یادداشت روز؛
انتخاب رهبر حزب لیبرال دمکرات و جانشین آبه شینزو
همانگونه که پیش بینی میشد «سوگا یوشیهیده» دبیر ارشد کابینه و سخنگوی دولت ژاپن، با رای اکثریت اعضای پارلمان، به عنوان نخست وزیر ژاپن برگزیده شد.
"آبه شینزو"، نخست وزیرپیشین، پس از ۷ سال و ۸ ماه صدارت، ۷ شهریور (۲۸ اوت) به صورت غیرمنتظره در یک کنفرانس خبری اعلام کرد که به خاطر مسائل مربوط به وضعیت جسمانی اش از مقام خود به عنوان رئیس حزب لیبرال دموکرات و نخست وزیر کناره گیری میکند. این در حالی است که وی دست کم تا انتخابات سراسری نوامبر سال آینده میلادی میتوانست در قدرت باقی بماند.
سوگای ۷۱ ساله از وفادارترین مشاوران «آبه شینزو» نخست وزیر مستعفی ژاپن در سالهای اخیر بوده است. وی همچنین به عنوان سخنگوی ارشد دولت، هماهنگ کننده امور سیاسی و ناظر بر دیوان سالاری فعالیت داشته است. کمتر از ۸ سال حضور پیوسته سوگا به عنوان عالیترین مقام کابینه پس از نخست وزیر، باعث شده است وی بر بسیاری از امور اجتماعی و سیاسی کشور تسلط داشته باشد. پیش بینی میشود که او سیاستهای آبه از جمله برنامه اقتصادی «آبونومیکس» را دنبال کند. ژاپنیها ذاتا محتاط هستند و به راحتی رضایت به تغییرات نمیدهند، لذا کارگزاران حزب لیبرال دمکرات بدون ریسک کردن، تصمیم گرفته اند با انتخاب یک فرد کارکشته، در یک سال باقی مانده تا انتخابات بعدی، کشور بر همان مدار سیاستهای آبه بچرخد و در کوتاهمدت و میان مدت تغییری در مسیر حرکت کشور ایجاد نشود.
در گذشته در ژاپن رسم بر این بود که ساموراییها در پی پیروزی در هر مبارزه، لباس رزم از تن بدر نمیکردند، بلکه بند کلاه خود را برای نبردهای سختتر سفت میکردند. اکنون نیز به نظر میرسد، با پشت سرگذاشتن هیجان رسیدن به جایگاه رهبری قدرتمندترین حزب ژاپن و نخست وزیری این کشور، سوگای ۷۱ ساله باید بند کلاه خود را برای مواجهه با چالشهای پیش رو و حفظ میراث «آبه شینزو» محکمتر ببندد.
واقعیت آن است که برخی ویژگیهای آبه شینزو از جمله کاریزمای رهبری، ملی گرایی، جسارت، بلندپروازی و خروج از محافظه کاری تاریخی، از وی شخصیتی منحربفرد نزد ژاپنی ساخته است که به نظر میرسد جانشین وی از برخی از آنها بی بهره است.
برقراری ثبات سیاسی در کشور، اجرای برنامه شکوفایی اقتصادی موسوم به «آبه نومیکس»، تقویت قدرت دفاعی و نظامی، تلاش برای ارتقای جایگاه زنان، حرکت در مسیر افزایش نفوذ بین المللی ژاپن و کسب میزبانی رقابتهای جهانی ورزشی از جمله المپیک و پاراالمپیک توکیو، از دستاوردهای مثبت در کارنامه آبه شینزو در دوران نخست وزیری (۲۰۱۲ تا ۲۰۲۰) بوده است. اما در حال حاضر ژاپن با مشکلات متعددی در داخل و محیط بین المللی مواجه است که حفظ میراث آبه را برای سوگا دشوار میسازد.
در این مقطع، کشور ژاپن درگیر چند مسأله است که مواجهه با آنها در دستور کاردولت بعدی ژاپن خواهد بود:
همه گیری کرونا
هر چند ژاپن درمقایسه با سایر کشورهای پیشرفته، تعداد کمتر مبتلایان و قربانیان ناشی از کرونا را داشته، اما همه گیری این ویروس، تاثیر منفی زیادی بر فعالیتهای اجتماعی، اقتصادی و بین المللی این کشور گذاشته است.
رکود اقتصادی عمیق
چالش ژاپن در حال حاضر رکود اقتصادی عمیق ناشی از کروناست. همزمان با شیوع ویروس کرونا، اقتصاد ژاپن شاهد بیشترین میزان انقباض پس از دوران جنگ بوده است.
سوم_ برگزاری المپیک و پارالمپیک توکیو: در حالی که به علت شیوع کرونا و تعویق بازی ها، بسیاری از درآمدهای پیش بینی شده از محل برگزاری رقابتها عملا تحقق نخواهد یافت، دولت ژاپن باید پرهزینهترین رقابتهای المپیک و پاراالمپیک را در تابستان ۲۰۲۱ برگزار کند.
انتخابات پارلمانی سال ۲۰۲۱
در پی تغییری که در رهبری حزب لیبرال دمکرات رخ داد، احزاب رقیب از هم اکنون خود را برای انتخابات پارلمانی آتی و استفاده از ریزش احتمالی محبوبیت آن آماده میکنند. از هم اکنون زمزمههایی مبنی بر انتخابات زودرس به گوش میرسد.
همچنین در مدت رهبری آبه شینزو بر حزب لیبرال دمکرات، وی با اقتدار بلامنازع، در رقابتهای درون حزبی با چالش عمدهای مواجه نشد. در حالی که پیش بینی میشود یوشیهیده سوگا، ناچار به صرف انرژی زیادی در جهت حل و فصل رقابت جناحهای درون حزب گردد و چه بسا همین رقابتها جایگاه وی به عنوان رهبر حزب را متزلزل نماید.
تنظیم روابط با چین و آمریکا در بحبوحه افزایش مناقشات بین دو اقتصاد نخست جهان
از یکسو ژاپن باید به عنوان هم پیمان نخست آمریکا در منطقه آسیا-اقیانوسیه نقش خود را ایفا کند و از سوی دیگر، در جهت حفظ روابط اقتصادی و تجاری چشمگیر با چین، در دام سیاستهای ضدچینی آمریکا نیفتد.
انتخابات ریاست جمهوری آمریکا
جانشین آبه شینزو مجبور خواهد بود با پیروز انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ۳ نوامبر، رابطه برقرار کند. چه آن فرد دونالد ترامپ، رئیس جمهور فعلی جمهوری خواه باشد و چه جو بایدن، نامزد دموکرات این انتخابات. بایدن گفته است روابط آمریکا را با متحدانش تقویت میکند. اما اگر ترامپ بار دیگر انتخاب شود، توکیو مجبور خواهد بود با رئیس جمهوری تعامل کند که به شکل کنونی اتحاد راهبردی با ژاپن انتقاد دارد و ژاپن را برای پرداخت هزینه بیشتر برای میزبانی نیروهای آمریکایی تحت فشار گذاشته است.
نويسنده : ولی اله قرقانی
کارشناس مسائل ژاپن