در چنین روزی بر جهان چه گذشت؟
تقویم تاریخ؛ از تولد امام خمینی تا الغای رژیم سلطنتی در فرانسه
امروز سه شنبه اول مهر سال ۱۳۹۹ هجری شمسی، برابر با چهارم صفر سال ۱۴۴۲ هجری قمری و مطابق با بیست و دوم سپتامبر سال ۲۰۲۰ میلادی است.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، مهمترین رویدادهای تاریخی جهان در چنین روزی (یکم مهر ) به شرح زیر است:
تولد امام خمینی، بنیانگذار انقلاب اسلامی
۱۱۸ سال پیش در چنین روزی برابر با روز اول مهر ۱۲۸۱ شمسی "حضرت آیت اللَّه العظمی سیدروح اللَّه موسوی خمینی" رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران در خُمین متولد شد.
در دوران طفولیت، پدرشان که از عالمان آن دیار بود به شهادت رسید و سید روح اللَّه از آن پس تحت سرپرستی مادر و عمه خود قرار گرفت. ایشان پس از پشت سر گذاشتن دروس مقدماتی و سطح، در محضر آیت اللَّه شیخ عبدالکریم حائری یزدی به فراگیری دروس خارج همت گماشتند و مورد توجه خاص استاد واقع شدند. ایشان همزمان با تاسیس حوزه علمیه قم، به آن شهر عزیمت نموده و با استفاده از محضر پرفیض حضرات آیات شیخ علی اکبر یزدی و محمدعلی شاه آبادی، در علم هیئت، عرفان، حکمت و فلسفه، به درجه والایی دست یافتند. آیت الله خمینی (ره) سپس حلقه درسی خود را تشکیل دادند. در محضر ایشان شاگردان فراوانی پرورش یافتند که در جریان نهضت نیز، یاور آن حضرت بودند. حضرت امام از جمله کسانی بودند که نقش مهمی در دعوت از آیت اللَّه بروجردی به قم ایفا کرده و از ایشان حمایت نمودند. پس از ارتحال آیت اللَّه بروجردی و آغاز گسترده نقشههای ضد اسلامی دستگاه پهلوی، حضرت امام علیه دستگاه جور به پا خاستند و نهضت اسلامی ایران را به جریان انداختند.
حوادث متعدد این دوران به ویژه اعتراض و خروش آن حضرت نسبت به کاپیتولاسیون به تبعید ایشان به ترکیه، عراق و هجرت به پاریس انجامید. امام خمینی (ره) در نهایت پس از حدود ۱۵ سال دوری از وطن، در بهمن ماه ۱۳۵۷ به کشور اسلامی بازگشته و نظام جمهوری اسلامی را بنیان نهادند. حضرت امام در طول رهبری ده ساله خویش، انقلاب را در حوادث سهمگین پس از انقلاب و دوران جنگ هدایت کرده و در مقابل استکبار، ندای حق خواهی و عدالت طلبی را فریاد کردند. سرانجام این رادمرد جهاد و اسوه علم و عمل در چهاردهم خرداد ۱۳۶۸ در ۸۸ سالگی جان به جان آفرین تسلیم کردند و پس از تشییعی بی نظیر در جهان، در بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شدند.
آغاز جنگهای دور اول در زمان ساسانیان
۱۶۸۳ سال پیش بنا بر روایات تاریخی در چنین روزی برابر با بیست و دوم سپتامبر ۳۳۷ میلادی جنگهای ۱۳ ساله ایران و روم در دوران حکومت شاپور دوم (ذوالاکتاف) از دودمان ساسانیان آغاز شد که در «تاریخ عمومی» به جنگهای دور اول معروفند.
جنگهای دور دوم از سال ۳۵۹ آغاز شدند. در هر دو دور، ایرانیان پیروز شدند. در دور اول، که جنگ تا سال ۳۵۰ طول کشید، رومیان هرچه را که در شرق مدیترانه به دست آورده بودند از دست دادند و در دور دوم، امپراتورشان هم کشته شد.
اعلام الغای رژیم سلطنتی فرانسه و آغاز حکومت جمهوری
۲۲۸ سال پیش در چنین روزی در ۲۲ سپتامبر ۱۷۹۲ میلادی کنوانسیون فرانسه، به الغای رژیم سلطنتی و استقرار جمهوری در فرانسه رای دادند.
با اوجگیری انقلاب فرانسه و کناره گیری لویى شانزدهم از سلطنت، انتخابات مجلس جدید فرانسه که کنوانسیون نام داشت در اواسط سپتامبر ۱۷۹۲ م به پایان رسید و کنوانسیون در روز ۲۱ سپتامبر تشکیل جلسه داد. نمایندگان حاضر در جلسه به اتفاق آرا به الغاء رژیم سلطنتی و استقرار رژیم جمهوری رای دادند و بدین ترتیب از روز ۲۲ سپتامبر ۱۷۹۲ م جمهوری اول فرانسه شکل گرفت. مهمترین وقایع داخلی فرانسه در این زمان، محاکمه و اعدام لویی شانزدهم آخرین پادشاه فرانسه و آغاز به کار کمیته نجات ملی و کشتار مخالفان بود.
تولد مخترع دینام
۲۲۹ سال پش در چنین روزی برابر با بیست و دوم سپتامبر ۱۷۹۱ میلادی "مایکل فارادِی" (Michael Faraday) دانشمند شهیر انگلیسی و مخترع دینام متولد شد.
وی در سال ۱۸۲۴ م به عضویت انجمن سلطنتی انگلیس پذیرفته شد و در سال بعد به مدیریت آزمایشگاه این انجمن دست یافت. فارادی پس از تجارب فراوان دریافت که یک آهنربا قادر به تولید برق است و بر این اساس، نخستین دینام برق را که پیشرو دینام ها و مولّدهای کنونی است اختراع نمود. فارادِی همچنین قوانین الکترولیز مبنی بر تجزیه عناصر شیمیایى یک ماده به کمک جریان برق را تدوین کرد و برای اولین بار توانست همه گازها را به مایع تبدیل کند.
فارادِی در سال ۱۸۲۱ م برای نخستین بار در تاریخ علم توانست انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل کند. به همین جهت مایکل فارادِی را به دلیل اختراع و کشف اصول کلی مولدهای برقی و مطالعه فراوان در زمینه الکتریسیته، پدر موتور الکتریکی و مولد برق لقب داده اند و به پاس خدمات این دانشمند بزرگ، یکی از واحدهای مهم اندازه گیری الکتریسیته را فاراد نامگذاری کرده اند. تحقیقات تجربی در برق در ۳ جلد و تحقیقات تجربی در شیمی و فیزیک از جمله آثار اوست. این دانشمند انگلیسی سرانجام در ۲۵ اوت سال ۱۸۶۷ م در ۷۶ سالگی درگذشت.
استقلال بلغارستان
۱۱۲ سال پیش در چنین روزی برابر با بیست و دوم سپتامبر ۱۹۰۸ میلادی "بلغارستان" از امپراتوری عثمانی مستقل شد. بلغارستان از اواخر قرن چهاردهم به تصرف عثمانی درآمد. از این زمان، آزار مسیحیان بلغاری آغاز گردید و این امر در طی حدود پانصد سال سلطه عثمانیها بر این سرزمین، شورشهای متعدد مردم بلغار را به وجود آورد. در نهایت، بلغارستان در سال ۱۸۷۸ م از عثمانی مستقل شد و به صورت امیرنشین، خود مختاری گرفت.
سرانجام در ۲۲ سپتامبر ۱۹۰۸ م، پادشاه وقت بلغارستان، این کشور را کاملاً مستقل اعلام کرد و به خود عنوان تِزار داد. بلغارستان کشوری است در شبه جزیره بالکان که در همسایگی رومانی، یونان و ترکیه قرار دارد و مساحت بلغارستان ۱۱۰/۹۹۴ کیلومتر مربع است. سکنه بلغارستان پیرو آیین مسیحیت و عمدتاً ارتدوکس هستند. پایتخت بلغارستان، صوفیه نام دارد و واحد پول آن لف جدید است. نظام این کشور، جمهوری چند حزبی با یک مجلس قانونگذاری است.
استقلال مالی
۶۰ سال پیش، در روز بیست و دوم سپتامبر سال ۱۹۶۰ میلادی کشور مالی در شمال غربی آفریقا، استقلال یافت.
از حدود دو هزار سال پیش در مالی تمدن درخشانی وجود داشت اما این سرزمین از قرن هشتم تا شانزدهم میلادی، قسمتی از امپراتوری سودان بود. پس از اینکه مراکش، بخشی از امپراتوری سودان، از جمله مالی را تصرف کرد، حکومتهای متعدد قبیلهای در مالی به قدرت رسیدند. نفوذ فرانسویان در مالی از قرن نوزدهم آغاز شد و این کشور در سال ۱۸۹۸ تحت الحمایه فرانسه شد. مالی که سودان فرانسه نامیده میشد، در سال ۱۹۵۸ خودمختار شد و در سال ۱۹۶۰، به استقلال رسید. کشور مالی با مساحت بیش از یک میلیون و دویست و چهل هزار کیلومترمربع، با کشورهای الجزایر، موریتانی، نیجر، بورکینافاسو، ساحل عاج، گینه و سنگال همسایه است.