یک جرقه و یک خروار ویرانی

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز کیش، وقتی رسیدند غرفه‌هایشان در آتش سوخته بود و فقط آهن قراضه های سقف های  پایین آمده معلوم بود.
 غرفه دارانی که سال ها در بازار پردیس یک برای خودشان کسب و کاری داشتند و چند ماهی کرونا کسب و کارشان را تعطیل کرده است حالا آتش تمام سرمایه آنان را به خاکستر مبدل کرد.
روز حادثه یکشنبه ۱۹ مرداد سال ۹۹ تعدادی از غرفه های بازار پردیس یک کیش در آتش سوخت و همه را از بین برد.
در دومین روز حادثه به بازار سوخته سری زدم تعدادی از غرفه داران را ناراحت و نگران کنار دفتر بازار دیدم که سر در گریبان در گوشه ای نشسته یا ایستاده بودند و صاحب یکی از غرفه‌ها که اشک می ریخت می گفت یک میلیارد سرمایه او که برای خرید گوشی های تلفن همراه  هزینه کرده بود در آتش سوخت.
حدود 30 درصد بازار ویران شد و هیچ چیز باقی نماند. وی با گلایه از هیئت امنای بازار می گفت بیمه بازار بیمه محکمی نیست تا بتواند جبران خسارت کند .
بانویی که غرفه اجاره ای در بازار داشت می گفت تمام پوشاکی که داخل غرفه داشتم دودو زده شده  و هیچ خریداری حاضر نمی‌شود لباسهای دود گرفته را استفاده کند ، او هم خواستار رسیدگی هرچه سریعتر مسئولان به این بحران بود.
بانوی مستاجر دیگری که پرونده بیمه را تکمیل می‌کرد می‌گفت: زمانی که کالا خود را بیمه کرد ارزش آنها ۵۰ میلیون تومان بود  اما  به مرور سرمایه خود را افزایش داد و هم اکنون ارزش کالای او  ۳۰۰ میلیون تومان است که همه در آتش سوختند .
او که نگرانی و ناامیدی در چشم هایش موج می زد گفت: بیمه خسارت  همان ۵۰ میلیون  اولیه را می دهد فاکتورهایم هم سوخته و اسنادی ندارم ارائه کنم !

تعدادی از بازاریان از نبود سیستم هشدار و اطفاء حریق گلایه داشتند .
غرفه دار جوانی می گفت هر ماه ۴ میلیون تومان هزینه شارژ می دهد با این وجود چرا سیستم اطفاء حریق و نگهبانان چابک و هوشیار در بازار وجود و حضور ندارند که اگر بود آتش در همان مرحله نخست مهار می شد و اینگونه سرمایه مردم به تاراج نمی رفت.

در فضای مجازی شایعه شد کارگر آرایشگاهی که محل استراحت وی طبقه بالای بازار بود در خواب خفه شد و جان به جان آفرین تسلیم کرد .
 برادرش را نشانم دادند عزادار و رنجور در گوشه ای کنار ویرانه های بازار نشسته بود از او درباره برادرش پرسیدم گفت من برادر مجید گلی ۲۸ ساله هستم مجید روز حادثه  ساعت 7 و 45 دقیقه پس از ماهیگری  به بازارمی آید زمان شروع کار بازار ساعت۱۰ صبح است اما برادرم پس از ماهیگری با بازار آمد که این دو سه ساعت هم سپری شود و کرکره مغازه را بالا بزند روزش را با درآمد حلال آغاز کند .
نگهبان بازار هم ورود را در این زمان تایید می کند.  اما سایه مرگ بر سرش افتاده بود و لحظاتی پس از ورودش بازار آتش می گیرد و او که تازه به خواب رفته بود بر اثر استنشاق دود زیاد حاصل از آتش سوزی ابتدا خفه می شود و سپس بخشی از جسدش هم می سوزد
نگهبان بازار هم با تایید حرف های برادر مجید گفت مجید را می شناختم و از غرفه داران بازار بود.  تصاویر دریافتی از دوربین های مداربسته بازار حرف های برادر مجید و نگهبان را تایید کرد.

 

پس از ابراز همدردی با غرفه‌داران از آن محل دور شدم از سمت پشت بازار به داخل بازار سوخته قدم گذاشتم سقفی درکارنبود آهن های های خمیده نزدیک زمین قرار داشتند زمین پُر از آب و گِل و شیشه های خرد شده بود اجناس داخل مغازه ها  سوخته بودند و از بقایای آنها اثرات کمی باقی مانده بود، کمی جلوتر که رفتم نگهبان اولین مغازه ای را که آتش گرفته بود نشانم داد از بقایای اجناس سوخته  معلوم بود مغازه کیف و کفش است ،کمی جلوتر که رفتم قسمتی از بازار که معروف به مثلث بود و در اطرافش مغازه های موبایل فروشی قرار داشت همه سوخته بودند اصلاً باورم نمی شد که این همان بازار پررونق و روشن پردیس است که اینگونه ویران و خاکستر شده است  ازیکی ازدرهای اصلی بیرون آمدم در کنار دیوار لباسهای داخل گونی لوازم آرایش داخل کارتون ها را دیدم که کنار دیوار در گوشه ای چیده شده بودند  این لوازم بخش اندکی از سرمایه ویران شده کاسبانی بود که چه بسا با خون دل آن را جمع آوری کرده بودند و شاید همچنان به علت خرید این اجناس ، بدهکار بانک هایی هستند که ازآنجا وام گرفته اند تا این سرمایه را تامین  کنند.

 

رییس آتش نشانی کیش  که صورتش پر از دود و عرق بود نفس نفس زنان با من گفتگو کرد ، او زمان دقیق حادثه را ساعت  7 و 55 دقیقه صبح  اعلام کرد دقیقا 10 دقیقه قبل از ورود مجید ، قربانی حادثه بازار.
سرمدی گفت سه دقیقه طول کشید تا به محل حادثه رسیدیم شعله ها ی اتش زبانه می کشید و ستون بلندی از دود غلیظ در آسمان دیده می شد این منظره حکایت از آتش سوزی گسترده داشت سریعا نیروهای کمکی درخواست کردم  و نیروهای در حال استراحت و بازنشستگان را هم فراخواندم  با کمک58 نفرنیروی عملیاتی ،3دستگاه اطفای  سبک ،6دستگاه اطفای سنگین ،نردبان 54 متری ،یک دستگاه تانکرآبرسان وخودروی نجات مشغول اطفا حریق شدیم اما بدلیل وسعت بالای حادثه از2 دستگاه اطفاییه فرودگاهی ،یک دستگاه لودرشخصی ،2دستگاه آمبولانس مرکز فوریتهای پزشکی و یک دستگاه آمبولانس هلال احمرهم کمک گرفتیم ودر نهایت موفق شدیم پس از 4 ساعت آتش راخاموش کنیم .
سرمدی عرق پیشانی اش را پاک کرد و در حالی که اشک در چشمانش جمع شده بود گفت جوانی در این حادثه فوت کرد که واقعا من و تیم آتش نشان را متاثر کرد .
وی علت طولانی شدن عملیات اطفاء حریق را وسعت بالای اتش ، دود غلیظی که مانع از ورود آتش نشانان به بازارمی شد و همچنین شدت وزش باد و گرمای طاقت فرسا و دمای  بالای 40 درجه هوا بیان کرد.

رئیس آتش نشانی  علت آتش‌سوزی را اتصال برق سیستم خنک کننده مغازه کیف و کفش عنوان کرد و گفت جرقه برق به سقف کاذب خورد و پس از آتش گرفتن سقف به سایر مغازه ها سرایت کرد.
 برای من که سال هاست خبرنگارم  سوال پیش آمد  که چرا با وجود باز بودن در اصلی مأموران آتش نشانی دیوار تعدادی از مغازه‌ها را از بیرون با لودر خراب کردند؟ سرمدی در پاسخ به این سوال گفت : دود  در قسمت در اصلی و ورودی بازار به حدی زیاد بود که امکان ورود ، مهار آتش  و امداد رسانی نبود .
سوال ابهام برانگیز دیگر برای من سریع عمل نکردن سیستم هشدارحریق و نبود سیستم اطفاء حریق در بازار بود سرمدی در این زمینه هم گفت به محض این که نگهبان از بالای ساختمان پردیس ۲ آتش را دید به آتش نشانان اعلام کرد و بعد از آن سیستم هشدار حریق بازار هم فعال شد.
بازار پردیس 2 هم جوار بازار پردیس یک است.
 رئیس آتش نشانی کیش همچنین با اشاره به اینکه بیشتربازارهای کیش وازجمله بازارپردیس یک سیستم اطفا حریق ندارندگفت دربین بازارهای کیش تنها بازارپردیس 2 ، مرکزتجاری وساختمان سارینا دارای سیستم اطفا وخاموش کننده آتش هستند .
البته به این نکته هم اشاره کرد  هم اکنون آتش نشانی کیش یک  نردبان ۵۴ متری و تجهیزات خوبی دارد  اما برای خدمات‌دهی بهتر نیاز به امکانات است.

ریس اداره اتش نشانی وخدمات ایمنی کیش علت بیشترآتش سوزیهای کیش  را استاندارد نبودن سیم کشی ها برق ، و اتصال آنها به علت گرما عنوان کرد
همه این عوامل یعنی سهل انگاری و نبود نظارت کافی نهادهای نظارتی است که در یک لحظه حادثه ای شکل می گیرد و زندگی افراد زیادی را به خطر می اندازد.
پارسال  354 ماموریت اتش نشانی در کیش انجام شد  که علت بیشتر آنها همین اتصال سیم های برق  و جرقه های کوچکی بود که ویرانه هایی را بر جای گذاشت.

سال 94 هم  چند غرفه بازار مریم در آتش سوخت ،  سال های قبل هم  دو بار بازار ونوس دچار حریق شد اما وسعت آتش سوزی بازار پردیس یک و تلفات جانی آن در کیش بی سابقه است .
البته سرمدی یک نکته را هم یادآور شد  بازرسیهای کارشناسان آتش نشانی کیش اردیبهشت و خرداد امسال ازبازارها ، هتلها ، مجتمع های گردشگری هشدارهایی را به مالکان آنان در پی داشت.

 

مدیرعامل شرکت عمران آب و خدمات جزیره کیش هم که از ابتدای حادثه در محل حضور داشت ، روز دوم پس از آتش سوزی تیم های فنی و شهرسازی خود را محل حادثه آورد  تا پایداری ،ایمنی و مقاومت سازه ها را بررسی  و اعلام کنند آیا امکان استفاده مجدد از این سازه ها وجود دارد یا خیر؟ طیبی گفت این بررسی ها ۱۰ روز طول می‌کشد و بعد از این مدت ، کار بازسازی بازار شروع می شود.
احمدی مدیربحران و پدافند غیرعامل شرکت عمران ، آب وخدمات جزیره کیش در گفتگوی تلفنی با خبرگزاری صدا و سیما گفت براساس نظرات اتش نشانی کیش و دو نفرازکارشناسان دعوت شده از تهران ، سیستم های ایمنی و اطفا حریق بازارها نیاز به تغییراساسی دارند.

رحمان سادات نجفی رئیس جامعه بازاریان و بازرگانان کیش هم روز حادثه در محل حضور داشت بسیار از وقوع این اتفاق ناگوار متعجب و متاثر بود با او که صحبت کردم متوجه شدم  قدمت این بازار به سال ۷۱ برمی‌گردد و از ۲۲۸ غرفه بازار پردیس ۲۰۰ غرفه فعال بوده که از این بین ۲۵ مغازه در آتش تخریب شدند و بقیه مغازه ها نیز آسیب دیدن و امکان استفاده مجدد از آنها وجود ندارد .
 وی همچنین برآورد اولیه خسارات را حدود ۱۰۰ میلیارد تومان اعلام کرد و گفت : پس از اعلام نظرات کارشناسان و در صورت تخریب کل بازار به دلیل سست بودن سازه ها ، قطعاً میزان خسارت بیشتر از این هم می شود سادات نجفی در پاسخ به این سوال من که فعالیت بازار چه زمانی  از سر گرفته می شود ؟ پس از کمی تامل گفت : قطعا چند ماه طول می کشد.
اما تا آن موقع با رضایت کسبه و بازاریان باید غرفه های جایگزین برای ادامه فعالیت آسیب دیدگان حادثه در نظر گرفت.
البته در گفته هایش رایزنی با مدیر عامل سازمان منطقه آزاد کیش و توافق اولیه هم مشاهده می شد.
رحمان سادات نجفی مهمترین مشکلات بازاریان را در حال حاضر دریافت خسارات از بیمه و پرداخت دیون آنان به بانکها عنوان کرد .
البته صحبتهای او  از مذاکره با یکی ازبانکهای کیش حکایت داشت که 2میلیاردتومان تسهیلات با اقساط 48 ماهه به بازاریان اعطا شود البته پیش از این هم بانک ملی  تسهیلات 120 میلیون تومانی به بازاریان می پرداخت که اکنون هم به قوت خودباقی است.

ریس جامعه بازاریان کیش درموردجوان فوت شده دربازارهم گفت این فردتحت پوشش بیمه مسولیت مدنی آتش سوزی قرارمی گیرد و خسارت به خانواده اش پرداخت می شود.

سادات نجفی با اعتراف به اینکه ساختمانهای قدیمی کیش ازجمله بازار پردیس یک  که دچار آتش سوزی شد سیستم اطفا حریق ندارند گفت :  ضرورت دارد سیستم هشدار و اطفا حریق در بازارها نصب و یا به روز رسانی شوند.   
وی احداث مجتمع های اطفا حریق درکنار بازارها ومجهزبودن آنان به سیستم لوله های آب برای خاموش کردن آتش را کاری مناسب و حساب شده عنوان کرد.

در کمتر از ۴۸ ساعت از آتش سوزی بازار پردیس ۱ کیش بیمه التیام بخش زخم آسیب‌دیدگان شد.
در ادامه گزارش میدانی از بازار سوخته دیدم که غرفه‌داران دردفتر بازار جمع شده بودند و کارشناسان بیمه ایران‌ معین پرونده  خسارت دیدگان این حادثه را تکمیل می کردند.
گروه دیگری از کارشناسان بیمه ایران معین شعبه کیش در خود بازار در حال گشت زنی و بررسی زوایای حادثه برای تعیین برآورد خسارات بودند.
محمدی مدیرعامل بیمه ایران معین گفت این بیمه در سه حوزه در قبال بازاریان پردیس تعهد دارد که یک حوزه مربوط به ۱۳۲ فقره بیمه نامه صاحبان کسب و کار است که در این زمینه تعهد ما 32   میلیارد تومان است در حوزه سازه‌های بازار تعهد ما به هیئت مدیره ۴۶ میلیارد تومان است و در حوزه بیمه‌های مسئولیت تعهد بیمه یک میلیارد تومان میباشد که در مجموع حدود ۸۰ میلیارد تومان در قبال بازاریان تعهد داریم .
پس از 24 ساعت ۵۰ درصد خسارات بیمه شدگان پرداخت شد .
محمدی با بیان اینکه به علت  مسائل حفاظتی و ایمنی  امکان ورود کارشناسان برای بررسی مقاومت سازه ها و برآورد خسارت فعلا وجود ندارد گفت به محض صدور مجوز برای ورود کارشناسان ما به درون بازار و قطعی شدن موضوع آتش‌سوزی ۵۰ درصد خسارت سازه ها  در مدت 24 ساعت  پرداخت می‌شود .
مجوز پایان کار سازه ها چه طور صادر می شود؟
این سوالی بود که کلید اصلی ماجراست باید از معاونت عمرانی سازمان منطقه آزاد کیش ، شرکت سرمایه گذاری و توسعه کیش و یا شرکت عمران ،آب و  خدمات  پرسید ؟
حالا باز هم عزمم را جزم و موضوع را پیگیری کردم چرا که معتقدم علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد .
اگر از این دست حوادث مکرر و یا حتی گاهی اتفاق بیفتد حاصلش  پشیمانی ،حسرت و هدر رفت سرمایه است.
پس قبل از ای کاش گفتن های بعدی همین الان به دنبال پرده برداری از اهمال کاری باشیم .
قطعا جایی رشته کار از دست مسئولان در رفته است آنجا کجاست؟
با پیگیری های مجدد متوجه شدم آقای احمدی مدیربحران و پدافند غیرعامل شرکت عمران آب وخدمات کیش در این خصوص می تواند پاسخ دهد بنابراین  به او تلفن کردم و حالا توضیحات او .
آقای احمدی در پاسخ به این سوال که  چرا این بازار سیستم اطفا حریق نداشت چنین گفت: 17مرداد امسال در نامه ای به مدیر بازار پردیس یک نسبت به  بازسازی سیستم اطفاء حریق بازار تذکر دادیم اما مورد توجه قرار نگرفت .
به آقای احمدی گفتم  از17 مرداد که جمعه و روز تعطیل بود تا 19 مرداد ، روزحادثه تنها 2 روز فرصت بود و قاعدتا سیستم اطفاء حریق یک بازار  12هزار مترمربعی را نمی شد به  سیستم خاموش کننده  مجهز کرد پس شما هم دیر اقدام کردید! باید در این سالها اقدامی اساسی انجام می شد.
او  درپاسخ گفت:  براساس قوانین بالا دستی کشور در2 مرحله می توان سیستم ساختمانها را بروزکرد مرحله اول هنگام   صدور پایان کار با نظارت و مسئولیت  مهندس ناظرساختمان که باید به مالک بازار تاکید می کرد و مرحله دوم مربوط به ضوابط هنگام بهره برداری است اما در این ضوابط و قوانین ابهام وجود دارد یعنی  اختیارات تام برای برخورد قاطع  آتش نشانی با واحد متخلف وپلمپ کردن آن وجود ندارد ، باز هم ضعف قوانین !
 اما احمدی صحبتهایش را اینطور تکمیل کرد   به تازگی  وزارتخانه های مرتبط  پیش نویس قانون را تقدیم مجلس کردند و درصورت تصویب این قانون از این پس آتش نشانی می تواند با واحدهایی که ساختمان خودرا به سیستم ایمنی ، هشدار  و اطفا حریق مجهز نکنند بصورت قاطع برخوردو واحد های آنان را پلمپ کند.

آقای احمدی به آخرین سوال من مبنی براینکه چه زمانی زوایای دقیق آتش سوزی ،مقصر یامقصران احتمالی معلوم می شود نیز پاسخ داد و گفت : هم اکنون 2 کارشناس حریق وآتش نشانی که کاربررسی آتش سوزی ساختمان پلاسکو تهران را هم انجام دادند در کیش حضور دارند  و پس از10 روزنتایج دقیق بررسی خودرا با جزییات حادثه 19 مرداد اعلام می کنند.
با اندوهی درل و متفکرانه این گزارش را به پایان رساندم و منتظرم تا 10 روز بگذرد و علت حادثه به صورت قطعی معلوم شود و خبر آن را منتشر کنم.

نويسنده: مينا رحمتي