به گزارش
خبرگزاری صدا و سیما؛ مرکز قم، آنچه تا چند دهه پیش به عنوان یک امتیاز اقتصادی تلقی میشد، عبارت بود از برپایی و فعال نگهداشتن شرکتهای بزرگ و به تبع آن دولتی شدن اغلب سازمانها؛ و چنین هم استدلال میشد که هرچه این شرکتها بزرگتر باشند، اقتصاد پویاتر و قدرتمندتر میشود، اما از نیمه دوم قرن بیستم تاکنون الگوهای متفاوتی از رشد و توسعه صنعتی در کشورهای جهان تجربه شده است؛ از جمله یکی از این الگوها، بنگاههای کوچک و متوسط صنعتی است
بنگاههای کوچک و متوسط، در بیشتر کشورها به عنوان عناصر مهم در پیشرفتهای اقتصادی- اجتماعی شناخته شدهاند؛ این بنگاهها به ویژه در ایجاد فرصتهای شغلی با سرمایهگذاریهای پایین، توسعههای منطقهای، توسعههای سازمانی شرکتهای متکی بر اصول فناوری، نوآوری محصولات و ایجاد روشهای نوین، اهمیت به سزایی دارند.
کوچک، اما پر فایدهایجاد یک تا ۴۹ فرصت شغلی، و داشتن کارگاهی برای تولید، یک واحد صنعتی کوچک را میسازد؛ واحدهایی که در ایران ما کم نیستند؛ شرکت تولید خنک کنندههای دیتا سنتر یا همان مراکز داده که کارشان قرار دادن اطلاعات در فضای مجازی است، یکی از همین واحدهای کوچک است.
مدیر این واحد میگوید از تیر ماه سال گذشته، به طور رسمی کارگاه خود را در شهرک شکوهیه بنا کرده است.
بانک ها، مراکز داده، مراکز اطلاعاتی، طرحهای صنعتی و شرکتهای فولادسازی از جمله شرکتها و سازمانهای سفارش دهنده به این واحد هستند.
آقای صمدزادگان دستگاهی را نشانم داد که تمام قطعاتش خارجی بود؛ او میگفت: این محصول بومی سازی شده و با یک سوم قیمت فروخته میشود.
مدیر واحد الیما میگفت: کار ما بر اساس سفارش مشتری است از این بابت هیچ گاه دپو محصول نداریم، اما در عین حال در این یک سال و چند ماه به طور دائم مشغول تولید بوده ایم به طوری که ۵۰ نوع دستگاه در این کارگاه ساخته میشود.
فارغ التحصیل دانشگاه تهران در رشته مکانیک است؛ همراه با همکلاسی اش این کارگاه کوچک را راه اندازی کرده؛ کارگاهی که با فروش یک واحد آپارتمان و خرید یک کارگاه از شرکت شهرکهای صنعتی به صورت اقساطی به دست آمده است.
آقای صمدزادگان میگفت: حالا با فروش محصولاتمان زمین دیگری را در اطراف تهران خریده ایم، تا به توانیم تولید را افزایش دهیم.
اشتغال زایی یکی از فواید صنایع کوچکآقای بیگی هم سالها قبل واحد کوچکی را به تنهایی و تلاش فراوان در شهرک صنعتی شکوهیه قم واقع در جاده قدیم راه اندازی کرده است؛ جایی در ۵۰۰ متری واحد آقای صمد زادگان؛ اما حالا آن واحد کوچک توسعه پیدا کرده و تبدیل به یک واحد بزرگ شده؛ کارخانهای که شیرهای آب واحدهای صنعتی را تولید میکند.
شرکت آقای بیگی در ابتدای راه چهار نیروی کار داشته و حالا ۱۲۰ خانواده از قِبَلش نان میخورند؛ شرکتی که با همت و تلاش مدیر آن پا گرفته و حالا در کشورهایی مانند افغانستان و ارمنستان دفتر فروش دارد.
رسیدن از کارگاه کوچک به یک شرکت متوسط، یعنی کسب تجربه برای بالا بردن بهره وری، چرا که طبق آمار، بنگاههای کوچک ۳۴ درصد در ارزش افزوده و ۴۴ درصد در اشتغال صنعتی سهم دارند، در حالیکه صنایع متوسط و بزرگ که فقط ۵۵ درصد اشتغال صنعتی را تشکیل میدهند، ۶۶ درصد در ارزش افزوده سهیم هستند، اما نسبت ارزشافزوده به اشتغال در صنایع متوسط، به جهت بهرهوری بالاتر، بیشتر از صنایع بزرگ است.
مدیرعامل شرکت شهرکهای صنعتی استان قم میگوید: حضور بنگاههای کوچک و متوسط در اقتصاد باید مورد توجه و تاکید باشد، چرا که آنها با انعطافپذیری بالا، بسترهای لازم را برای کارآفرینی و خلاقیت فراهم میکنند؛ علاوه بر این ظرفیت بالای جذب نیروی انسانی و کمک به اشتغال فراگیر و بهبود شاخصهای توزیع درآمد و کاهش فقر، تامین نیروی انسانی متخصص برای شرکتهای بزرگ، قدرت بالا در تربیت کارآفرینان و مدیران اقتصادی، هزینه کمتر خروج از صنعت در مقایسه با بنگاههای بزرگ، امکان جذب و بومی کردن تکنولوژی، کمک به ایجاد محیطهای رقابتی در اقتصاد، تشویق فرهنگ سرمایهگذاری و توسعه صادرات از دیگر مزایای این واحدهاست.
به گفته آقای شعاعی به طور متوسط بالغ بر ۵۰ درصد تولید ناخالص داخلی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه و حدود ۳۰ درصد صادرات این کشورها بر گُرده بنگاههای کوچک و متوسط است که این نشان از نقش بی بدلیل این بنگاهها در اقتصاد کشورهاست.
تشدید تحریمها و بحرانهای اقتصادی پیش آمده ناشی از تحولات بیم المللی نظیر ویروس کرونا، کاهش فروش نفت و کاهش مبادلات، فرصت مغتنمی است برای رها شدن از اقتصاد نفتی و جهش تولید و بومی سازی نیازهای کشور.
احیا واحدهای راکد راه رسیدن به رونق تولیددر کشور ما حدود ۴۶ هزار واحد صنعتی وجود دارد، که از این عدد بیش از ۴۴ هزار واحد آن، صنایع کوچک و متوسط هستند؛ آماری که در استان قم با ۹۰ درصد صنایع کوچک، هزار و ۵۱۹ واحد است.
برخی واحدها، اما در سالهای اخیر دچار چالشهای بسیاری بودند و برخی هم راکد شدند، اما خبر خوب این روزهای استاندار قم از احیا ۴۵ واحد راکد در استان نوید میدهد که نتیجه جزم شدن عزم هاست برای داشتن واحدهای پویا و تولیدات بیشتر.
آقای سرمست در روز صنایع کوچک در جمع واحدهای تولیدی گفت: سهمیه استان برای احیاء و فعال سازی، ۳۵ واحد تولیدی بود که با فعال سازی ۳۰ واحد در یکسال گذشته رتبه نخست کشور را به دست آورده ایم.
اتکا به خلاقیترسیدن به این موفقیت اگر الگویی هم پیش رو داشته باشد، میتواند به اقتصاد استان و کشور کمک کند؛ اینکه ببینیم کشورهای دیگر در قبال اهمیت و مزایای صنایع کوچک، چه میکنند.
مثلا کشور ایتالیا؛ کسب و کارهای کوچک و متوسط چه در تولید و چه در صادرات اهمیت زیادی در اقتصاد ایتالیا دارد.
اتکا به خلاقیت، ابداع و طراحی، اثرات مثبتی بر توسعه کسب و کارهای کوچک و مستقل بر جای میگذارد، چرا که با آزاد سازی تجاری، دسترسی کسب و کارهای کوچک به بازارهای خارجی آسانتر شده است؛ صنوف ایتالیایی به دلیل نوع تولیدی که در آن مزیت دارند متکی بر کیفیت، طراحی، تنوع و بستهبندی خود هستند، این خصوصیات باعث شده است که کسب و کارهای کوچکِ پوشاک، چرم و ... قادر باشند مستقل از کسب و کارهای فراملیتی فعالیت کنند.
در ایتالیا ۴۰درصد صنوف، به بازارهای موجود پایبند اند، در حالی که بیش از۶۰ درصد آنان قصد دارند با تولید کالاهای جدید که بخشی از مصرفکنندگان جدید را راضی مینماید، به بازارهای نو روی آورند؛ به عبارت دیگر این ۶۰درصد به دنبال خلق بازارهای جدید هستند؛ تقریبا دو سوم کسب و کارهای کوچک در جنوب ایتالیا کاملا فهمیدهاند که توجه به کیفیت، تنها راه تقویت موفقیت آنان در بازار است؛ به همین جهت همواره با وجود اینکه از نام و نشانهای بزرگ برخوردار نیستند، لیکن توانستهاند بازار خود را حفظ کنند.
عرض اندام در بورسدر اندونزی واحدهای اقتصادی کوچک و متوسط، به طور عمده در بخشهای مربوط به کشاورزی فعالیت دارند (۶۰ درصد به کشاورزی اختصاص دارد). سهم آنها در سایر بخشها به ترتیب ۵/۳۲ درصد در بخش بازرگانی و ۷/۶ درصد در بخش تولید صنعتی است. در جهت افزایش کاراییِ کسب و کارهای کوچک و متوسط، یکی از مهمترین اقدامات انجام شده، ایجاد ارتباط میان کسب و کارهای کوچک و صنایع بزرگ، از طریق مشارکت واحدهای بزرگ و واحدهای کوچک و متوسط در زمینههای بازاریابی، مدیریت، فناوری تولید و سایر موارد است. لازم به ذکر است که این همکاریها از سه طریق پیمانکاری مستقیم، پیمانکاری شبکهای و همکاری تولیدیِ مشترک انجام محقق میشود.
در مجموع، با توجه به تجربه اندونزی، میتوان دو راهکار مهم برای کمک به توسعه صنایع کوچک مطرح کرد یکی ایجاد همکاری میان صنایع کوچک و صنایع بزرگ است و دیگری توسعه کانالهای قانونی ممکن برای تامین مالی واحدهای کوچک مانند عرضه سهام در بورس، صندوقهای سرمایه گذاری و یا ایجاد تعاونی ها.
حاجی احمدی_ خبرگزاری صدا و سیما_ قم.