پخش زنده
امروز: -
از تهدید تا عقب نشینی
عقب نشینی ملموس مقام های امریکایی از فضای تهدید علیه نفتکش های ایرانی که به سمت ونزوئلا در حرکتند ناشی از فقدان مشروعیت هرگونه اقدام احتمالی و نگرانی از واکنش ایران است.
از اوایل هفته گذشته حرکت پنج فروند نفتکش ایران به سمت ونزوئلا, به یکی از خبرسازترین رخدادهای جهان تبدیل شده و توجه رسانه ها و تحلیلگران را به خود جلب کرده است. این اتفاق از منظر بسیاری از رسانه های عمدتا غربی, صهیونیستی وسعودی به عنوان صحنه دیگری از کشمکش میان ایران وامریکا مورد ارزیابی قرار گرفته و گمانه هایی نیز با تاکید بر احتمال درگیری نیروی دریای امریکا با ایران در دردریای کارائیب مطرح شده است.
اظهارنظر مبهم برخی مقام های امریکای مبنی بر زیر نظر داشتن تحرکات ایران در منطقه و همچنین استقرار ناوشکن های موشکی هدایت شونده امریکا و گشت زنی هواپیمای پی 8 پوسایدون در منطقه دریای کارائیب سبب شده است تا این گمانه ها بر این محور تاکید داشته باشند که ممکن است نیروی دریایی امریکا وارد درگیری با نفتکش های ایرانی یا توقیف آنها شوند.
در بررسی این تحولات به نظر می رسد در ورای این هجمه شدید رسانه ای که بر مواضع مبهم برخی مقام های امریکایی و حضور ناوگان های امریکایی در منطقه تاکید داشت این هدف دنبال می شد که با مرعوب کردن ایران, تهران از ارسال نفتکش های نفتی خود به منطقه عقب نشینی نماید.
اما با هر چه نزدیکتر شدن نفتکش های ایرانی به دریای کارائیب و عزم جدی ایران برای ادامه مسیر نفتکش های خود, به تدریج هم در فضای رسانه ها تردیدهایی در خصوص احتمال وقوع درگیری به وجود آمد و هم اینکه مقام های امریکایی با برخی اظهار نظر ها موضع نرم تری از خود نشان دادند و بگونه ای وانمود کردند که گویا از ابتدا قرار نبوده است درگیری رخ دهد.
در تازه ترین موضع گیری های مقام های امریکایی می توان به اظهار نظر برایان هوک یکی از مقام های برجسته وزارت خارجه امریکا اشاره کرد که بر اساس گزارش شبکه الجزیره گفت: آمریکا از همه قوانین بین المللی پیروی می کند و ما هیچ رزمایش نظامی نزدیک ونزوئلا انجام نمی دهیم.
از دیگر موضع گیری ها می توان به اظهارات جاناتان هافمن سخنگوی پنتاگون اشاه کرد که گفت: از طرح های اقدامات نظامی برای توقیف، بازرسی یا حمله به نفتکش های ایرانی در حال حرکت به سمت ونزوئلا اطلاعی ندارد.
این موضع گیری های جدید بر خلاف جریان خبری است که بر پایه اظهارات مبهم مقام های امریکایی پیش از این از احتمال وقوع درگیری میان ایران وامریکا دردریای کارائیب خبر می داد. حتی بررسی فضای رسانه های بیگانه نیز اکنون بر گزاره هایی تاکید دارد که احتمال وقوع درگیری را بعید می داند وحتی سعی می کند کلیت موضوع را بی اهمیت جلوه دهد.
به عنوان نمونه مارک فیتزپاتریک معاون پیشین وزارت خارجه امریکا در تحلیلی در Responsible Statecraft نوشت: من توصیه نمی کنم تا در مورد نفتکش های ایرانی به مقصد ونزوئلا مداخله کنید. زیرا ارزش تخمینی 45 میلیون دلاری فرآورده های نفتی‌ای که آنها حمل و نقل می‌کنند، برای هر دو اقتصاد ناچیز است.
این مقام سابق امریکایی در ادامه به ترامپ توصیه می کند به اقدامات دیگری چون حملات سایبری, دیپلماتیک واقتصادی مانند درخواست از دیگر کشورها برای ندادن اجازه ترخیص کالا به ایران یا رشوه دادن استفاده کند چنانچه پیش ازاین در مورد نفتکش Adrian Darya 1 این کار در تابستان گذشته در جبل الطارق انجام شد و برایان هوک در نامه ای به کاپیتان کشتی پاداش چند میلیون دلاری برای هدایت کشتی به کشوری داد که امریکا بتواند آن را تصرف کند.
این سوال مطرح است که دلایل موثر بر نرمش در مواضع مقام های امریکایی وحتی پالس های مثبتی از سوی آنها برای مذاکره با تهران چه بوده است؟
پاسخ به این سوال در دو بخش قابل بررسی است بخش ا ول حقوقی وبخش دوم واکنش ایران.
در بخش اول به چند نکته اشاره می شود نخست اینکه تحریم های امریکا علیه ایران و ونزوئلا یکجانبه وفاقد مشروعیت بین المللی بوده واین در حالی است که هر کشوری آزاد است روابط خود را با دیگرکشورها بر اسسا منافع خود تنظیم کند و این روابط به کشور ثالث مربوط نیست.
دوم اینکه این نفتکش ها بر اساس قوانین بین المللی در آبهای آزاد در حال حرکت هستند و تعرض به آنها به منزله راهزنی دریایی و محکوم است.
سوم اینکه تانکرهای سوخت در مراجع رسمی ثبت شده وبا پرچم ایران در حال حرکت هستند وهرگونه بهانه ای مبنی بر ارسال سلاح یا تفتیش آنها به بهانه حمل مواد مخدر غیر قابل قبول و باورناپذیر است.
اما در بخش دوم واکنش ایران به هرگونه مزاحمت امریکا برای نفتکش های ایرانی عامل بازدارنده و مهمی بوده است.
این واکنش ها هم در سطح دیپلماتیک با فراخواندن سفیر سوئیس درتهران به عنوان حافظ منافع امریکا وانتقال هشدار ایران به واشنگتن درنوع خود شدید و هم از زبان مقام های ارشد نظامی کشور مبنی بر هدف قرار دادن منافع امریکا و مقابله به مثل شدید قابل توجه بوده است.
به ویژه اینکه به نظر می رسد مقام های امریکایی در جدی بودن هشدار ایران تردیدی به خود راه نخواهند داد چرا که پیش از این ایران در جریان اقدام انگلیس به ربودن یک نفتکش ایرانی در تنگه جبل الطارق یک نفتکش انگلیسی را در آبهای خلیج فارس توقیف نمود و هم اینکه پس از اقدام تروریستی ارتش امریکا در به شهادت رساندن سردارسلیمانی, پایگاه نظامیان امریکایی در عین الاسد را هدف حملات موشکی قرار داد.
در چنین شرایطی به نظر می رسد باردیگر امریکا با تهدید وجنگ روانی و رسانه ای خود خود علیه اعزام نفتکش های ایرانی به سوی ونزوئلا, خود را درگیر یک بازی دوسرباخت کرد بطوریکه اگر بخواهد وارد درگیری شود هیچگونه مشروعیت بین المللی ندارد و اگر هم درگیر نشود ایران برنده اصلی بوده وبا شکستن تحریم ها به الگویی برای دیگر کشورها تبدیل خواهد شد که به تحریم های یکجانبه وغیر قانونی امریکا توجهی نداشته باشند.
در چنین شرایطی جالب است که برایان هوک اکنون می گوید امریکا به قوانین بین المللی احترام می گذارد وقصد رزمایش دردریای کارائیب ندارد تا ضمن القای اینکه امریکا از ابتدا قصد نداشته مزاحمتی برای نفتکش های ایرانی به وجود آورد, وجهه دولت ترامپ را ترمیم و بر اشتباه دوباره مقام های امریکایی در خصوص ایران سرپوش بگذارد.
---------------------------------
رضا محمدمراد
اظهارنظر مبهم برخی مقام های امریکای مبنی بر زیر نظر داشتن تحرکات ایران در منطقه و همچنین استقرار ناوشکن های موشکی هدایت شونده امریکا و گشت زنی هواپیمای پی 8 پوسایدون در منطقه دریای کارائیب سبب شده است تا این گمانه ها بر این محور تاکید داشته باشند که ممکن است نیروی دریایی امریکا وارد درگیری با نفتکش های ایرانی یا توقیف آنها شوند.
در بررسی این تحولات به نظر می رسد در ورای این هجمه شدید رسانه ای که بر مواضع مبهم برخی مقام های امریکایی و حضور ناوگان های امریکایی در منطقه تاکید داشت این هدف دنبال می شد که با مرعوب کردن ایران, تهران از ارسال نفتکش های نفتی خود به منطقه عقب نشینی نماید.
اما با هر چه نزدیکتر شدن نفتکش های ایرانی به دریای کارائیب و عزم جدی ایران برای ادامه مسیر نفتکش های خود, به تدریج هم در فضای رسانه ها تردیدهایی در خصوص احتمال وقوع درگیری به وجود آمد و هم اینکه مقام های امریکایی با برخی اظهار نظر ها موضع نرم تری از خود نشان دادند و بگونه ای وانمود کردند که گویا از ابتدا قرار نبوده است درگیری رخ دهد.
در تازه ترین موضع گیری های مقام های امریکایی می توان به اظهار نظر برایان هوک یکی از مقام های برجسته وزارت خارجه امریکا اشاره کرد که بر اساس گزارش شبکه الجزیره گفت: آمریکا از همه قوانین بین المللی پیروی می کند و ما هیچ رزمایش نظامی نزدیک ونزوئلا انجام نمی دهیم.
از دیگر موضع گیری ها می توان به اظهارات جاناتان هافمن سخنگوی پنتاگون اشاه کرد که گفت: از طرح های اقدامات نظامی برای توقیف، بازرسی یا حمله به نفتکش های ایرانی در حال حرکت به سمت ونزوئلا اطلاعی ندارد.
این موضع گیری های جدید بر خلاف جریان خبری است که بر پایه اظهارات مبهم مقام های امریکایی پیش از این از احتمال وقوع درگیری میان ایران وامریکا دردریای کارائیب خبر می داد. حتی بررسی فضای رسانه های بیگانه نیز اکنون بر گزاره هایی تاکید دارد که احتمال وقوع درگیری را بعید می داند وحتی سعی می کند کلیت موضوع را بی اهمیت جلوه دهد.
به عنوان نمونه مارک فیتزپاتریک معاون پیشین وزارت خارجه امریکا در تحلیلی در Responsible Statecraft نوشت: من توصیه نمی کنم تا در مورد نفتکش های ایرانی به مقصد ونزوئلا مداخله کنید. زیرا ارزش تخمینی 45 میلیون دلاری فرآورده های نفتی‌ای که آنها حمل و نقل می‌کنند، برای هر دو اقتصاد ناچیز است.
این مقام سابق امریکایی در ادامه به ترامپ توصیه می کند به اقدامات دیگری چون حملات سایبری, دیپلماتیک واقتصادی مانند درخواست از دیگر کشورها برای ندادن اجازه ترخیص کالا به ایران یا رشوه دادن استفاده کند چنانچه پیش ازاین در مورد نفتکش Adrian Darya 1 این کار در تابستان گذشته در جبل الطارق انجام شد و برایان هوک در نامه ای به کاپیتان کشتی پاداش چند میلیون دلاری برای هدایت کشتی به کشوری داد که امریکا بتواند آن را تصرف کند.
این سوال مطرح است که دلایل موثر بر نرمش در مواضع مقام های امریکایی وحتی پالس های مثبتی از سوی آنها برای مذاکره با تهران چه بوده است؟
پاسخ به این سوال در دو بخش قابل بررسی است بخش ا ول حقوقی وبخش دوم واکنش ایران.
در بخش اول به چند نکته اشاره می شود نخست اینکه تحریم های امریکا علیه ایران و ونزوئلا یکجانبه وفاقد مشروعیت بین المللی بوده واین در حالی است که هر کشوری آزاد است روابط خود را با دیگرکشورها بر اسسا منافع خود تنظیم کند و این روابط به کشور ثالث مربوط نیست.
دوم اینکه این نفتکش ها بر اساس قوانین بین المللی در آبهای آزاد در حال حرکت هستند و تعرض به آنها به منزله راهزنی دریایی و محکوم است.
سوم اینکه تانکرهای سوخت در مراجع رسمی ثبت شده وبا پرچم ایران در حال حرکت هستند وهرگونه بهانه ای مبنی بر ارسال سلاح یا تفتیش آنها به بهانه حمل مواد مخدر غیر قابل قبول و باورناپذیر است.
اما در بخش دوم واکنش ایران به هرگونه مزاحمت امریکا برای نفتکش های ایرانی عامل بازدارنده و مهمی بوده است.
این واکنش ها هم در سطح دیپلماتیک با فراخواندن سفیر سوئیس درتهران به عنوان حافظ منافع امریکا وانتقال هشدار ایران به واشنگتن درنوع خود شدید و هم از زبان مقام های ارشد نظامی کشور مبنی بر هدف قرار دادن منافع امریکا و مقابله به مثل شدید قابل توجه بوده است.
به ویژه اینکه به نظر می رسد مقام های امریکایی در جدی بودن هشدار ایران تردیدی به خود راه نخواهند داد چرا که پیش از این ایران در جریان اقدام انگلیس به ربودن یک نفتکش ایرانی در تنگه جبل الطارق یک نفتکش انگلیسی را در آبهای خلیج فارس توقیف نمود و هم اینکه پس از اقدام تروریستی ارتش امریکا در به شهادت رساندن سردارسلیمانی, پایگاه نظامیان امریکایی در عین الاسد را هدف حملات موشکی قرار داد.
در چنین شرایطی به نظر می رسد باردیگر امریکا با تهدید وجنگ روانی و رسانه ای خود خود علیه اعزام نفتکش های ایرانی به سوی ونزوئلا, خود را درگیر یک بازی دوسرباخت کرد بطوریکه اگر بخواهد وارد درگیری شود هیچگونه مشروعیت بین المللی ندارد و اگر هم درگیر نشود ایران برنده اصلی بوده وبا شکستن تحریم ها به الگویی برای دیگر کشورها تبدیل خواهد شد که به تحریم های یکجانبه وغیر قانونی امریکا توجهی نداشته باشند.
در چنین شرایطی جالب است که برایان هوک اکنون می گوید امریکا به قوانین بین المللی احترام می گذارد وقصد رزمایش دردریای کارائیب ندارد تا ضمن القای اینکه امریکا از ابتدا قصد نداشته مزاحمتی برای نفتکش های ایرانی به وجود آورد, وجهه دولت ترامپ را ترمیم و بر اشتباه دوباره مقام های امریکایی در خصوص ایران سرپوش بگذارد.
---------------------------------
رضا محمدمراد
نظر شما