چه آینده ای در انتظار بن سلمان است؟
عربستان برای جبران کسری بودجه ناشی ازکاهش شدید قیمت نفت, درصدد تعلیق کمک هزینه های معیشتی و افزایش سه برابری مالیات بر ارزش افزوده در این کشور است.
محمد الجدعان وزیر دارایی عربستان روز دوشنبه گفت که برای جبران کسری بودجه قرار است از ماه ژوئن مالیات بر ارزش افزوده از 5 درصد به 15 درصد افزایش یابد و همچنین یارانه هایی که به شهروندان پرداخت می شد متوقف شود.
لغو هزینه های عملیاتی موسسات دولتی, کاهش اعتبارات اجرای برنامه چشم انداز 2030 و طرح های بزرگ مالی برای سال مالی 2020 از دیگر اقداماتی است که به گفته الجدعان دولت عربستان اتخاذ کرده است.
وزیر دارایی عربستان همچنین گفت : چالش هایی که عربستان با آن مواجه است باعث کاهش درآمدها شده است به طوری که در آینده معامله اقتصادی با این کشور دشوار خواهد بود.
وزیر دارایی عربستان روز شنبه هم با اشاره به اینکه کشورش در پی 80 میلیارد دلار استقراض است افزوده بود باید خود را برای شرایطی بدتر آماده کنیم. بانک استاندارد چارتر پیش بینی کرده است اقتصاد عربستان با کاهش ۴.۵ درصدی مواجه شود که از سال ۱۹۸۷ بی سابقه است.
بر اساس گزارش صندوق بین المللی پول, عربستان و دیگر کشورهای عربی حاشیه جنوبی خلیج فارس در بودجه خود روی بهای ۷۵ دلار برای هر بشکه نفت حساب کرده بودند حال آنکه بهای نفت سبد اوپک اکنون به کمتر از ۱۵ دلار رسیده است.
سقوط قیمت نفت یکی از پیامدهای سیاست های اشتباه محمدبن سلمان ولیعهد عربستان در ورود به جنگ نفتی با روسیه و عرضه بیش از تقاضا در بازار نفت است. از سویی ارزیابی کارشناسان حاکیست که عادی شدن وضعیت بازار نفت ممکن است چندین سال طول بکشد و این مسئله می تواند بر بحران اقتصادی در عربستان بیافزاید چرا که اتکای این کشور به درآمدهای نفتی است .
عربستان پیش از این هم با افزایش تولید نفت و تخفیف درقیمت آن سعی داشت مشتریان بیشتری را جذب نماید اما ورود بی محابای بن سلمان به جنگ نفتی با روسیه آن هم در شرایطی که گسترش ویروس کرونا سبب تعطیلی ویا کاهش فعالیت های اقتصادی در سراسر جهان شده, بی تدبیری او را در حوزه اقتصادی نیز آشکار کرد.
پیش از این بن سلمان با آغاز جنگ علیه یمن, هزینه های هنگفتی را بر کشورش تحمیل کرده بود بدون اینکه پس از گذشت 5 سال از جنگ دستاوردی داشته باشد.
علاوه بر این ایجاد تنش در روابط با کشورهای همسایه از جمله قطر, ایران و ترکیه ناپختگی او را در حوزه سیاست خارجی به نمایش گذاشته بود. او همچنین در داخل با سرکوب رقبا واز میان برداشتن شاهزادگان قدرتمندی چون محمد بن نائف, در خاندان حاکمیتی جنگ قدرت به راه انداخته بود. ضمن اینکه باج دادن به ترامپ برای به دست آوردن حمایت او, هزینه های چند صد میلیارد دلاری برای سعودی ها به دنبال داشته است.
در همین مسیر همراه شدن بن سلمان با ترامپ در اجرای طرح معامله قرن و قرار گرفتنش در جبهه صهیونیست ها علیه مردم فلسطین و دنیای اسلام, جایگاه و وجهه دروغینی که او و پدرش را به عنوان خادم الحرمین شریفین توصیف می کرد به باد داد.
ولیعهد عربستان به این امید داشت که با اجرای اصلاحات ظاهری چون دادن حق رانندگی به زنان یا آزادی اجرای کنسرت موسیقی در این کشور نظر نسل جوان را به خود جلب کند. اما اکنون اشتباهات او در حوزه اقتصادی سبب شده است تا با قطع یارانه ها, آن هم در حالیکه نسل جدید عربستان از بیکاری رنج می برند توده های مردم نیز نسبت به او خشمگین شوند و امید او به داشتن پایگاه در میان مردم نیز از میان برود.
او که تاکنون از احتمال شورش طبقه حاکم آل سعود نگران بود حالا باید از شورش مردم این کشور نیز نگران باشد از سویی با خالی شدن خزانه سعودی ها به نظر می رسد او دیگر شرایط این را ندارد که بتواند به طمع ورزی های ترامپ نیز پاسخگو باشد و به او باج دهد. چه بسا در روزهای اخیر که گزارش هایی از قصد امریکا برای خارج کردن سامانه های دفاع موشکی پاتریوت از عربستان منتشر شده است این گزارش ها با وضعیت اقتصادی و ناتوانی عربستان برای دادن هزینه های نظامی امریکا در ارتباط باشد.
به نظر می رسد اکنون بحران اقتصادی در داخل عربستان, بن سلمان و اطرافیانش را با این واقعیت روبرو کرده باشد که تهدید واقعی برای کشورش, اشتباهات او و احتمال شروع اعتراضات داخلی علیه خاندان سلمان باشد که می تواند به سرعت با بخش زیادی از خاندان حاکم که از قدرت به اجبار دور شده اند و همچنین طبقه
روحانیون همراه شود.
اکنون این سوال مطرح است که آیا بن سلمان این فرصت را خواهد داشت که اشتباهات خود را تصحیح کند یا اینکه باید منتظر باشد ببیند پس از مرگ سلمان چه سرنوشتی در انتظار او خواهد بود؟
---------------------------------------------
رضا محمدمراد