پخش زنده
امروز: -
گلها و گیاهان دارویی قرنها است که مرهم درد بیماران و شفا بخش بیماریهای مختلف بوده است .
ایران،مهدطلایی گیاهان دارویی
به گزارش خبرگزاری صدا وسیما،مرکز خراسان رضوی ،از قرنها پیش، بقراط با تئوری امضاها به نقش قدرتمند طبیعت در درمان بیماریها اشاره کرد و ساقهٔ زرد رنگ ریوند علیه بیماری زردی و میوه و گل قرمز انار علیه خونریزی بکار گرفته شد .
در امتداد این مسیر علمی بوعلی سینا خواص و آثار ۸۱۱ داروی گیاهی و معدنی را درکتاب قانون بر بدن انسان شرح داد و از آن زمان تا کنون هر روز با تحقیقات و شناسایی گونه های جدیدتر ، برگ دیگری بر شاخسار علم گیاهان دارویی و داروهای گیاهی افزوده میشود .
ایران با خاک غنی ، مهد طلایی گیاهان دارویی در جهان محسوب میشود.
عطر 8 هزار و 425 گونه گیاهی در دشتها و کوههای ایران میپیچد که تا کنون خواص دارویی و شفابخش 2300 گونه از این گیاهان در جهان شناخته شده است.
کشور ما با داشتن 11 اقلیم از 13 اقلیم جهان ،تنوع گیاهی بیشتری از قاره اروپا دارد و 90 درصد گیاهانی که خواص دارویی آنها در جهان به اثبات رسیده است در خاک این سرزمین زرخیز میروید.
علاوه بر تنوع گیاهی ،خاک با کیفیت ایران نیز باعث شده است که گونه های رشد یافته در این سرزمین ،غنی تر و با کیفیت تر از گونه های سایر کشور ها باشد.
تشکری ،معاون آموزش مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی خراسان رضوی میگوید :هم اکنون227هزار هکتار از اراضی کشور زیر کشت گیاهان دارویی است و هر سال ده درصد به سطح زیرکشت گیاهان معجزه گر و کم آب طلب در ایران افزوده میشود.
"رونق روز افزون صنعت گیاهان دارویی در جهان"
تاثیر "گیاهان دارویی" در درمان بسیاری از بیماریها و نداشتن عوارض داروهایی شیمیایی، سبب اقبال عمومی در سالهای اخیر به گیاهان دارویی و رونق و توسعه صنعت تولید داروهای گیاهی در جهان شده است.
ظرفیت بالای کشت طلای سبز در کشور باعث شده است انتظار داشته باشم داروهای گیاهی تولید داخل ،ردیف گسترده ای از قفسه های داروخانه ها را به خود اختصاص دهد، در حالیکه با حضور در یک داروخانه ،داروهای انگشت شمار گیاهی از قبیل داروی meno pace تهیه شده از سویا و شربت برم کلد تهیه شده از گیاه پیچک و نعنا که وارداتی است به چشمم میخورد.
درگفتگو با دکتر غلامی ، یکی از تولید کنندگان داروهای گیاهی ،وی با انتقاد از افزایش بی رویه قیمت گیاهان خام دارویی گفت : گیاهی که قبلا کیلویی ده هزار تومان خریداری میکردیم هم اکنون به کیلویی 150 هزار تومان رسیده است و با این قیمت، باز هم در بازار کمیاب است.
وی صادرات گیاهان دارویی خام رابه خارج از کشور،علت افزایش بی رویه قیمت این محصولات میداند که 88 شرکت داروساز داخلی را با کمبود داروهای گیاهی مواجه ساخته است.
در تماس تلفنی با دکتر صالح نیا ،مدیر یکی از شرکتهای تولید کننده داروی گیاهی در لرستان ، شرایط حاکم در بازار غرب کشور راهم جویا شدم.
وی با انتقاد از کمبود گیاهان دارویی در اختیار شرکتهای تولید کننده داخلی گفت : بیشتر شرکتهای سازنده داروی گیاهی داخلی به علت کمبود و یا افزایش قیمت فزاینده گیاهان دارویی ، مجبورند گیاه مورد نیازشان را کشت کنند و یا محصولات بی کیفیت خارجی را خریداری کنند.زیرا گیاهان داخلی بسیار گران قیمت هستند و کشاورزان هم ترجیح میدهند محصولات خودرا به جای عرضه در بازار داخلی ،با قیمت بالاتر به خارج از کشور صادر کنند.
براساس گزارش سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل متحد (فائو)، پیشبینی میشود که تا سال 2050 گردش مالی تجارت جهانی گیاهان دارویی در جهان ، 5 تریلیون دلار باشد در حالیکه سهم ایران به عنوان غنیترین کشور در تولید "گیاهان دارویی" از تجارت جهانی این صنعت هم اکنون فقط چهار دهم درصد ،یعنی حدود صفر است.
کم آبی، اتخاذ سیاست ها و برنامه های غیراصولی، مکانیزه نبودن کاشت، داشت و برداشت و دلالی افراد سودجو و خام فروشی گیاهان ، از علل سهم ناچیز ایران در بین کشورهای صادر کننده گیاهان دارویی است.
به یکی از بزرگترین شرکتهای صادر کننده گیاهان دارویی در شرق کشور در مشهد سر زدم.
شاکری ،کارشناس این شرکت با اشاره به اینکه 95 درصد محصولات تولیدی این شرکت به اروپا صادر میشود افزود : گیاهان دارویی در این شرکت به صورت خام و فله بسته بندی میشود و بدون آرم ایران پس از ارسال به دفتر فروش در آلمان ،به 39 کشور از جمله امارات ،ترکیه، ایتالیا آلمان و هند صادر میشود.
ایزدی ،یکی از فعالان صنعت گیاهان دارویی در آلمان نیز درگفتگوی تلفنی با من گفت: آلمان بهدلیل سردسیر بودن ،مناسب کشت و تولید گیاهان دارویی نیست و معدود گیاهان پرورش یافته در خاک این کشور ، کیفیت گیاهان شفابخش ایران را ندارد به همین سبب ،آلمان توانسته است با ورود گیاهان دارویی از ایران وبرنامه ریزی دقیق و منسجم ، داروهایی با منشاءگیاهان ایرانی را به سراسر جهان و از جمله بازارهای ایران عرضه کند و گردش مالی خودرا به مرز 60 میلیارد یورو ،یعنی بیش از دوبرابر ارزش صادرات نفتی ایران برساند.
این درحالی است که به گفته ،مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی ، سهم درآمد ایران از تجارت جهانی گیاهان دارویی فقط ۶۰۰میلیون دلار است که بخش عمده آن یعنی حدود ۴۵۰ میلیون دلار آن مربوط به صادرات زعفران است، بازاری که سایر کشور های همسایه از جمله افغانستان در حال تلاش برای به دست گرفتن آن و خارج کردن ایران از گردونه رقابت در حوزه انحصاری تولید و کشت این محصول استراتژیک هستند.
حسین زینلی افزود: شیرین بیان، موسیر، گشنیز و انواع زیره ها در رده های بعدی گیاهان ارگانیک صادراتی ما به کشورهای مختلف از جمله آلمان ، امارات، هنگ کنگ و چین قرار دارند.
در شرایطی اینگونه سود گیاهان منحصر به فرد سر زمین ما به جیب خارجیها واریزمیشود که پس از تحریم های ناجوانمردانه علیه ایران، صادرات "گیاهان دارویی" میتواند جایگزین فروش "نفت" شود.
گیاهانی که به یقین ،خود مرهم درد و سودشان شفابخش اقتصاد ایران خواهند بود.
هم اکنون کشورهای چین، هند، آمریکا و آلمان ،بازیگران اصلی تولید و تجارت گیاهان دارویی و فرآوردههای آن در جهان هستند.
صدور مجوز گونه های منحصر به فرد گیاهان دارویی،اشتباه یا استراتژی
در حاشیه سفر وزیر جهاد کشاورزی به مشهد از او درباره علت صدورمجوز صادرات برای گیاهان خام دارویی پرسیدم.
خاوازی گفت:اگر برای کشت گیاهی مجوز صادر شده باشد برای صادرات آن محصول هم هیچگونه منع قانونی وجود ندارد.
این درحالی است که بنابرگزارش موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع ،صادرات خام و فله ای گیاهان دارویی یک تهدید بسیار جدی برای طبیعت محسوب میشود .
بنا بر این گزارش ، در سال های اخیر خشکسالی، افزایش دما و دخل و تصرف غیراصولی در طبیعت وبرداشت بی رویه گیاهان برای صادرات خام و فله ای ، روند کاهش تنوع ژنتیکی را سرعت بخشیده است.
معاون پژوهشی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع میگوید: باریجه و آنغوزه از مهمترین اقلام صادراتی ما در حوزه گیاهان دارویی است که همچنان برداشت آنها از طبیعت انجام و به صورت خام صادر میشود.
فاطمه سفیدکُن میافزاید : تلاش هایی برای کنترل و نظارت بر روی صادرات برخی از گیاهان دارویی انجام شده و سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور، دستورالعمل هایی صادر کرده که برداشت و صادرات برخی از گیاهان دارویی غیرمجاز اعلام شده است.
فرصت حضور وزیر بهداشت،درمان و آموزش پزشکی در مشهد را نیز به عنوان یکی از متولیان دارویی کشور غنیمت دانستم و از او درباره باید ها و نبایدهای صادرات خام گیاهان دارویی پرسیدم.
نمکی گفت :در کشور پتانسیل بالای تولید گیاهان دارویی و ظرفیت فرآوری داریم، اما بخشی ازگیاه ما در خارج از کشور فرآوری میشود که باید با تقویت بخش فرآوری و تهیه اسانس و عصاره ، مانع از خام فروشی گیاهان دارویی شویم.
وزیر بهداشت تاکید کرد :امسال با بر نامه ریزیهای صورت گرفته ، 20 درصد خروج ارز برای واردات دارویی را کم میکنیم و تولید داخلی را بین 30 تا 40 درصد افزایش میدهیم.
نمکی گفت: سیاست من در وزارت بهداشت اصالت به تولید داخل و جلوگیری از واردات داروهایی که مشابه داخلی دارند و کمک به صنعتگران داخلی و افزایش تولید داخلی است.
رئیس اتحادیه انجمن های علمی گیاهان دارویی ایران هم مهمترین مشکل صادرات گیاهان دارویی کشور را فرآوری نشدن گیاهان میداند ومعتقد است: در صورت ایجاد فرآوری، علاوه بر افزایش ارزش افزوده، شاهد اشتغالزایی گسترده در این بخش خواهیم بود.
به گفته دکتر محمدباقر رضایی، تنوع تولیدات و افزایش درآمدهای ارزی از دیگر مزایایی صادرات فرآوری گیاهان دارویی است که سبب افزایش رغبت سرمایه گذاران برای حضور در این بازار خواهند شد.
رضایی افزود: تا چند سال اخیر گیاهان دارویی فقط از عرصه های طبیعی برداشت می شد و به همین دلیل ارگانیک بود و کشورهای خارجی هم خواهان این محصولات بودند ،اما در سال های اخیر مقداری تولید زراعی در این زمینه انجام شده که از کیفیت محصولات کاسته است.
وی گفت: برای کسب سهم بیشتر ایران از بازار های جهانی باید دولت، مراکز تحقیقاتی و بخش خصوصی درکنار هم باشند .
مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی نیز میگوید :درصدد هستیم با کاهش واردات و افزایش صادرات گیاهان دارویی تراز مثبت تجاری کشور را افزایش دهیم.
زینلی با اشاره به اینکه سطح زیر کشت گیاهان دارویی به دلیل خشکسالی کاهش یافته است، می افزاید: به شدت درصدد گسترش سطح زیر کشت گیاهان دارویی هستیم و برنامه ریزی میکنیم تا این رقم را از 227 هزار هکتار فعلی تا سال ۱۴۰۴ به ۵۰۰ هزار هکتار برسانیم.
وی نبود تقاضای کافی و مؤثر برای تشویق سرمایهگذاری ، ناپایدار بودن تولید گیاهان دارویی بهعنوان نهاده اولیه برای مصرف در صنایع فرآوری ،ناکافی بودن همکاری بینالمللی ایران برای صادرات و سرمایهگذاری مشترک و مشکل تحریمهای بانکی و اقتصادی را از چالشهای پیش رو در زمینه صنایع گیاهان دارویی برشمرد.
با این همه ،ظرفیت مغفول مانده تولید و صادرات گیاهان دارویی و فرآوردههای آن در ایران قابل احیا و توسعه است .
با توجه به پتانسیلهای موجود در حوزه گیاهان دارویی، تبدیل ایران به قطب تولید و صادرات گیاهان دارویی در جهان به هیچ عنوان دور از دسترس نیست ومسئولان میتوانند بافراهم آوردن شرایط برای آموزش، کشت، فرآوری، بستهبندی، تجاریسازی و صادرات گیاهان دارویی در کشور،انقلابی بزرگ در دو حوزه نظام سلامت و اقتصاد ملی ایجاد کنند.