ویدئو آنلاین ‎‏؛ پلتفرم رسانه ای جدید برای انتشار اخبار

چکیده مطلب:
• مخاطب بی واسطه تر از گذشته خبر را می بیند و می شنود و درباره آن حرف می زند. این اتفاقی است که در دنیای خبررسانی با ویدئوی آنلاین افتاده است .
• امکان تبادل نظر گردانندگان و کاربران و تکمیل اطلاعات همدیگر با اشتراک گذاری منابع متعدد برای یک خبر و در نتیجه دسترسی همزمان به نقدونظرهای مختلف جای شک و شبهه ای برای برتری رسانه های جدید بر رسانه های قدیمی نمی گذارد.
• قالب ویدیو آنلاین از فیس‌بوک شروع شد.
• یافته‌های گزارش موسسه‌ رویترز که ماحصل بیش از 30 مصاحبه از سازمان‌های خبری در سراسر اروپا و آمریکای شمالی است نشان می دهد رشد ویدیوهای خبری آنلاین به‌طور وسیعی وابسته به تکنولوژی و استراتژی های سرمایه گذاران آن بوده است تا تقاضای کاربران یا مصرف‌کنندگان
• در دنیای واقعی رسانه ها و رقابت های رسانه ای ‏دگرگونی پلتفرم ها با سرعت در حال پیشروی است. برخی منتقدان معتقدند که مدل پرداخت رسانه ها با روحیه اصلی اینترنت به عنوان مکانی برای تبادل آزاد ایده ها، اخبار و اطلاعات در تناقض است.
• یافته های سازمان سنجش سالانه اعتماد ادل من (Edelman Trust Barometer)نشان می دهد که تنها ۲۳ درصد از پاسخ دهندگان به خبرهایی که در شبکه های اجتماعی منتشر می شود، اعتماد دارند.
• با وجود انتقادها و نقایصی که برای حرکت رو به رشد اخبار آنلاین وجود دارد اما پیاده سازی پلتفرم های جدید خبری تنها راه برای گردانندگان رسانه های جهانی برای سوده کردن فعالیت رسانه ها و تبدیل آن به یک کسب وکار پرسود است.
• بسیاری از منتقدان تردید خود را نه تنها درباره امکان پذیری اقتصادی این استراتژی ها، بلکه درباره تاثیر منفی آنها بر گسترش اخبار باکیفیت در جامعه و بنابراین تاثیر منفی بر نقش رسانه ها در یک نظام دموکراتیک سالم بیان کرده اند.
• اینکه استراتژی های کسب و کار تغییر کرده است و سرمایه گذاران با عزمی مضاعف به دنبال جایگزینی قالب ها (پلتفرم های) جدید رسانه ای هستند یا اینکه تمایل مخاطبان به همه جایی بودن محتوا سبب این آرایش جدید در فضای رسانه ای شده موضوعی است که برای حرکت صحیح در این مسیر باید از اندیشمندان حوزه فناوری و رسانه دعوت به پاسخگویی کرد.

پژوهش خبری صدا وسیما: مخاطب بی واسطه تر از گذشته خبر را می بیند و می شنود و درباره آن حرف می زند. این اتفاقی است که در دنیای خبررسانی با ویدئوی آنلاین افتاده است. دگرگونی در پلتفرم رسانه ای خبر، اتفاقی است که از دو دهه قبل آغاز شده و اکنون به نتیجه رسیده است. این اتفاق که از آن به عنوان نبرد پلتفرم ها هم یاد می شود دستاوردش جایگزینی رسانه هایی مثل فیسبوک، توئیتر، یوتیوب و اینستاگرام در تولید و انتشار خبرها به جای مطبوعات، رادیو و تلویزیون است. دسترسی به رسانه های جدید برپایه نرم افزارهای قابل نصب بر روی پلتفرم هایی در مقیاس بسیار کوچک مثل گوشی های همراه امکان پذیر است. از نظر سرعت هم تصاویری که به صورت برخط (آنلاین ) پخش می شوند اطلاعات لازم را با جزئیات به صورت دیداری و شنیداری در اختیار کاربر می گذارد. به لحاظ دقت و صحت نیز امکاناتی هم برای یادداشت گذاری گردانندگان صفحه های خبری و هم برای کاربران به صورت توامان فراهم است. امکان تبادل نظر گردانندگان و کاربران و تکمیل اطلاعات همدیگر با اشتراک گذاری منابع متعدد برای یک خبر و در نتیجه دسترسی همزمان به نقدو نظرهای مختلف جای شک و شبهه ای برای برتری رسانه های جدید بر رسانه های قدیمی نمی گذارد. اینکه استراتژی های کسب و کار تغییر کرده است و سرمایه گذاران با عزمی مضاعف به دنبال جایگزینی قالب ها (پلتفرم های) جدید رسانه ای هستند یا اینکه تمایل مخاطبان به همه جایی بودن محتوا سبب این آرایش جدید در فضای رسانه ای شده موضوعی است که برای حرکت صحیح در این مسیر باید از اندیشمندان حوزه فناوری و رسانه دعوت به پاسخگویی کرد.

 آینده به سمت حذف قالب های قدیمی می رود
بنابر گزارش مؤسسه رویترز تحت عنوان« آینده اخبار تلویزیونی »، اخیراً مصرفِ مخاطبان از شیوه پخش مرسوم و سنتیِ تلویزیونی در کشورهایی نظیر انگلستان و ایالات متحده، به طور متوسط، بین ۳ الی ۴ درصد در سال کاهش داشته است. این نرخ کاهش، قابل مقایسه با کاهشِ تیراژ روزنامه های خبری در دهه ۲۰۰۰ است و اگر همه این آمارها را در طول ده سال گذشته با هم تلفیق کنیم، نتیجه این خواهد شد که روی هم رفته استقبال از انتشار خبر به شیوه سنتی در طول ده سال گذشته، ۲۵ الی۵۰ درصد کاهش داشته است.

 ویدئوهای خبری آنلاین ؛ اقبالی واقعی یا غیرواقعی
قالب ویدیو آنلاین از فیس‌بوک شروع شد. همزمان با کاهش استفاده از پلتفرم های قدیمی رسانه ای، رشد متعادل و نسبتاً آرامی را در بازدید از ویدئوهای آنلاین می بینیم که به وسیله بهبود پهنای باند، صفحات نمایش بزرگ تر، کمتر شدن هزینه های دیتا، افزودن گزینه های انتخاب در سایت های اشتراک ویدئو، ایجاد خدمات ویدئو مبتنی بر درخواست (VOD)، و الحاق ویدئو به پلتفرم های رسانه های اجتماعی، تقویت شده است. تمام پلتفرم های اصلی، توجهشان را به سمت ویدئو معطوف کرده اند و از طریقِ اقداماتی همچون، اصلاح الگوریتم هایشان، سرمایه گذاری کلان در این حوزه و … به قصد شناور ساختن این سونامیِ محتوای ویدئویی به درون خبرخوانِ (فید)؛ درصددِ ارائه تجربه هرچه غنی تر، وسیع تر، جالب تر و به یاد ماندنی تر در استفاده از ویدئو هستند.

یافته‌های گزارش موسسه‌ رویترز که ماحصل بیش از 30 مصاحبه از سازمان‌های خبری در سراسر اروپا و آمریکای شمالی است نشان می دهد رشد ویدیوهای خبری آنلاین به‌طور وسیعی وابسته به تکنولوژی و استراتژی های سرمایه گذاران آن بوده است تا تقاضای کاربران یا مصرف‌کنندگان. این یافته‌ها همچنین حاکی از آن است که کاربران وب سایت ها به‌خصوص نسبت به اخبار ویدیو آنلاین، به طور میانگین فقط حدود 5/2 درصد، میانگین زمان بازدیدی خود را صرف دیدن صفحات ویدیویی می‌کنند. (در میان 30 سایت اخبار آنلاین ) و 5/ 97 درصد، از زمان بازدیدکنندگان همچنان به متن‌ها سپری می‌شود. حدود 75 درصد پاسخ‌دهندگان (از 26 کشور) در پاسخ به پژوهش موسسه‌ی رویترز گفتند که: آن‌ها فقط گاه‌و بیگاه (و شاید هرگز) از اخبار ویدیویی آنلاین استفاده می‌کنند.

اما در دنیای واقعی رسانه ها و رقابت های رسانه ای ‏دگرگونی پلتفرم ها با سرعت در حال پیشروی است. در سه سال گذشته توئیتر پخش مستقیم پریسکوپ را در توئیت ها الحاق کرده است، لایو استوری های ۲۴ ساعته در اسنپ چت، ویدئو و امکان پخش مستقیم ویدئویی در اینستاگرام، خدمات جدید یوتیوب از قبیل یوتیوب رد (در این سرویس ویدیوها کاملا بدون تبلیغ به کاربران ارائه می شود و به کاربران این امکان را می‌دهد که ویدیوها و آهنگ‌ها را در دستگاه‌های موبایل‌شان ذخیره کنند.) و یوتیوب تی وی، پخش مستقیم زنده در فیسبوک به همراه ایجاد لیست پخش ویدئو، و ویژگی پست متقابل و اپ تی وی عرضه شده در فیسبوک برای استفاده از ویدئو، از جمله این امکانات بوده است. زمانی که امکان پخش زنده توسط فیسبوک در آوریل سال ۲۰۱۶ عرضه شد، این کمپانی برای تولید محتوا، نزدیک به ۱۴۰ قرارداد با سازندگان و پخش کننده های ویدئو امضاء کرد که در بین آنها اسامی سی ان ان، گاردین، اسکای نیوز و نیویورک تایمز به چشم می خورد.

 ویدئوهای آنلاین ؛ کاربردی ترین نرم افزار
WM Capture نرم افزاری کاربردی برای ضبط ویدئوهای آنلاین اینترنتی است. استفاده از نرم افزار بسیار ساده بوده و به کاربران امکان ضبط هر نوع ویدئوی در حال پخش از اینترنت را می دهد. تقریبا تمامی سایت های اشتراک گذاری آنلاین ویدئو و تمامی انواع فایل های رسانه ای توسط این نرم افزار پشتیبانی می شود.

 مخالفان اخبار آنلاین چه می گویند ؟
برخی منتقدان معتقدند که مدل پرداخت رسانه ای با روحیه اصلی اینترنت به عنوان مکانی برای تبادل آزاد ایده ها، اخبار و اطلاعات در تناقض است. منتقدان می گویند که پنهان کردن بهترین داستان ها پشت پرده پرداخت، اخبار درجه دوم را برای شهروندان درجه دوم به ارمغان خواهد آورد. چرا که همیشه کسانی هستند که نمی توانند از پس پرداخت هزینه ها بربیایند.

 کاهش اعتماد ‏؛ تهدیدی برای کسب وکار تکنولوژی آنلاین
یافته های سازمان سنجش سالانه اعتماد ادل من (Edelman Trust Barometer)نشان می دهد که تنها ۲۳ درصد از پاسخ دهندگان به خبرهایی که در شبکه های اجتماعی منتشر می شود اعتماد دارند و ۳۴ درصد به مطالبی که از طریق جست وجو در اینترنت به دست می آورند، اعتماد دارند. این ارقام به احتمال زیاد مشکل گوگل، فیس بوک و دیگر غول های تکنولوژی است که کسب و کار آنها کمتر از رسانه های سنتی به اعتماد وابسته نیست. سیستم اشتراک هم از این نتیجه گیری حمایت می کند. از ۷۴ هزار پاسخ دهنده، ۱۴ درصد آنها گفته اند که در طول ۱۲ ماه گذشته حداقل یک بار برای رسانه های دیجیتال هزینه پرداخت کرده اند: البته میانگین کشورهای شمالی اروپا نزدیک به ۳۰ درصد است.

 مسیر آخر:
سودده کردن رسانه ها؛ استراتژی بی بازگشت
با وجود انتقادها و نقایصی که برای حرکت رو به رشد اخبار آنلاین وجود دارد اما پیاده سازی پلتفرم های جدید خبری تنها راه برای گردانندگان رسانه های جهانی برای سوده کردن فعالیت رسانه ها و تبدیل آن به یک کسب وکار پرسود است. موضوعی که با ادامه فعالیت رسانه های سنتی امکان پذیر نیست.
یک روزنامه جهانی بزرگ از انتهای سال ۱۹۹۶ استراتژی مشخصی برای پولی شدن محتوا انتخاب کرده بود. پیتر کان که در آن زمان مدیرعامل شرکت مادر روزنامه و مسئول نهایی استراتژی پولی شدن بود، سال ها بعد تصمیم خود را با این کلمات شرح داد: «سایت را پولی کردم چون جاهل بودم. راه بهتری نمی شناختم. فقط فکر می کردم مردم باید بابت محتوا پول بدهند»؛ اما واقعیت این است که این تصمیم کمی پیچیده تر بود. اولین تجربه های وال استریت ژورنال آنلاین نسخه اینترنتی رایگان بخش «آخرین اخبار پول و سرمایه گذاری» در جولای ۱۹۹۵ بود. در واکنش به برخورد مثبت خوانندگان، وال استریت ژورنال تعاملی در آوریل ۱۹۹۶ شروع به کار کرد. این وب سایت نسخه آنلاین تمام متن روزنامه بود، رایگان برای چند ماه اما با این تعهد که بعد از تابستان به یک وب سایت پولی تبدیل شود. وقتی این اتفاق در سپتامبر ۱۹۹۶ افتاد، وال استریت ژورنال از میان۶۵۰ هزار کاربر ثبت شده، حدود ۵۰ هزار خواننده ثابت داشت. در اولین ماه شروع به کار استراتژی پولی، این روزنامه ۳۰ هزار مشترک جذب کرد. از اول ژانویه ۱۹۹۷، روزنامه در حق اشتراک خود تجدیدنظر کرد – سالانه ۴۹ دلار برای مشترکان جدید و ۲۹ دلار برای مشترکان نسخه چاپی – و تعداد مشترکان به رشد خود ادامه داد و در سال ۱۹۹۸ به ۲۵۰ هزار و در ۱۹۹۹ به ۴۵۰ هزار اشتراک رسید.

حتی با اینکه مورد وال استریت ژورنال استثنایی ترین بود، در نیمه دوم دهه ۱۹۹۰ نمونه های زیادتری از ناشران بودند – مجلات بالاتر از همه - که تصمیم گرفتند بابت محتوایشان پول بگیرند. در میان آنها، نشنال بیزینس ریویو هم بود. همچنین برخی پروژه های ژورنالیستی جدید صرفا آنلاین، مثل «The street.com» یا مجله آنلاینی که از سوی «مایکروسافت» حمایت می شد، «Slate.com»، سیستم های پرداخت پول متفاوتی را امتحان کردند. در آن سال ها، در بسیاری از کشورهای دیگر، تلاش هایی برای برقرارکردن فرمول های پرداخت محدود انجام شده بود که شامل دسترسی به مطالب آرشیوی می شد – در مورد لو تمپز سوئیس (در ۱۹۹۸) – یا تلاش هایی برای تحویل نسخه های سفارشی از طریق جاهایی مثل «اینفوپیجر» – در مورد پروژه ای که در سال ۱۹۹۹ راه اندازی شد - صورت گرفته بود.

تا انتهای آن دهه، اجماع نظر عمومی در جهان مطبوعات این بود که محتواهای آنلاین خبری رایگان خوانندگان زیادی پیدا می-کنند که می توان توجه روی هم جمع شده شان به اخبار را به آگهی دهندگان فروخت. شیفتگی به اینترنت، خواسته های رسا از شرکت هایی که به اقتصاد اطلاعات می پرداختند و بیم اینکه در نهایت کاغذ به وسیله رسانه های خبری کارآمدتر منسوخ می شود، رویکردی تقریبا خام دستانه را برای مدل تجاری اخبار آنلاین و بازگشت سرمایه گذاری روی وب موجه جلوه داد.

از زمان اولین رسانه سودده تاکنون مسیر طولانی طی شده است بسیاری از کارشناسان رسانه ای اعتقاد دارند دیوارهای پرداخت هنوز در مرحله آزمایش و در فرایند آزمون و خطا هستند. همان طور که آلن موتر اظهار نظر کرده، دیوارهای پرداخت هنوز «ترسناک» هستند. بسیاری از درگاه های خبری استفاده از این ابزارها را تعدیل کرده اند تا وقتی که روش مناسب تری برای پولی کردن اخبار پیدا شود. اشتباهات فاحشی هم وجود داشته که از عجایب روزگار، از جمله آنها پروژه رابرت مورداک برای یک روزنامه آی پدی جهانی و اشتراک محور به نام دیلی بوده است. این روزنامه تنها دو سال دوام داشت و حدود ۳۰ میلیون دلار ضرر بالا آورد. پس از آن، دو روزنامه مهم آمریکایی، سانفرانسیسکو کرونیکل و دالاس مورنیگ نیوز، با واقع بینی از ادامه عمل به استراتژی های پول گرفتن بابت محتوا صرف نظر کرده اند. بسیاری از منتقدان تردید خود را نه تنها درباره امکان پذیری اقتصادی این استراتژی ها، بلکه درباره تاثیر منفی آنها بر گسترش اخبار باکیفیت در جامعه و بنابراین تاثیر منفی بر نقش رسانه ها در یک نظام دموکراتیک سالم بیان کرده اند.

منابع :
1) پایگاه روزنامه دنیای اقتصاد ، اخبار روزانه در دنیای مجازی ، 12 شهریور 1388
2) پایگاه روزنامه مشرق نیوز ، از محتوای رایگان تا دیوارهای پرداخت پول ، 4 خرداد 1396
3) کاروگروپولوس، آنتونیس؛ چروبینی، فدریکا؛ نیومن، نیک؛(1397) آینده‌ی ویدیوی اخبار آنلاین ، مجله: جامعه، فرهنگ و رسانه » تابستان 1397 - شماره 27
4) ضیایی پرور، حمید ( 1388 ) آی پی تی وی ، تلویزیون های اینترنتی و انتشار فیلم در فضای سایبری ایران، فصلنامه پژوهش های ارتباطی ، سال شانزدهم شماره 3

متن کامل این مطلب در پیوست قابل دریافت است
پژوهشگر: حمیده حسین زاد