روایت یک سرنگونی

درست یک سال پیش در چنین روزی یعنی ۳۰ خرداد ۹۸، مقامات نظامی ایران اعلام کردند یک پهپاد مهاجم آمریکایی را بر فراز خلیج فارس سرنگون کرده اند. خبر کوتاه، اما بزرگ است.
مقامات نظامی ایران در خبری تکمیلی اعلام می‌کنند: این پهپاد در حریم هوایی ایران بوده و پس از چهار بار اخطار و بی توجهی به این اخطار‌ها مورد هدف پدافند نیروی هوافضای سپاه قرارگرفته و سرنگون شده است.
با انتشار این خبر، آمریکایی‌ها ابتدا منکر ماجرا شده و اعلام می‌کنند هیچ پرنده‌ای که متعلق به نیرو‌های نظامی آمریکا باشد در چند روز اخیر از مدار حذف نشده است.
اما روابط عمومی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در اطلاعیه‌ای اعلام می‌کند: پهپاد جاسوسی گلوبال هاوک در ساعت ۱۴ دقیقه بامداد امروز (پنجشنبه ۳۰ خرداد) از یکی از پایگاه‌های نیرو‌های آمریکایی در جنوب خلیج فارس با مختصات معلوم به هوا برخاسته و برخلاف قوانین هوانوردی تمامی تجهیزات مربوط به معرفی خود را خاموش کرده و در نهایت پنهان کاری، از تنگه هرمز به سمت چابهار ادامه مسیر می‌دهد. این هواپیمای بدون سرنشین در زمان بازگشت به سمت غرب منطقه در محدوده تنگه هرمز با تجاوز به فضای سرزمینی جمهوری اسلامی ایران، مشغول جمع آوری اطلاعات و جاسوسی می‌شود».
در ادامه اطلاعیه روابط عمومی کل سپاه آمده است: «ساعت چهار و پنج دقیقه بامداد درحالی که هواپیمای متجاوز وارد فضای سرزمینی کشورمان شده بود، توسط پدافند نیروی هوافضای سپاه مورد هدف قرار گرفت و سرنگون شد».
فرمانده هوافضای سپاه پاسداران هم در مورد جزئیات ماجرا توضیح می‌دهد که به هواپیمای جاسوسی متجاوز آمریکایی چهاربار هشدار داده شد و سپس به این پهپاد شلیک شد».
سردار حاجی زاده در مراسم نمایش قطعاتی از پهپاد سرنگون شده آمریکایی می‌گوید: در اولین ساعات بامداد روز پنجشنبه یک فروند هواپیمای جاسوسی رژیم تروریستی آمریکا با نقض فضای سرزمین ایران و بدون توجه به اخطار قرارگاه پدافند هوایی ارتش و با زیرپاگذاشتن مقررات بین المللی به فضای ایران تجاوز کرد و توسط پدافند هوافضای سپاه مورد اصابت قرار گرفت و ما موفق شدیم بخش‌هایی از قطعات این هواپیما را از نزدیکی سواحل ایران جمع آوری کنیم.
در روایت سردار حاجی زاده نیز مبدا پهپاد ظفره امارات و نزدیکی ابوظبی اعلام می‌شود که بدون نشان و روشن کردن سامانه‌های ردیابی از تنگه هرمز به سمت شرق حرکت کرد و بعد از چندساعت مجددا به سمت غرب برگشت. «قرارگاه پدافند هوایی ارتش مجددا و ۱۰ دقیقه قبل از شلیک، به این هواپیما اخطار داد».
فرمانده هوافضای سپاه پاسداران با اشاره به اینکه این هواپیما اخطار‌ها را به ایستگاه خود منتقل می‌کند اضافه کرد: کسانی که هدایت هواپیما را در اختیار دارند اخطار‌ها را شنیدند، ولی به آن توجه نکردند. با توجه به اینکه این هواپیما وارد حریم سرزمینی ایران شده بود، هوافضای سپاه آن را سرنگون کرد.
سردار حاجی زاده می‌گوید که این اتفاق برای اولین بار رخ نداده و ادامه می‌دهد: «ما بزرگ‌ترین کلکسیون از پهپاد‌های آمریکایی را در اختیار داریم. این‌ها نشانه‌های بی توجهی آمریکا به مقررات بین المللی است».
به روایت وی، ساعت ۰۲:۰۵ بامداد پنجشنبه دو اخطار و ساعت ۰۳:۵۵ هم دو اخطار دیگر به این هواپیما داده شد و نهایتا ساعت ۰۴:۰۵ صبح پنجشنبه مورد اصابت قرار گرفت.
اما در سخنان سردار حاجی زاده یک نکته مهم دیگر نیز وجود دارد که اهمیت آن کمتر از خبر سرنگونی پهپاد بدون سرنشین آمریکایی‌ها نیست. او می‌گوید: یک هواپیمای جاسوسی دیگر نیز نزدیک این هواپیما در حال پرواز بود که ۳۵ خدمه پروازی داشت و ما می‌توانستیم آن را هم مورد اصابت قرار دهیم و این حق ما بود، اما هواپیمای بدون سرنشین را مورد اصابت قرار دادیم. پیش از این نیز ما به سمت هواپیمای MQ-۹ آمریکایی که وارد حریم سرزمینی ما شده بود، شلیک اخطار انجام داده بودیم که آن‌ها هم متوجه این مسئله شدند، ولی آمریکایی‌ها بنا ندارند به مقررات بین المللی توجه کنند.
انتشار تصاویری از لاشه این هواپیما و گفته‌های مقامات ایران، سر انجام آمریکایی‌ها را ناچار می‌کند روایت ایران از این ماجرا را تا ئید و پس از دو روز اعلام کنند ایران یک پهپاد متعلق به آمریکا را بر فراز آب‌های خلیج فارس سرنگون کرده است.
ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا موسوم به سنتکام (مقر فرماندهی نیرو‌های آمریکا در منطقه غرب آسیا) در بیانیه‌ای رسمی تائید می‌کند پهپاد گلوبال هاوک توسط نیرو‌های ایران هدف قرار گرفته و سرنگون شده است.
این ستاد در بیانیه خود با تائید سرنگونی این پهپاد توسط سامانه موشکی زمین به هوای ایران ادعا می‌کند این پهپاد از مدل «تریتون MQ-۴C» در حریم هوایی بین المللی در حال پرواز بوده است و گزارش‌های ایران مبنی بر اینکه پهپاد آمریکایی در حریم سرزمینی ایران در حال فعالیت بوده، اشتباه و این هواپیما بر فراز تنگه هرمز و در حریم هوایی بین المللی پرواز می‌کرده است.
روایت ایران و آمریکا درباره این پهپاد در رسانه‌ها ادامه دارد. آن هم در زمانی که منطقه یکی از پرتنش‌ترین دوران‌های خود را سپری می‌کند.
درست یک هفته قبل از این اتفاق دو نفتکش در دریای عمان مورد اصابت قرار می‌گیرند آن هم در زمانی که نخست وزیر ژاپن به ایران سفرکرده است.
طبق روال همیشه آمریکا، اسرائیل و برخی حامیان منطقه‌ای آنها، انگشت اتهام را به سمت ایران می‌گیرند و جنجالی بر سر این ماجرا در رسانه‌ها در جریان است. در همین حال شایعاتی مبنی بر اعزام ناو لینکلن به خلیج فارس شنیده می‌شود و درست در زمانی که بسیاری تصور می‌کنند ایران در مواجهه با تهدید‌های لفظی آمریکا رفتاری محتاطانه از خود نشان می‌دهد ناگهان این خبر در صدر رسانه‌های جهان قرار می‌گیرد؛ سرنگونی پهپاد جاسوسی آمریکا در پی تجاوز به حریم هوایی ایران در بامداد پنجشنبه ۳۰ خرداد.
آنچه ایران انجام داده بر اساس اصول منشور ملل متحد، دفاع مشروع تلقی می‌شود، اما هنوز مشخص نیست بازتاب‌های این اقدام چه خواهد بود؟
بعد از تائید خبر از سوی آمریکایی‌ها، حالا همه توجه‌ها به جلسه مقامات کاخ سفید است تا ببینند بالاخره از این جلسه چه واکنشی بیرون خواهد آمد.
در همین زمان مقامات سیاسی تهران با احضار سفیر سوئیس به عنوان حافط منافع آمریکا در ایران، به او می‌گویند: ایران به دنبال جنگ با هیچ کشوری از جمله ایالات متحده آمریکا نیست، ولی نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران هیچ گونه اقدام تجاوزکارانه‌ای را تحمل نکرده و به شدت و بی درنگ با آن برخورد خواهند کرد.
عباس عراقچی به سفیر سوئیس می‌گوید: نیرو‌های مسلح ایران حتی الامکان خویشتنداری پیشه می‌کنند تا امنیت و آرامش منطقه حساس خلیج فارس و دریای عمان حفظ شود، ولی اگر طرف مقابل دست به اقدامات تحریک آمیز و نسنجیده بزند با پاسخ متقابل مواجه خواهد شد که پیامد‌های آن قابل پیش بینی نیست و زیان و خسارت آن متوجه همه طرف‌ها خواهد بود.
نماینده ایران در سازمان ملل نیز در نامه‌ای خطاب به دبیر کل که نسخه‌ای از آن برای رئیس شورای امنیت سازمان ملل نیز ارسال می‌شود، ماجرای این پهپاد را توضیح داده و عنوان می‌کند: این اقدام پس از اخطار‌های مکرر به پهپاد مذکور و طبق حق ذاتی ایران در دفاع مشروع از خود طبق ماده ۵۱ منشور سازمان ملل، صورت گرفته است».
تخت روانچی با بیان اینکه «کشورمان در پی جنگ نیست»، اعلام می‌کند که در عین حال ایران حق مسلم خود را برای اتخاذ هرگونه اقدام لازم در مقابل نقض حریم سرزمینی خود محفوظ می‌دارد و مصمم است قاطعانه از مرز‌های هوایی، آبی و خاکی خویش دفاع کند.
دونالد ترامپ در اولین ساعات بعد از این حادثه در واکنشی می‌نویسد: ایران اشتباه بزرگی مرتکب شده است. با این حال او ساعتی بعد به خبرنگاران می‌گوید: شاید ایران در ساقط کردن این پهپاد اشتباه کرده باشد. رئیس جمهور آمریکا با اشاره به اینکه کسی در این حمله کشته نشده می‌گویداین موضوع که حادثه تلفات جانی نداشته، بسیار مهم است.
در چنین فضایی مقامات آمریکا برای اتخاذ واکنشی متناسب با اقدام ایران در کاخ سفید دور هم جمع می‌شوند. در حالیکه بسیاری از کارشناسان وقوع یک واکنش سخت از سوی آمریکایی‌ها را پیش بینی می‌کنند پیام‌های محرمانه خارج شده از جلسه آمریکایی‌ها نیز نشان می‌دهد آن‌ها تصمیم به حمله گرفته اند.
خبر دال بر این است که ترامپ تصمیم گرفته سه پایگاه هسته‌ای ایران را بمباران کند؛ وحتی برخی رسانه‌ها از آماده شدن هواپیما‌ها برای پرواز خبر می‌دهند وگویا حمله به ایران قطعی است و همه چیز از تهاجم قریب الوقوع آمریکایی‌ها خبر می‌دهد.
اما شبی که قراراست آمریکایی‌ها تصمیم خود را عملی کنند آرام‌تر از همیشه صبح می‌شود. ترامپ اعلام می‌کند او ۱۰ دقیقه قبل از دستور حمله، آن را متوقف کرده است.
او درتوییتی می‌نویسد:آن‌ها یک فروند هواپیمای بدون سرنشین را در آب‌های بین المللی ساقط کردند. شب گذشته آماده تلافی به سه پایگاه در ایران بودیم، وقتی سوال کردم چند نفر کشته می‌شوند؛ یک ژنرال به من گفت ۱۵۰ نفر کشته خواهند شد. ۱۰ دقیقه پیش از حمله، آن را متوقف کردم. این کشته‌ها با سرنگونی یک هواپیمای بدون سرنشین تناسب ندارد، من عجله ندارم. ارتش ما بازسازی و جدید شده و آماده رفتن به هر جای جهان در بهترین حالت است».
ماجرا همین جا ختم می‌شود. ایران یک پهپاد فوق پیشرفته امریکا را هدف قرارمی دهد و آمریکایی‌ها علی رغم هیاهوی بسیار بدون هیچ واکنشی، سکوت می‌کنند تا شاید گذرزمان آب رفته را به جوی برگرداند.
اما هواپیمای گلوبال هاوک یا rq ۴ c چه بود و چرا سرنگونی آن این قدر مهم است؟
این پهپاد یکی از پیشرفته‌ترین هواپیما‌های جاسوسی جهان است که بیش از ۲۰۰ میلیون دلار قیمت دارد. درحالیکه آمریکایی‌ها مدعی بودند این پهپاد قابلیت عبور از همه نوع سیستم‌های راداری را دارد و با توجه به امکان پرواز در ارتفاع بالای شصت و پنج هزار پا و سرعتی بالا ونوع آلیاژ ساخت آن به هیچ وجه نه قابل ردیابی است و نه توسط هیچ سیستم پدافندی‌ای قابل سرنگونی است، اما سرنگونی این هواپیما نشان داد اگر امکان رصد این پهپاد فوق مدرن آمریکایی توسط ایران وجود داشته باشد به این معنا است که بخش بزرگی از هواپیما‌های آمریکایی امکان ورود به حریم هوایی ایران را نخواهند داشت، واین یعنی محروم شدن آمریکا از نیروی هوایی خود که مهمترین سلاحی بوده که همیشه به این کشور در همه جنگ‌ها برتری می‌داده است.
انهدام پهپاد "گلوبال هاوک" ۲۰۰ میلیون دلاری که به ادعای سازندگانش قابل ردیابی نیست آن هم با موشک‌های بومی سازی شده ایرانی این پیام را به جهان مخابره کرد که ایرانی‌ها توانمندتر از آن هستند که حتی اعلام می‌کنند.

امیر شایانمهر خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما