پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب؛
صادرات کشمش قزوین مرغوب‌ترین محصول دنیا، رو به افول
صادرات کشمش قزوین این روز‌ها به علت آنچه صادرکنندگان، باقی مانده بیش از حد سموم بر روی این محصول عنوان می‌کنند، رو به افول گذاشته و خیلی از مشتریان اروپایی دیگر خواهان خرید آن نیستند.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز قزوین،قزوین رتبه نخست تولید کشمش کشور را داراست.
فرماندار تاکستان معتقد است: کشمش قزوین به کام دیگر استان‌هاست.
رضا طاهری می‌گوید: بیشترین میزان کشمش استان قزوین به نام دیگر استانها صادر میشود و مردم و بهره برداران از آن بهره لازم را نمی‌برند و کشمش قزوین به کام دیگر استان‌هاست.
بگفته طاهری سالانه ۱۱۰ هزار تن کشمش در کشور تولید میشود که سهم استان قزوین بیش از ۷۵ هزار تن است و فقط ۶ هزار تن کشمش تاکستان به نام استان قزوین صادر میشود و مابقی کشمش را دیگر استانها صادر می‌کنند و در ردیف آمار‌های آنها محسوب میشود.
طاهری علت صادرات کم محصول کشمش را پراکندگی فرایند صادرات و نبود پنجره واحد کشمش بیان میکند و می‌گوید: در صورت راه اندازی پنجره واحد، فرایند صادرات کوتاه خواهد شد.
استان قزوین با وجود داشتن رتبه اول در تولید کشمش، در صادرات این محصول رتبه هفتم را دارد.
برخی پزشکان از تاثیر خارق العاده کشمش در سم زدایی از بدن سخن می‌گویند، با این حال منظور آنها بدون شک محصول سالم و نه سمی است که خود ممکن است مشکل و بیماری را برای مصرف کنندگان به همراه داشته باشد.
به گفته مسئولان سالانه بین ۷۰ تا ۸۰ هزار تن کشمش در استان قزوین تولید میشود، با این وجود به دلایل قوی نبودن تشکل‌های صادراتی، نداشتن برند، فقدان بسته بندی مناسب و مورد پسند مشتریان خارجی و... کمتر از ۱۰ هزار تن از این میزان به خارج از کشورصادر میشود.
به گفته صادرکنندگان کشمش و مسئولان اتاق بازرگانی قزوین، صادرات همین مقدار کم (نسبت به مجموع تولید) نیز به علت آنچه که آنها سم بیش از حد باقی مانده روی محصول عنوان می‌کنند دچار مشکل و مانع شده، به طوریکه خیلی خریداران اروپایی دیگر حاضر به خرید کشمش قزوین (تاکستان) نیستند.
صادرکنندگان کشمش در قزوین مدعی هستند صادرات آنها امسال به علت مشکل یاد شده به طرز چشمگیری بین ۵۰ تا ۸۰ درصد کاهش پیدا کرده و آنها را تا مرز تعطیلی کار پیش برده است.
آنها عنوان می‌کنند به علت نظارت نامناسب بر مصرف سم و ارزان‌تر بودن سموم غیرمجاز، برخی به باغداران از آنها استفاده می‌کنند و برخی دیگر نیز سموم را به شکل نامناسب و خارج از حد استاندارد برای درشت شدن محصول استفاده می‌کنند، غافل از اینکه با این کار یک ماده مغذی پرارزش را به زهری شیرین تبدیل می‌کنند که می‌تواند فرصت‌های صادراتی این محصول را خشکانده و همچنین می‌توانند مصرف کنندگان را دچار مشکل و بیماری کند.
یک تاکدار می‌گوید: باید التماس کنیم از ما محصول را بخرند، اون هم با نصف قیمت، محصولی که یکی از مهمترین و اصلی‌ترین کالا‌های صادراتی غیرنفتی جهان به شمار می‌رود؛ این روز‌ها حال و روز خوشی ندارد.
رحمانی می‌افزاید: من این کشمش را تمام طبقه بندی با کیفیت عالی تولید کردم؛ اما متاسفانه خریدار ندارد.
شهرام نیا از صادرکنند گان کشمش نیز می‌گوید: هیچ جای دنیا کشمش را با خوشه برنمی دارند. این خوشه بعد از ۲-۳ ماه کاملا تیز و برنده میشود و تمام کشمش‌هایی که در مجاروتش قرار دارد آسیب می‌بیند، شیره کشمش درمی آید.
طاهرخانی یکی از تولیدکنندگان هم می‌گوید: کشمش‌های ما سموم باقی مانده زیاد دارد؛ اروپا قبول نمی‌کند؛کشمش‌های ما را برگشت می‌زند.
شهرام نیا در همین باره می‌گوید: در لهستان بازار ۵۰۰ تنی و در بلژیک بازار هزار تنی داشتم که هر دو را از دست دادم.
علم بیگی یکی دیگر از صادرکنندگان هم می‌گوید: من باید با نرخ آزاد کشمشم را بخرم و صادرکنم؛ بعد بیارم در ثنا و نیما خریدار هست؛ منتهی با آن قیمتی که آنها تعیین می‌کنند، نمی‌توانم. انی‌ها مشکلات واقعی است که نمی‌شود گفت. این در حالی است که به گفته کارشناسان، کشمش استان قزوین مرغوب‌ترین محصول تولیدی دنیاست.
اسماعیلی، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین با بیان اینکه سالانه بین ۱۸۵تا۱۹۰ هزار تُن در کشور کشمش تولید میشود می‌گوید: استان قزوین در دنیا رتبه چهارم تولید کشمش و رتبه پنجم صادرات را به خود اختصاص داده است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی با اشاره به اینکه سالانه ۵۵ تا ۶۰ هزار تن کشمش در سال در استان تولید میشود می‌افزاید: کیفیت کشمش تاکستان باعث شده تا تجار بسیاری از سایر شهر‌های کشور، روانه استان شوند.
اسماعیلی اضافه میکند: کشمش مشمول مقررات استاندارد اجباری است و قبل از صادرات باید استاندارد‌های کشور‌های مبدأ را کسب کند.
بگفته معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان علیرغم مصوبات استانی، هیچ آزمایشگاهی در استان برای آزمایش محموله‌های کشمش صادراتی برای محاسبه میزان سموم باقیمانده در محصولات وجود ندارد.
اسماعیلی می‌گوید: سال گذشته ۸۵۰ تُن سم در استان برای تولید محصولات کشاورزی استفاده شده است که این رقم از میانگین‌های جهانی نیز پایین‌تر است.
او می‌افزاید: از طریق سامانه پیامکی اطلاعات لازم درباره زمان و نحوه استفاده از سموم کشاورزی به ۸۲ هزار بهره بردار استان اطلاع رسانی میشود.
او با بیان اینکه روش‌های نوین مبارزه با آفت برای کاهش میزان استفاده از سموم در دستور کار جهاد کشاورزی است اضافه میکند: بر اساس آمار گمرک، در دو سال گذشته هیچ محصول کشمش صادراتی استان به علت باقیمانده سموم به کشور مرجوع نشده است.
نباید به خاطر منافع شخصی اعتبار محصولات خود را زیر سوال ببریم
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی با بیان اینکه به نظر می‌رسد بخشی از مشکلات ناشی از کیفیت کشمش به دلیل نگهداری نامطلوب این محصول در انبار کارخانه‌ها و پدید آمدن سم آفتوکلاسین است، می‌افزاید: با این حال اگر محصول آلوده در اختیار شهروندان قرار بگیرد براساس قوانین از جمله ماده ۱۰ قانون حفظ نباتات، این وظیفه دستگاه‌های زیرمجموعه وزارت بهداشت است که به آن رسیدگی کنند.
اسماعیلی با بیان اینکه کشمش استان قزوین به لحاظ شهد در دنیا کم نظیر است و نباید به اعتبار این محصول به خاطر منافع مان ضربه بزنیم، معتقد است: اگر بخواهیم همه جا جار و فریاد بزنیم که محصول ما دچار مشکل و آلوده است در واقع تیشه به ریشه خودمان زده‌ایم و زمینه صادرات محصولات خود را از بین می‌بریم که این خودزنی است.
استفاده از سم پنبه برای انگور!
بهادرطاهرخانی، یکی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان کشمش استان، نظر متفاوت با معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی دارد و می‌گوید: برخی از سموم از جمله سم پنبه، برای انگور قابل استفاده نیست، اما در برخی موارد سازمان جهاد کشاورزی این سم را برای استفاده در تاکستان‌های استان پیشنهاد می‌دهد.
طاهر خانی معتقد است در حدود ۴۰درصد از کشمش ایران بیش از حد از سم استفاده میشود و این موضوع بر روند صادرات این کالای با ارزش، اثر منفی گذاشته است.
طاهرخانی می‌افزاید: تولیدکنندگان به علت نبود آزمایشگاه در استان، کشمش‌های صادراتی را برای اخذ مجوز‌های استاندارد به آزمایشگاه‌های تهران ارسال می‌کنند که این امر هزینه‌های گزافی بر صادرکننده تحمیل میکند.
این تولید و صادرکننده کشمش اضافه میکند: همانطور که داروخانه بدون نسخه دارو نمی‌دهد، سم فروشی‌ها نیز نباید بدون مجوز، سم بفروشند.
به نام ایران به کام جهان!
رجب رحمانی، نماینده مردم تاکستان در مجلس شورای اسلامی نیز با بیان اینکه یکی از مشکلات بخش کشاورزی استان، فروش محصولات کشاورزی با قیمت عادلانه است می‌گوید: در حال حاضر بهترین محصول کشمش دنیا در سه کشور آمریکا، ایران و ترکیه تولید میشود که در برخی از مواقع ترکیه، کشمش ایران را به نام خودش به سایر کشور‌های دنیا صادر میکند.
رحمانی هم تایید میکند: متأسفانه بخشی از صادرات کشمش ایران به علت استفاده بیش از حد سم برگشت داده شده است.
نماینده مردم تاکستان در مجلس شورای اسلامی اضافه میکند: برای رقابت در بازار جهانی باید کیفیت محصول ارتقاء یابد.
وی می‌گوید: به موضوع بسته بندی در صادرات این محصول هم باید نگاه ویژه داشت که در این زمینه ادارات ذی ربط باید به کشاورزان کمک کنند.
رحمانی با بیان اینکه به موضوع صادرات کشمش نباید نگاه جزیره‌ای داشته باشیم بلکه ضروری است با نگاه ملی به مسائل رویکرد خود را اصلاح کنیم. می‌گوید: با توجه به وجود رقیبانی مانند چین، ترکیه و هندوستان باید احساس خطر کنیم و در صدد رفع موانع صادرات باشیم تا آسیب نبینیم.
پلمپ ۴ سم فروشی غیرمجاز در قزوین
اما مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین هم در پاسخ به مطالب طاهر خانی صادرکننده و رجب رحمانی نماینده مجلس می‌گوید: میانگین مصرف سم در مزارع استان به ازای هر هکتار سه لیتر است.
یوسف درخشان می‌افزاید: باقی مانده سم در هرکیلو محصول تولید شده در اراضی کشاورزی قزوین سه دهم گرم در هرکیلو است که این رقم از میانگین جهانی و کشوری که ۶ دهم گرم است، کمتر است.
در خشان معتقد است: مشکل عمده ما، فرسوده بودن ناوگان سم پاشی است که بر کیفیت سموم تاثیرگذاشته و کارایی آنها را کاهش می‌دهد و باعث میشود تعداد سم پاشی‌ها بیشتر از حد معمول باشد.
او اضافه میکند: به منظور نوسازی ناوگان سم پاشی بخشی از اعتبارات مربوط به مکانیزاسیون را به این بخش اختصاص داده‌ایم تا کشاورزان با تسهیلات این بخش بتوانند تجهیزات نو و جدید خریداری کنند.
درخشان با بیان اینکه اداره حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی هرساله نوع و میزان مصر سموم مجاز را به کشاورزان معرفی میکند، می‌گوید: حدود ۲۰۰ سم فروشی دارای مجوز در استان وجود دارد که ۱۵۰ مورد آنها فعالند.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین می‌گوید: بر فعالیت سم فروشی‌های استان قزوین نظارت میشود بطوریکه یک سامانه مانتورینگ وضعیت سموم از کارخانه تا فروشگاه را رصد میکند و یک سامانه دیگر نیز برای کنترل سم در مزرعه با هدف اینکه چه سمی با چه میزان بر روی چه محصولی مصرف میشود در حال راه‌اندازی است که البته فعلا در مرحله مقدماتی بوده و اجرایی نشده است.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی قزوین می‌افزاید: همچنین یک گشت با حضور نمایندگان سازمان‌های جهاد کشاورزی، نظام مهندسی کشاورزی، و صنعت، معدن و تجارت واداره کل تعزیرات حکومتی تشکیل شده و به صورت مستمر از فروشگاه‌های عرضه سم بازدید می‌کنند و در صورت برخورد با عرضه سموم غیرمجاز یا تاریخ گذشته با متخلفان برخورد میشود.
درخشان اضافه میکند: ۴۰ فروشگاه سم فروشی در قزوین اخطار گرفته و همچنین چهار فروشگاه نیز به علت تخلفات مکرر پلمپ شده اند.
بگفته او از ۳۳۰ سم معرفی شده مجاز در کشور، ۷۰ درصد آنها سموم کم خطر هستند و تلاش میشود تا به تدریج سموم پرخطر از چرخه مصرف در حوزه کشاورزی حذف شوند.
نظارت قوی بر استفاده از سموم در باغات انگور قزوین وجود ندارد
نایب رئیس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی و رئیس اتحادیه صادرکنندگان استان قزوین نظر متفاوت با مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی قزوین دارد و می‌گوید: متاسفانه نظارت قوی و مناسبی بر نحوه استفاده از سموم در مزارع و باغات نمی‌شود و همین موضوع باعث میشود تا سموم باقی مانده روی محصولات از حد مجاز و استاندارد خود بیشتر شود.
مهدی عبدیان می‌افزاید: به علت بالا بودن سموم باقی مانده روی محصول، صادرکنندگان کشمش استان به مشکلات عدیده‌ای برخورد کرده‌اند و خیلی از کشور‌های اروپایی دیگر حاضر به پذیرش محصول آنها نیستند، افزود: باید برای حل این مشکل شاهد یک انسجام بین دستگاهی باشیم.
این فعال صادراتی اضافه میکند: برای حل این مشکل باید شاهد تشدید نظارت از سوی جهاد کشاورزی و همچنین ورود دادستانی و دستگاه‌هایی همچون صنعت، معدن و تجارت و استاندارد و دانشگاه علوم پزشکی باشیم.
سموم غیرمجاز ارزان‌تر و در دسترس هستند
عبدیان هم معتقد است: بخشی از مشکلات در این حوزه به استفاده از سموم غیرمجاز باز میگردد که نسبت به سموم مجاز ارزان‌تر و در دسترس است و برخی کشاورزان راغب هستند برای کاهش هزینه‌های تولید از آن استفاده کنند.
در گفت و گوی خبر ۲۱ شبکه یک صدا و سیما وقتی گوینده خبر از معاون کنترل آفات سازمان حفظ نباتات کشور می‌پرسد کاهش صادرات ما در محصول کشمس علل مختلفی دارد که یکی از آنها موضوع کنترل آفات است و خطاب به سر افرازی می‌پرسد سم مناسب در اختیار کشاورزان قرار می‌دهید یا نه، آموزش مناسب چطور، اگر نه چرا، اگر بله پس چرا محصول نهایی کیفیت لازم را ندارد.
سرافرازی در پاسخ می‌گوید: مشکل کشمش از نظر آفت کش‌ها از دو منظر قابل نگاه است، یکی، استفاده از آفت کش‌هایی است که در ارتباط با کنترل آفات انگور در واقع ثبت نشده است.
الان سه تا آفت کش دورسبان، پن بالاریت و لاروین که برخی کشاورزان استفاده می‌کنند، مربوط به انگور نیست که البته برای این سموم برای سایر محصولات مجاز است.
ما هفت تا آفت کش داریم که برای مبارزه با آفات انگور مناسب است و مردم می‌توانند از آنها استفاده کنند.
سرافرازی در پاسخ به سئوال گوینده خبر مبنی بر اینکه مردم از کجا بدانند هر سم برای چه محصولی مناسب است، در فروشگاه‌ها به وفور انواع مختلف سم هست و کشاورز می‌گوید من سم می‌خواهم حالا اگر دو تا سوال هم میکند و آیا فروشنده اگر بلد باشد پاسخ بدهد یا خیر، آیا ضابطان شما نمی‌توانند این روند را کنترل کنند؟
سرافرازی در پاسخ می‌گوید: در سایت سازمان حفظ نباتات مشخص شده فلان سم برای چه محصولی خوب است و در هر فروشگاه هم باید یک کارشناس فنی حاضر باشد، و اگر فروشگاه کارشناس فنی نداشته باشد اجازه فعالیت ندارد.
در کنار این موارد ما کلینک گیاه پزشکی داریم و کشاورزان می‌توانند از این ظرفیت استفاده کنند و دو توصیه به تاکداران دارم یک؛ حتما با کارشناسان فنی صحبت و از سموم مجاز استفاده کنند و نکته دوم اینکه رعایت فاصله زمانی آخرین زمان سم پاشی تا برداشت محصول رعایت شود و کشاورز در این خصوص می‌تواند از ظرفیت کارشناس فنی در فروشگاه عرضه سم استفاده کند.
اصلی‌ترین آفت ما در انگور آفت کرم خوشه خوار انگور است، زمان مبارزه تا برداشت محصول بیش از ۱۰۰ روز است و اگر این زمان رعایت شود، عملا چیزی از سموم باقی نمی‌گذارد.
این محصول مهم صادراتی برای رقابت در بازار‌های جهانی نیازمند تحولی بزرگ در بخش تولید و عرضه است؛ تحولی که فقط با همراهی و همکاری کشاورزان و مسئولان جهاد کشاورزی و فعالان صنعت کشمش محقق میشود؛ تا سهم ایران از بازار‌های جهانی کشمش افزایش یابد.
نگارنده: علی صفری الموتی
نظر شما