از سالروز آتش زدن مسجدالاقصی تا تظاهرات سیاه پوستان آمریکایی
تقویم تاریخ، در چنین روزی بر دنیا چه گذشت؟
امروز جمعه، سی و یکم مرداد سال ۱۳۹۹ هجری شمسی، برابر با اول محرم سال ۱۴۴۲ هجری قمری و مطابق با بیست و یکم اوت سال ۲۰۲۰ میلادی است.
به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، مهمترین رویدادهای تاریخی جهان در چنین روزی (سی و یکم مرداد) به شرح زیر است.
اول محرم، آغاز سال ۱۴۴۲
( امروز اول محرم، اولین روز سال ۱۴۴۲ هجری شمسی است)
گاهشماری هجری قمری، گاه شماری براساس چرخش ماه است که توسط مسلمانان و نیز در بسیاری از کشورهای اسلامی به عنوان سالنمای مذهبی یا در مواردی سالنمای مدنی استفاده میشود. از این سالنما در بسیاری از آیینهای اسلامی، از قبیل روزه، حج، تعیین ماههای حرام، و عزاداری استفاده میشود. در زمان خلافت عمر بن خطاب خلیفه دوم مسلمین به توصیه علی بن ابیطالب (ع) هجرت پیامبر اسلام از مکه به مدینه مبدأ این تقویم قرار گرفت و مدون شد. قبل از جهانی شدن گاهشماری میلادی در بسیاری از کشورهای اسلامی و رسمی شدن گاهشماری هجری خورشیدی در ایران و افغانستان، سالنمای هجری قمری سالنمای اصلی سرزمینهای اسلامی بود و وقایع تاریخی در اکثر قریب به اتفاق موارد با این گاهشماری ثبت میشد. مبدأ گاهشماری هجری قمری مانند گاهشماری هجری خورشیدی، سال هجرت پیامبر اسلام، حضرت محمد (ص) است که در سال ۶۲۲ میلادی از مکه به مدینه رخ داد.
روز جهانی مسجد
سی و یکم مرداد برابر با بیست و یکم اوت روز جهانی مسجد است. از سال ۱۳۸۲ شمسی (۲۰۰۳)، به پیشنهاد سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ایران و با تصویب وزرای امور خارجه کشورهای اسلامی در اجلاس تهران، هفته جهانی مسجد از سی ام مرداد ماه برابر با ۲۱ اوت همزمان با سالگرد آتش زدن مسجدالاقصی توسط رژیم صهیونیستی ، برگزار میشود.
در این اجلاس از کشورهای عضو خواسته شد با هدف ارج نهادن به نقش مساجد و صیانت از آنها به عنوان اماکن مقدسه، در احیاء و تجلیل از این روز تلاش کنند. ارایه الگوی مناسب برای بزرگداشت هفته مسجد، تبیین مطالبات و نیازهای مساجد، بررسی وضعیت گذشته و حال مساجد، بررسی نقش مساجد در تعامل بین دین و دولت و معرفی و قدردانی از ائمه جماعات موفق از جمله موضوعاتی است که در این هفته مطرح میگردد. تبیین قداست و عظمت مسجد، تکریم نیروهای فعال در مساجد، توجه به عمران و آبادانی معنوی و فیزیکی مساجد، تلاش برای بهبود محتوای برنامههای فرهنگی مساجد و ایجاد هماهنگی بین متولیان این اماکن شریف نیز باید در این هفته مورد توجه قرار گیرند.
به آتش کشیده شدن مسجد الاقصی
( ۵۱ سال پیش، در روز بیست و یکم اوت سال ۱۹۶۹ میلادی )
مسجدالاقصی قبله اول مسلمانان جهان، توسط صهیونیستها به آتش کشیده شد. در اثر این آتش سوزی، به این مکان مقدس و تاریخی، آسیبهای فراوان وارد شد. رژیم صهیونیستی آتش سوزی مسجد الاقصی را به یک جهانگرد استرالیایی نسبت داد و وی را دستگیر کرد. اما یک دادگاه نمایشی در تل آویو، این صهیونیست را بیمار روانی خواند و او را آزاد کرد. درعین حال، مردم در کشورهای اسلامی - بدون توجه به تبلیغات رژیم اشغالگر قدس و حامیان غربی آن، تظاهرات گستردهای علیه این رژیم برپا کردند. علاوه بر این، آتش زدن مسجدالاقصی توسط صهیونیستها موجب شد دولتهای اسلامی برای مقابله با خطرهایی که جهان اسلام و مقدسات اسلامی را تهدید میکند، «سازمان کنفرانس اسلامی» را تشکیل دهند.
( برگزاری کنفرانس دمبارتن اوکس)
( ۷۶ سال پیش در چنین روزی ۲۱ اوت سال ۱۹۴۴ میلادی)
کنفرانس "دِمْبارْتِنْ اوکْسْ" (Dumbarton Oaks Conference)، که زمینه ساز تشکیل سازمان ملل متحد بود، تشکیل شد. با آشکار شدن نشانههای پیروزی متفقین و شکست متحدین در جریان جنگ جهانی دوم، کنفرانسهای متعددی با حضور سران کشورهای پیروز برای بررسی اوضاع نظامی و آینده سیاسی جهان برگزار گردید که یکی از این نشستها، کنفرانس دمْبارتن اوکْسْ بود که در ۲۱ اوت ۱۹۴۴ م با حضور سران امریکا، شوروی، چین و انگلستان در ایالت کلمبیای امریکا آغاز به کار کرد. هدف از برپایی این کنفرانس، مذاکره پیرامون تأسیس یک سازمان بینالمللی بود که بتواند راهحلهایی برای رفع مشکلات پس از جنگ ارائه دهد. در این جلسات در خصوص اساسنامه سازمان ملل متحد، مذاکراتی انجام گرفت و طرح مقدماتی منشور که بعداً منشور ملل متحد نامیده شد، تهیه گردید. با این حال، سازمان ملل متحد گرچه ناکارآمدی و عدم توانایی جامعه ملل را به چالش کشانید و در حقیقت، اجماع بینالمللی برای پیشگیری از جنگ را به دنبال داشت، اما در مقام عمل، از ایفای نقش واقعی خود دور مانده و با ارائه حق وتو به کشورهای بزرگ، کارایی و استقلال عمل خود را زیر سؤال برده است.
تظاهرات سیاه پوستان در آمریکا برای حق رای
( ۵۵ سال پیش در چنین روزی ۲۱ اوت سال ۱۹۶۵ میلادی )
تظاهرات سیاهپوستان "آلاباما" برای اجرای قانون حق رأی آغاز شد. این تظاهرات موجب تحرک بیشتر جنبش حقوق مدنی آمریکا شد. این جنبش از سال ۱۹۵۵ با هدف کسب برابری میان سیاهپوستان و سفید پوستان در ایالات متحده آمریکا شکل گرفت و در سال ۱۹۶۸ با تصویب قانون مدنی به سرانجام رسید.
در این دوره، مبارزاتظاهرا ت بدون خشونت و نافرمانیهای مدنی باعث ایجاد بحرانهای متعدد مابین فعالان و دولت محلی، ایالتی و فدرال در ایالات متحده آمریکا شد که دولت، جامعه و اصناف را وادار به جبهه گیری در برابر بی عدالتیهایی که سیاهپوستان آمریکایی با آن مواجه بودند مینمود.
قتل ترورتسکی، یکی از بنیانگذاران مارکسیسم
( ۸۰ سال پیش در چنین روزی ۲۱ اوت سال ۱۹۴۰ میلادی )
"لئون تروتسکی" (Leon Trotsky) یار و همرزم لنین و سیاستمدار مشهور شوروی سابق به قتل رسید. لئون تروتِسْکی از رهبران شاخص بلشویک و از یاران نزدیک لنین در جریان انقلاب کمونیستی روسیه در سال ۱۹۱۷ بود. او در نهم آوریل ۱۸۷۹ میلادی در اوکراین در جنوب غربی روسیه به دنیا آمد. وی در سال ۱۹۰۲ میلادی در لندن با لنین آشنا شد و پس از گرایش به مارکْسیسم، در سایر مراحل اقدامات لنین، یار و همرزم او بود. تروتسکی پس از پیروزی انقلاب کمونیستی به مدارج بالایى رسید و ارتش سرخ شوروی را ایجاد کرد.
او با سازماندهی این ارتش، بالاترین نقش را در تثبیت پیروزی انقلاب روسیه پس از رهبری لنین بر عهده داشت. هدف وی از تشکیل ارتش سرخ شوروی که در آغاز، یک نیروی غیر منظم از داوطلبان بلشویک بود. ایجاد یک نیروی مستقل از ارتش تزاری برای مقابله با قیام احتمالی بعضی از فرماندهان و واحدهای ارتش تزاری در برابر رژیم جدید بود. تروتسکی مبتکر نظریه "انقلاب مداوم" است و بر این اساس، معتقد به صدور انقلاب مارکسیستی شوروی به خارج از روسیه بود و تقویت حرکتهای انقلابی را در سراسر جهان از طرف دولت شوروی ضروری میدانست.
در این راستا، شهرت تروتسکی در تاریخ سیاسی شوروی سابق به خاطر اختلافات ایدئولوژیکی وی با استالین است. تروتسکی پس از مرگ لنین، رهبری جناح مخالف استالین را در درون حزب کمونیست بر عهده گرفت و طرفداران او از تندروترین مارکسیستها به شمار میرفتند. تروتسکی و استالین که هر دو از همرزمان لنین و از مهمترین چهرههای انقلاب روسیه بودند، پس از مدتی چنان دشمن یکدیگر شدند که تروتسکیسم و استالینیسم، دو واژه کاملا متضاد شده بود. تروتسکی در سال ۱۹۲۷، قبل از اجرای برنامه ۵ ساله اقتصادی استالین، همراه با ۷۵ نفر از اعضای مؤثر و بلندپایه حزب کمونیست، از کمیته مرکزی و سپس از عضویت در این حزب اخراج شد و به جمهوری قزاقستان تبعید گردید. تروتسکی در سال ۱۹۳۷ به رهبری شبکه توطئه علیه استالین متهم گشت و پس از محاکمه، به طور غیابی به مرگ محکوم شد. تروتسکی در همین سال به مکزیک رفت تا اینکه در ۲۱ اوت ۱۹۴۰ میلادی در آن کشور توسط یکی ازعوامل استالین با ضربات تبر در ۶۱ سالگی به قتل رسید.