معلم جوان، ناجی درختان جنگل

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز چهارمحال و بختیاری، علی تیرگیر معلم 28 ساله می گوید: نخستین روزی که برای تدریس به روستاهای منطقه پشت کوه میلاس واقع در مرز استان های چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد رفتم، ناگهان صدایی از بالای کوه، ترس برجانم انداخت. آنجا بود که ماه بس دختری 14 ساله که حدود 100کیلوگرم هیزم را بر دوش حمل می کرد را دیدم. او به من گفت: هر روز با طلوع خورشید، زنان و دختران روستاهای شاه حسینی، انجو، سرقلعه، پاتاوه و لیرابی با اره هایی در دست به سمت جنگل می روند تا درختان بلوط را قطع و از چوب آن زغال تهیه کنند.

مدیرکل منابع طبیعی چهارمحال وبختیاری در گفتگویی تلفنی گفت: 20هزار خانوار جنگل نشین در این استان زندگی می کنند که از این تعداد پنج هزار خانوار دسترسی به سوخت فسیلی مثل نفت و گاز ندارند و مجبور به قطع درختان هستند.

اسماعیل صالحی با اشاره به این که یک خانوار جنگل نشین در روز هفت کیلوگرم و در ماه 200 کیلو گرم معادل وزن یک درخت، چوب برای سوخت و تامین آب گرم مصرف می کند، افزود: برای برخی دیگر از خانوارها، نبود شغل باعث می شود که درختان را قطع کنند.

آذربایجان غربی، همدان، کردستان، کرمانشاه، لرستان، خوزستان، فارس، مرکزی، اصفهان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و ایلام از استان های زاگرس نشین هستند و جنگل های زاگرس با مساحت شش میلیون هکتار، 40 درصد جنگل های ایران را تشکیل می دهند که حدود 70 درصد این جنگل ها گونه بلوط است.

طبق آمارها معیشت حدود یک و نیم میلیون نفر از مردم زاگرس نشین وابسته به جنگل های زاگرس است.

بسیاری از صاحب نظران معتقدند اگر نابودی جنگل های ایران با روند فعلی ادامه یابد، در 30 سال آینده در کشور جنگلی باقی نخواهد ماند.

معلم جوان شهرستان لردگان می گوید: درختان بلوط منطقه پشتکوه میلاس که جزو جنگل های زاگرس محسوب می شوند، نقش مواد اولیه برای کوره های زغال که به مثابه کارخانه های تولیدی دراین روستاهای سخت گذر هستند را دارند و کارکنان این کارخانه ها(زنان و دختران ) با آوای هماهنگ "من میام، شما هم پشت سرم بیایید" از صخره ها بالا می روند و با اره هایشان به جان درختان بلوط می افتند و بعد چوب درختان را به زغال تبدیل می کنند تا بتوانند به بهای اندک بفروشند و امرار و معاش کنند.

منطقه پشتکوه میلاس در شهرستان لردگان یکی از شهرستان های ده گانه استان چهارمحال و بختیاری است که از مجموع 310 هزار هکتار اراضی جنگلی این استان 52 درصد جنگل های زاگرس را در دل خود جای داده است.

اهالی روستاها: اینجا کار نیست

در مسیر 170 کیلومتری تا رسیدن به روستای شاه حسینی، با آقا معلم همراه شدم و او برایم گفت: فاطمه یکی از زنان میان سال روستایی که از قطع درختان ناراحت است، به من گفت: "ما از شما بیشتر درختان را دوست داریم و انها جزئی از خانواده ما هستند ولی مگر بچه های من گناه ندارند، چطور شکم آنها را سیر کنم! حدود نیم قرن است که این کار را انجام می دهیم زیرا اینجا کار و درآمدی بجز تهیه زغال برای گذران زندگی نداریم.

به روستای شاه حسینی رسیدیم روستایی با خانه های گلی که روی پشت بام ها و داخل خانه هایش پر از چوب درختان بلوط بود، بلقیس خانم از زنان روستایی اجاقی از چوب درختان به راه انداخته و مشغول پختن نان بلوط است.

علی تیرگیر می گوید: حدود نیمی از اهالی روستاهای این منطقه زغال تولید می کنند، مردان هم برای کار به اصفهان می روند و پس از چهار یا پنج ماه بر می گردند.

او اضافه کرد: هر بار شاهد بودم که از تراکم جنگل های بلوط کاسته می شود و دنبال راه حلی می گشتم که بتوانم نیاز اهالی روستا از جنگل را کم و قطع کنم.

معلم جوان گفت: به دنبال حل مشکل به اداره تعاون، کار و رفاه استان رفتم تا به عنوان کارفرما تسهیلات ارزان قیمت برای اشتغالزایی دریافت کنم که متأسفانه به دلیل روند پیچیده و سخت پرداخت تسهیلات از جمله ایجاد تعاونی، با هزینه 300 میلیون ریالی خودم و با کمک دوستم آهن تهیه و 50 دار قالی به همراه مواد اولیه را در پنج روستای منطقه پشت کوه میلاس بین خانوارهای متقاضی توزیع کردم و حدود 150 نفر مشغول به کار شدند.

در حین قدم زدن در روستا، زهرا را می بینم که مشغول بافتن گلیم است بیش از 50 بهار را پشت سر گذاشته وقتی ما را دید گفت: "معلم به داد ما رسید، همیشه از کوه بالا می رفتیم و یک خروار چوب می آوردیم. یک روز که چوب ها را میخاستم بر زمین بگذارم به دستم خورد و از دو جا استخوان دستم شکست، مجبور بودم به کوه بروم چون کار دیگری نداشتم.

هر خانه، یک کارگاه تولیدی

حالا از 100 خانوار ساکن در منطقه پشت کوه میلاس، خانه 50 نفر از آنها تبدیل به کارگاه تولید گلیم و فرش شده و آوای رفتن برای قطع درختان، جای خود را به آوای زنان و دختران روستایی پای دار قالی و گلیم داده است که همنوا باهم می خوانند "اول آخری سفید نداره، سه تا دیگه فیروزه ایه، رج آخر قرمزه ..." صدا در فضا پیچیده است. مشهدی علی از بالای پشت بام صدایمان کرد و گفت: معلم دلش هم برای مردم و هم درختان سوخت، از زنان روستا پرسید چرا بافندگی نمی کنید درحالی که قبلا عشایر کوچرو بودید و گلیم و فرش می بافتید؟ بعد با هزینه شخصی، مواد اولیه که مردم توان خریدش را نداشتند را خرید و به روستا آورد؛ حالا راحت در خانه هایشان کار می کنند.

حسن هم نگاهی به کتش کرد و گفت: این را آقا معلم برایم خریده است. اینجا کار نیست هر خانواری چند تا دام دارد که کفاف زندگیمان را نمی دهد، زغال هم که درست می کنیم از ما گونی ای 70 هزار تومان می خرند که این پول را باید برای دارو و درمان هزینه کنیم چون کوره های زغال سلامتی را از ما گرفته است.

چهارمحال و بختیاری، جزو استان های با نرخ بالای بیکاری در کشور

شهریارپور، رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان می گوید: در بهار امسال نرخ بیکاری در چهارمحال و بختیاری 19 و یک دهم و درکشور 10 بود و این استان پارسال بین رتبه های اول تا چهارم نرخ بیکاری کشور قرار داشت.

مدیرکل دفتر روستایی و شوراهای استان می گوید: تسهیلات اشتغالزایی با توجه به طرح ارائه شده با بازده زمانی 5 ساله و نرخ سود 6 درصد در روستاها پرداخت می شود.

ملک محمد محمودیان می گوید: تا زمانیکه متقاضی برای دریافت این تسهیلات به ما مراجعه نکند، اقدامی صورت نمی گیرد.

وی داشتن شرایط و توجیه فنی و اقتصادی را از مهمترین دلایل برای تصویب طرح و پرداخت وام بیان می کند در حالی که آقا معلم معتقد است 90 درصد اهالی این منطقه از تسهیلات اشتغالزایی خبر ندارند و اگر هم اطلاع داشته باشند به لحاظ فرهنگ و روند اداری پیچیده و طولانی وام از جمله داشتن ضامن کارمند، در میانه راه از گرفتن تسهیلات بانکی منصرف می شوند.

با توجه به اینکه یکی دیگر از دلایل قطع درختان، گازرسانی نشدن روستاهاست با مدیرعامل شرکت گاز استان هم به صورت تلفنی صحبت کردم. آقای حیدری گفت: سرانه مجاز گاز رسانی به ازای هر خانوار 15 میلیون تومان است که به علت سخت گذر و طولانی بودن مسیر و فاصله زیاد از خطوط شبکه، گازرسانی به برخی از روستاها امکان پذیر نیست.

مدیر پخش فرآوردهای نفتی استان هم قطع درختان در جنگل ها به منظور تأمین سوخت و آب گرم را منتفی می داند و می گوید: به لحاظ توزیع نفت سفید و گاز مایع هیچگونه مشکلی نداریم.

آقای سالاری نسب می افزاید: بیشترین سوخت فسیلی را داریم و به دلیل پیش بینی بارش برف و باران در مناطق صعب العبور کوهرنگ و لردگان، از اول شهریور ماه فراورده های نفتی را در این مناطق ذخیره سازی کرده ایم.

رئیس ناحیه شرکت نفت لردگان هم از انتقال و دپو سوخت در این مناطق خبر داد و گفت: روستاییان باید با کارت بانکی مراجعه یا در سامانه نیو تجارت آسان اقدام به ثبت نام کنند.

احسان براتیان ادامه داد: درمنطقه پشت کوه میلاس سوخت سفید و گاز مایع به صورت کالابرگ و سامانه ای توزیع می شود.

به گفته وی، ماهانه 46 کیلوگرم گاز مایع برای هر خانوار در نظر گرفته شده است که امسال با افزایشی که صورت گرفت، این میزان به 200 لیتر سوخت برای هر خانوار رسید.

در شهرستان لردگان 257 روستا وجود دارد که از این تعداد 100 روستا در مناطق صعب العبور و کوهستانی قرار دارد.

دستگاه های متولی ایجاد اشتغال در روستاها

به اعتقاد علی تیرگیر معلم منطقه پشت کوه میلاس، اگر مشکل اشتغال حل شود نیمی از مشکلات روستاها حل خواهد شد.

برای مشخص شدن وضعیت اشتغال و اقدامات انجام گرفته طی این سال ها با آقای مسعودی، رییس اداره کار تعاون و رفاه شهرستان لردگان صحبت کردم که ایشان گفتن "من نمی توانم با شما صحبت کنم به من گفتن مصاحبه نکنم"

در نهایت محمودیان رئیس دفتر فرماندار لردگان در تماس تلفنی من رابه بخشداری مرکزی پاس داد: که آقای فتاحی در جواب سوال اقدامات انجام شده در حوزه اشتغال گفت: من متولی این کار نیستم.

مدیر عامل تعاون، کار و رفاه چهارمحال و بختیاری هم گفت: در خصوص اقدامات معلم در این منطقه شنیده ام اما دستگاه های متولی باید اقدام به شناسایی و ارائه طرح های اشتغالزا در این روستاها کنند.

آقای فاضل از پرداخت تسهیلات مشاغل خانگی به روستاییان خبر داد و گفت: در صورتی که مردم به آنها مراجعه کنند، آموزش رایگان به آنان داده می شود.

به دنبال پیگیری اشتغال روستاییان با یکی از کارشناسان وزارت تعاون، کار و رفاه تلفنی صحبت کردم . این کارشناس که نخواست نامش فاش شود، گفت: در سامانه ای که برای جنگل نشینان کشور وجود دارد تسهیلات اشتغالزا به مناطقی که در این سامانه ثبت شده باشند، اعطاء می شود.

جالب اینجا بود که نامی از استان چهارمحال وبختیاری که یکی از 11 استان زاگرس نشین است در این سامانه وجود نداشت.

وی گفت: اگر در نامه ای آمار جنگل نشینان از سوی مسئولان چهارمحال و بختیاری به وزارتخانه اعلام شود، برای جنگل نشینان این استان نیز تسهیلات اشتغالزا در نظر گرفته می شود.

درختان ایستاده اند، اجرای طرح اشتغالزایی در 20 روستا

تلفن را که قطع می کنم یاد لبخند ماه بس در پایان بافت و بریدن قالیچه ای که او پس از 50 روز به همراه مادرش بافته بود می افتم همان قالیچه ای که به کمک آقا معلمش در اصفهان به قیمت دو میلیون و 500 تومان فروخت. دلم می خواست همه روستاییان مثل ماه بس و مادرش کاری برای کسب روزی حلال داشتند و همه متولیان اشتغالزایی مثل آقا معلم ، درس "ماندگاری درختان" را تدریس می کردند.

علی تیرگیر، متولد بخش فلارد در شهرستان لردگان است که سال 95 از دانشگاه فرهنگیان فارغ التحصیل و در چهار سال سابقه خدمتش، یک سال معلم نمونه کشوری و دو سال به عنوان نمونه استانی انتخاب شد و در این مدت با هزینه شخصی یک میلیارد ریال اقدام به ساخت مدرسه ای یک کلاسه کرد.

وی هم اکنون در معاونت ابتدایی وزارت آموزش و پرورش به عنوان کارشناس در حوزه مناطق محروم فعالیت می کند و قصد دارد طرح های اشتغالزا را در 20 روستای دیگر هم اجرا کند.

در یکی از روزهایی که خورشید آهسته از بین شاخه های درختان بلوط سرک می کشید، زنان و دختران منطقه پشت کوه میلاس آمدند تا 300 نهال را که آقا معلم به روستا آورده است را در دل کوه بکارند و امید را در قلب جنگل های زاگرس زنده کنند.