نگاهی به دیپلماسی انرژی روسیه

پژوهش خبری صدا وسیما: امنیت انرژی را می توان یکی از مهم ترین ابزار حفظ قدرت در جامعه امروز دانست که با ملاحظات بسیار زیاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، نظامی و... پیوند خورده است. پر واضح است که ضعف در تامین انرژی و عدم اطمینان نسبت به تامین آن، می تواند زمینه عقب ماندگی اقتصادی و تولیدی و به تبع آن سیاسی و اجتماعی را فراهم آورد. هر چند که در برخی از مقاطع تاریخی به دلیل سیر نزولی قیمت انرژی توجه لازم به آن نشده است. با این حال انرژی مفهومی کلیدی در سطح زندگی شهروندان محسوب می شود که گاه فقدان یا کمبود آن بقای یک جامعه را به خطر می اندازد. شاید به همین دلیل بوده است که نفت و گاز به عنوان یکی از منابع اصلی و دیرین انرژی تاثیری عمیق بر سیاست های جهانی داشته است.
بسیاری از صاحب نظران معتقدند که عرضه و تقاضای نفت و گاز به عنوان اصلی ترین منابع انرژی، به هیچ وجه از محاسبات فنی- مهندسی تبعیت نمی کند و یک متغیر کاملا سیاسی است. هر چند که می توان از معادلات ریاضی، میزان بهینه آن را تعیین کرد، ولی دولت ها با توجه به پیش بینی وضعیت سیاسی خود در آینده به تقاضا یا عرضه نفت با یک قیمت مشخص که آن هم با متغیرهای سیاسی تعیین می شود، می پردازند.
امروزه، حوزه های سیاست، اقتصاد و حقوق آن چنان به هم در آمیخته اند که گاه نمی توان مقوله انرژی را تنها از بعد حقوقی، اقتصادی یا سیاسی مورد توجه قرار داد. نکته جالب توجه این است که هر چقدر مقوله مورد بحث، مهم تر و حساس تر باشد این در هم آمیختگی بیشتر رخ می نماید. از آنجا که امروزه، انرژی یکی از مهم ترین – و به جرئت مهم ترین- مسئله مورد بحث جامعه جهانی است، تلاش کشورها برای کسب و حفظ امنیت انرژی خویش بسیار فراوان است و در این راستا از هیچ تلاشی- حتی جنگ- فروگذار نمی کنند به گونه ای که بسیاری از صاحب نظران، مداخله کشورهای غربی در منطقه غرب آسیا را ناشی از وجود منابع غنی انرژی به ویژه نفت و گاز می دانند. در نوشتار حاضر ضمن بررسی مفهوم دیپلماسی انرژی نگاهی با دیپلماسی انرژی روسیه خواهیم داشت.

متن کامل این مطلب در اینجا قابل دریافت است
پژوهشگر: علی ظریف