اسلامی، رزمندگان شجاع و دلیر ایرانی در عملیاتی سریع و هماهنگ علیه مواضع ارتش صدام، موفق به شکستن محاصره شهر آبادان شدند.
شهر آبادان - در منتهی الیه جنوب غربی ایران - از ابتدای جنگ تحمیلی رژیم صدام علیه ایران، به مدت حدود یک سال در محاصره نیروهای نظامی عراق بود و به خاطر وجود استحکامات متعدد، شکست محاصره آن بسیار دشوار به نظر میرسید. اما رزمندگان ایرانی در عملیات مذکور که ثامن الائمه نام داشت، با رشادت، این محاصره را شکستند و اولین پیروزی بزرگ ایران را در تاریخ جنگ تحمیلی، به ثبت رساندند.
استقلال زلاند نو
۱۱۳ سال پیش، در روز بیست و ششم سپتامبر سال ۱۹۰۷ میلادی کشور زلاندنو در شرق استرالیا، استقلال خود را به دست آورد.
جزایر زلاندنو در سال ۱۷۶۹ میلادی مستعمره انگلیس شد. در قرن نوزدهم، همراه با مهاجرت وسیع انگلیسیها به این سرزمین، استعمار زلاندنو شدت یافت. به همین دلیل، مائوریها - بومیان اصلی زلاندنو - که زمینهای خود را در اشغال بیگانگان میدیدند، در سال ۱۸۴۰ قراردادی با انگلیس امضا کردند. براساس این قرارداد، حکومت انگلیس بر زلاندنو به رسمیت شناخته شد، مشروط به آنکه مهاجران انگلیسی به اراضی آنها تعرض نکنند. نقض این قرارداد توسط انگلیسی ها، موجب دو جنگ خونین میان مائوریها و انگلیس در سالهای ۴۸ - ۱۸۴۵ و ۷۰ - ۱۸۶۰ شد که در آنها مائوریها سرکوب شدند، اما سرانجام زلاندنو در سال ۱۹۰۷ با حکومت فرمانداری کل مستقل شد. زلاندنو، متشکل از دو جزیره اصلی و تعدادی جزیره کوچک در اقیانوس آرام جنوبی قرار گرفته است و بیش از ۲۶۸ هزار کیلومترمربع مساحت دارد.
برگزاری نخستین مناظره تلویزیونی در آمریکا
۶۰ سال پیش در چنین روزی ۲۶ سپتامبر ۱۹۶۰، اولین مناظره انتخاباتی میان دو نامزد ریاست جمهوری آمریکا یعنی ریچارد نیکسون و جان اف کندی برگزار شد.
این مناظره، بین ۸۵ تا ۱۲۰ میلیون بیینده داشت. مناتظره تلویزیونی جان اف کندی و ریچارد نیکسون در چهار جلسه برگزار شد. نیکسون که از شانس بالایی برخوردار بود، هر چند در بین شنوندگان رادیویی این برنامه پیروز شد، اما در میان بینندگان تلویزیون به دلیل عرق کردن بیش از حد شکست خورد. در آن زمان، این مناظرهها به دوئل انتخاباتی معروف شد. از سال ۱۹۷۶ به بعد این مناظره به مهمترین بخش انتخابات آمریکا تبدیل شد.
تولد تی اس الیوت، نویسنده سرزمین ویران
۱۳۲ سال پیش در چنین روزی، بیست و ششم سپتامبر سال ۱۸۸۸ میلادی «توماس استرنز الیوت» (Thomas Stearns Eliot) معروف به «تی اس الیوت»، ادیب و شاعر معاصر انگلیسی متولد شد.
وی در سال ۱۹۲۲ با انتشار اثر منظوم خود به نام «سرزمین ویران» شهرت یافت. این شاعر انگلیسی آثار متعددی از خود برجای گذاشته که در آنها گرایش وی به مذهب آشکار است. از دیگر کتابهای الیوت میتوان به «جنگ بیهوده»، «جنگل مقدس» و «جنایت در کلیسا» اشاره کرد. وی در سال ۱۹۶۵ درگذشت.
تولد هایدگر، فیلسوف مشهور آلمانی
۱۳۱ سال پیش در بیست و ششم سپتامبر ۱۸۸۹ میلادی "مارتین هایْدْگِر" (Martin Heidegger) فیلسوف برجسته آلمانی، در شهرِ بادن آلمان به دنیا آمد.
وی بعد از تحصیل در رشته فلسفه، به تدریس در این رشته روی آورد. هایدِگِر پس از مدتی به ریاست دانشگاه فرایْبورْگْ آلمان دست یافت و به تمجید از آدولف هیتلر، رهبر حزب نازی پرداخت. به نظر او، شخص پیشوا و تنها خود او واقعیتِ موجود و آینده آلمان و قانون آن است. با این حالْ هایْدِگر بعدها از این تعاریف درباره هیتلر نادم شد. هایْدِگر پس از سالیانی از ریاست دانشگاه کناره گیری کرد و به مطالعه و تحقیق مشغول شد. او فلسفه خود را پژوهش وجود توصیف کرد و معتقد بود که توجه اصلی او به وجود، در معنای واقعی و مطلق آن است نه وجود شخصی. وی در تشریح وجود حاضر، مقوله پس از مرگ را زیر سوال برد و بر این عقیده بود که آگاه شدن از این امر که گذشتهْ پوچ بوده و آینده نیز پوچ خواهد بود، می تواند به انسان روحیه مبارزه با پوچی و پذیرش مسئولیت برای هستی خویش اعطا کند. هایدگر خود را فیلسوفی میداند که وظیفه اش نجات تمدنی است که خود را به تکنولوژی، علم و عقلانیت حساب شده، ارزان فروخته است. نوشتارهای هایدگر را معمولاً بسیار پیچیده و مبهم می دانند. این پیچیدگی و ابهام از یک سو به علت نفوذ اندیشه او در مسائل غایى و انتزاعی است و از سوی دیگر ناشی از شیوه کاملاً خاص اوست که در زبان خود به کار می گیرد. وی در برخی از کتب خود، خواننده را به مرداب پیچیدگی ها و ابهامات می کشاند که راه پیدا کردن از آن به سرزمین عقل تقریباً غیرممکن است. از هایدِگر آثار متعددی بر جای مانده که وجود و زمان، متافیزیک چیست، تفکر چیست و سرچشمه کار هنر، از آن جمله است. مارتین هایْدِگِر سرانجام در ۲۶ مه سال ۱۹۷۶ م در ۸۷ سالگی درگذشت.
درگذشت سانتایانا، فیلسوف و نویسنده اسپانیایی
۶۸ سال پیش در چنین روزی، ۲۶ سپتامبر ۱۹۵۲ میلادی "جورج سانْتایانا" فیلسوف و نویسنده معروف اسپانیایی درگذشت.
خورخه اگوستین نیوکلاس روئیز د سانتایاای بوراس (به اسپانیایی: Jorge Agustín Nicolás Ruiz de Santayana y Borrás) معروف به جرج سانتایانا (به اسپانیایی: George Santayana) در ۱۶ دسامبر ۱۸۶۳ در مادرید به دنیا آمد. وی فیلسوف، شاعر و رماننویس اسپانیایی بود و با وجود اینکه تمام عمر شهروند اسپانیا بود، ولی در آمریکا بزرگ شد، تحصیل کرد و آثارش را هم به زبان انگلیسی نگاشت. به همین دلیل وی را عموماً یک فرزانه آمریکایی محسوب میکنند. سانتایانا شاید بیشتر برای جملات قصارش معروف است، خصوصاً جملهٔ: «آنان که سرگذشت خود را به یاد نسپارند محکوم به تکرار آن هستند.» (که گاهی قانون پیآمدهای تکرارشونده سانتایانا خوانده میشود). به همین نحو جملهای از سانتایانا: «تنها مردگان پایان جنگ را دیدهاند.» که اغلب به اشتباه به افلاطون نسبت داده میشود.