قطعا پس از دوران جنگ تحمیلی ، انتظار همگان این بود که خرمشهر ، شهر مقاوم دفاع مقدس هم بخاطر معیشت مردم و هم برای بازسازی مورد توجه ویژه مسئولان قرار گیرد ، اما متاسفانه چنین نشد .
نخستین معضل بزرگی که خرمشهر و اهالی صبور آن را آزار می دهد محرومیتی است که در شهر جهان آرا به وضوح به چشم می خورد.
سید صالح موسوی از همرزمان شهید جهان آرا می گوید: باز سوم خرداد می آید و می رود و خرمشهر تا سه خرداد سال بعد به فراموشی سپرده می شود؛ گویی اصلا جایی به نام خرمشهر وجود ندارد؛
آری همه فراموش می کنند که در عملیات بزرگ بیت المقدس بیش از شش هزار نفر شهید و دهها هزار نفر مجروح شدند تا خرمشهر آزاد شد .
او می گوید: خرمشهر امروز آن چیزی نیست که شهید جهان آرا حتی قبل از آزاد سازی آن گفته بود و اگر شهید جهان آرا الان سر بر آورد و خرمشهر را نظاره کند با این همه کاستی که در شهر وجود دارد چه خواهد گفت ؟
جواد عزیزی از رزمندگن مقاوت 35 روزه خرمشهر و از همرزمان شهید جهان آرا معتقد است: سال یک یا دوبار که به خرمشهر سر می زند هیچ تغییری در وضعیت معیشت مردم خرمشهر مشاهده نمی کند و در برخی موارد بدتر هم می شود.
او که سرهنگ بازنشسته سپاه پاسداران و ساکن شهرستان اراک است می گوید: گویی خرمشهر فراموش شده است زیرا اگر واقعا مسئولان برای آبادی و عمرانی خرمشهر کمر همت می بستند این همه مشکلات در شهر مشاهده نمی شد.
خرمشهر پیش از جنگ تحمیلی بزرگترین و مجهزترین بندر کشور محسوب می شد.
به گفته نوراله اسعدی مدیر کل بندر و دریانوردی خرمشهر ،" در پیش از جنگ تحمیلی ، سالانه بیش از 5 میلیون تن کالا در این بندر تخلیه و بارگیری می شد در واقع بیش از 65 درصد فعالیت بندری و گمرکی کل کشور به تنهایی فقط متعلق به بندر خرمشهر بود" که این خود بیانگر حجم عظیم فعالیتهای اقتصادی است اما بندر خرمشهر پس از جنگ هیچگاه نتوانست موقعیت گذشته خود را بدست آورد.
به قول یکی از مسئولان فرمانداری خرمشهر، پیش از جنگ در بندر خرمشهر بیکاری معنا نداشت به طوری که وفور فرصتهای شغلی خرمشهر را به شهری مهاجر پذیر تبدیل کرده بود.
جالب است بدانیم بر اساس سرشماری سازمان آمار کشور جمعیت خرمشهر پیش از انقلاب بیش از سیصد هزار نفر بود اما الان جمعیت این شهرستان حدود 170 هزار نفر است؛ این بدان معناست که قریب به نیمی از جمعیت این شهرستان بعد از جنگ به شهر خود مراجعه نکرده اند.
از طرفی نرخ بیکاری در این شهرستان پیش از انقلاب صفر بود اما آمار بیکاری در این شهرستان در سالهای نه چندان دور حتی به 30 درصد هم رسید که بیشترین میزان بیکاری در کشور بود به طوری که نماینده اسبق خرمشهر نرخ بیکاری در این شهرستان را در سال 90 دو برابر نرخ متوسط کشور اعلام کرد.
با یک بررسی اجمالی متوجه می شویم استان خوزستان دارای نرخ بالای بیکاری در کشور و خرمشهر نیز دارای نرخ بالای بیکاری در استان است.
در اواخر سال 1396 علی حسین حسین زاده معاون سیاسی اجتماعی وقت استانداری خوزستان گفت: نرخ بیکاری در خوزستان دو برابر میانگین کشوری است و در برخی از شهرستانهای خوزستان حتی از دو برابر میانگین کشوری نرخ بیکاری بیشتر است.
اميد حاجتي رييس سازمان مديريت و برنامه ريزي خوزستان هم، این استان را دارای رتبه دوم بیکاری در کشور اعلام کرده بود.
این در شرایطی است که بارها و بارها اعلام شده نرخ بیکاری در خرمشهر در رده های بالای استان خوزستان قرار دارد.
حال با چنین توصیفاتی به سادگی میتوان دریافت که مردم شهر مقاوم کشورمان با آمار بالای بیکاری دست و پنجه نرم می کنند.
خرمشهر شهر مددجویان
مشکلات این شهرستان به اینجا ختم نمی شود.
مسئولان کمیته امداد و اداره بهزیستی خرمشهر اعلام کرده اند که در شهرستان خرمشهر بیش از 16 هزار مددجو وجود دارد.
در واقع خرمشهر بعد از آبادان بیشترین مددجویان اداره بهزیستی و کمیته امداد استان خوزستان را به نسبت جمعیت دارد.
به عبارت دیگر در شهرستان 170 هزار نفری خرمشهر از هر 10 و نیم نفر ، یک نفر تحت پوشش کمیته امداد و یا بهزیستی قرار دارد . این درحالی است که شهرهایی مانند دزفول با 500 هزار نفر جمعیت و نیز بهبهان و ماهشهر با 300 هزار نفر جمعیت آمار مددجویان بسیار کمتری نسبت به خرمشهر دارند. در واقع باید گفت: خرمشهر به همراه آبادان رتبه نخست مددجویان استان خوزستان را به نسبت جمعیت دارند.
این معضلات از سویی به افزایش سرقت در این شهرستان دامن زده است.
بازسازی ناتمام
علاوه بر وضعیت نابسامان مالی مردم این شهر ، وضعیت شهری خرمشهر هم بسیار نامناسب است.
پس از پایان جنگ تحمیلی ، بازسازی خرمشهر و دیگر شهرهایی که در این دوره آسیب دیده بودند ، آغاز شد ولی این شهر که به علت قرار گرفتن در کانون اصلی حملات دشمن بطور صد در صد ویران شده بود، هنوز به صورت مطلوب بازسازی نشده و ویرانیهای بسیاری در جای جای این شهر قابل مشاهده است.
در گزارشی که توسط مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی منتشر شد، هزاران دستگاه ساختمان مخروبه و بلاتکلیف در خرمشهر وجود دارد.
واحد آمار شهرداری خرمشهر نیز اعلام کرده است که بدلیل از بین رفتن مدارک این اداره در دوران جنگ ، هیچ آماری در مورد تعداد واحد های مسکونی این شهر در قبل از جنگ ندارد اما آمار ا واحداهای مسکونی فعلی را 20 هزار واحد اعلام کرد که هنوز تعدادی از آنها ساخته نشده اند .
حسینی فرماندار اسبق خرمشهر در این زمینه گفت: آمار دقیقی از میزان خانه های مخروبه در سطح شهر وجود ندارد ولی با شواهد موجود حداقل 2 هزار و 500 خانه رها شده و مخروبه در سطح شهر وجود دارد(یعنی یک هشتم کل خانه های شهر ) که علاوه بر تخریب چهره شهر، در مواردی
باعث ایجاد ناامنی مثل تجمع حیوانات و افراد ولگرد و معتاد در این خانه ها شده است.
او ادامه داد: اعتبارات بازسازی برای خرمشهر از سال 1386 قطع شد در حالیکه این شهر هنوز به اینگونه اعتبارات برای رسیدن به توسعه مناسب نیار دارد.
به شرایط نا مطلوب این شهر باید وضعیت نامناسب فاضلاب را هم اضافه کرد زیرا طرح نوسازی فاضلاب خرمشهر ، قریب به 30 سال پیش آغاز شد و هنوز با گذشت این زمان طولانی قریب به نیمی از آن باقی مانده است که این امر زندگی را برای شهروندان بویژه در فصل زمستان بسیار سخت و ناگوار کرده است .
غلامرضا پورجلالی مدیر آبفای خرمشهر هم در این زمینه گفت: ۴۰ درصد شبکه فاضلاب خرمشهر نیاز به بازسازی و نوسازی دارد لذا در زمان بارندگی شبکه فاضلاب خرمشهر ظرفیت دفع حجم زیاد آب بارندگی را ندارد.
خرمشهری ها ناراضی اند
شهروندان خرمشهری هم با ابراز گلایه مندی از وضعیت نامناسب شهری ، بارها در تماس با صدا و سیما اعلام کرده اند که خجالت می کشند بستگان و آشنایان خود را از شهرها ی دیگر به خرمشهر دعوت کنند زیرا خرمشهر بر خلاف اسمش نه تنها خرم نیست بلکه ویرانی ها و ظاهر کثیف کوچه و خیابانها ، چهره نازیبایی را به این شهر بخشیده است.
منصور غارتی یکی از تجار بندر خرمشهر هم در این زمینه گفت: "شهر بم در دوران دفاع مقدس هیچ افتخار ملی برای ما کسب نکرد ولی ویرانیهای ناشی از زلزله این شهر با همتی ملی ساخته شد اما خرمشهر که با مقاومت در برابر دشمن بعثی افتخاری بزرگ برای کشورمان ایجاد کرد، در امر بازسازی کاملا مورد بی مهری قرار گرفته است .
خرمشهر می تواند بدرخشد
خرمشهر با همه کم توجهی ها و بی مهری ها دارای توانمندیدهای زیادی است که اگر مورد توجه بیشتری قرار گیرد می تواند یکی از قطبهای بزرگ اقتصادی کشور و حتی منطقه شود.
خرمشهر از لحاظ جغرافیایی در موقعیت بسیار مناسبی برای مراودات تجاری است .همچنین دارای از یکی از بزرگترین بنادر کشور ، خط آهن ، نزدیکی به فرودگان بین المللی آبادان و نیز دارای بزرگترین شهرک صنعتی استان خوزستان است . جالب تر اینکه بنا به گفته اخلاق محمدیان مدیر عامل شرکت شهرکهای صنعتی خوزستان ، شهرک صنعتی خرمشهر به همراه شهرک صنعتی آبادان واحدهای نمونه استان خوزستان در سال گذشته بودند.
خرمشهر همچینین دارای یکی از بزرگترین شرکتهای سکو سازی در کشور و منطقه است. شرکت تاسیسات دریایی خرمشهر با ساخت سکوهای نفتی و گازری عظیم سهم بسزایی در قطع وابستگی کشور به شرکتهای خارجی داشته و توانسته است بسیاری از سکوهای نفتی و گازی مورد نیاز به ویژه در حوزه گازی پارس جنوبی را بسازد .
همچنین کارخانه بتون اندود لوله های نفتی و نیز شرکت فولاد کاوه ، شرکت فولاد شهید جهان آرا ، کارخانه الکل سازی خرمشهر ،شرکت کشتی سازی اروندان و بسیاری کارخانه های دیگر که از جمله بزرگترین ها در نوع خود در کشور هستند و نقش بسزایی در تولید ملی کشور دارند و البته این همه ی توانمندی خرمشهر نیست.
خرمشهر همانگونه که در پیش از جنگ تحمیلی قطب اقتصادی کشور بود می تواند همچنان یکی از محورهای اقتصاد ملی کشور باشد اما این امر علاوه بر توجه بیشتر مسئولان نیازمند سرعت عمل بخشیدن به طرحها و پروژه ها در این شهرستان نیز هست.
توجه بیشتر به خرمشهر هم رنگ محرومیت را در این شهرستان می زداید و هم موتور محرکه ایبرای تولید ملی کشورمان می شود .
خرمشهر آن چیزی نیست که باید باشد، خرمشهر قهرمان که در دوران دفاع مقدس بزرگترین افتخار را برای کشورمان کسب کرد می تواند در عرصه اقتصادی هم افتخار آفرین باشد .
آری ای کاش خرمشهر ، شهر مقاومت در دوران دفاع مقدس، شهر شش هزار شهید و شهر حماسه های بی پایان ، بیشتر مورد توجه قرار گیرد .
حالا سالها می گذرد و خرمشهر همچنان در انتظار روزهاییست که بدرخشد.
شاپور زبردست