عقب نشینی از اعلام خودمختاری در جنوب یمن تاکتیکی است
عقب نشینی شورای انتقالی جنوب یمن از اعلام خود مختاری در جنوب اعلامی و تاکتیکی از سوی ائتلاف سعودی واماراتی است.
پس از گذشت چند روز از اینکه شورای انتقالی جنوب یمن در عدن و استان های جنوبی این کشور خودمختاری اعلام کرد, روز شنبه رسانه ها از عقب نشینی این شورا از این تصمیم و قصد شورا به بازگشت به توافق ریاض خبر دادند.
شورای انتقالی جنوب یمن که از حمایت امارات برخوردار است اوت سال 2019 با متهم کردن منصورهادی به بی کفایتی, کنترل شهر عدن را به دست گرفت و نیروهای او را که از حمایت عربستان برخوردارند از این شهر بیرون کرد.
پس از هفته ها درگیری میان دوطرف, سرانجام مقام های شورای انتقالی جنوب یمن ومنصور هادی به درخواست ائتلاف سعودی و اماراتی در ریاض به توافق آتش بس دست یافتند اما با این حال این توافق هیچگاه بطو کامل اجرا نشد و سرانجام شورای انتقالی اواسط هفته گذشته در عدن اعلام خودمختاری کرد که باردیگر هم ائتلاف سعودی اماراتی با صدور بیانیه ای از این شورا خواست از تصمیم خود منصرف وبه توافق ریاض بازگردد.
روز شنیه اسپوتنیک گزارش داد که شورای انتقالی جنوب یمن موضع جدیدی را در خصوص مناقشات اخیر خود با ائتلاف سعودی اتخاذ کرده است. بر اساس این گزارش، «نزار هیثم» سخنگوی شورای انتقالی جنوب یمن در این رابطه گفت: از بیانیه صادره توسط ائتلاف سعودی استقبال میکنیم و بر اهمیت توافق ریاض و لزوم احترام به مفاد آن تاکید داریم.
رفتار پر نوسان شورای انتقالی جنوب یمن در خصوص به دست گرفتن کنترل استان های جنوبی و اعلام خودمختاری با اعلام عقب نشینی از مواضع خود, این سوال را پدید آورده است که آیا این شورا عملکرد مستقلی از خود بروز می دهد یا اینکه این تحرکات تاکتیکی از سوی ائتلاف سعودی اماراتی در چارچوب تجزیه یمن بر اساس طرح اقالیم شش گانه است که پیشتر عربستان و امارات این طرح را در چارچوب طرح شورای همکاری خلیج فارس به منصورهادی ارائه کرده بودند که با مخالفت انصارالله ودیگر احزاب سیاسی یمن روبروشد.
یاد آوری این نکته ضروری است که بار دیگر اشاره شود عربستان همواره به یمن چشم طمع داشته و چندین بار هم با این کشور وارد جنگ شده و سه استان جیزان, نجران وعسیر را در جنگ های گذشته به اشغال خود در آورده است. از سویی تحولات سیاسی چند سال گذشته و قدرت گرفتن انصارالله در این کشور به تبلور قدرتمند شدن یمن تبدیل شده و همواره این نگرانی در سعودی ها وجود داشته است که با پیروزی انقلاب مردم یمن, شاید آنها روزی بخواهند استان های اشغال شده خود را آزاد نمایند.
در کنار این نگرانی به طمع ورزی سعودی ها به استان های شرقی یمن از جمله المهره والحجه و نقشه آنها برای
تسلط بر این دو استان با هدف کشیدن خط لوله نفتی از خلیج فارس به اقیانوس هند نیز باید اشاره کرد که به باور بسیاری از تحلیلگران دلیل اصلی تهاجم نظامی ائتلاف سعودی اماراتی به یمن بوده است.
حضور امارات نیز که در این سالها پس از رشد اقتصادی از لاک خود بیرون آمده و دخالت در دیگر کشورها را تجربه کرده است در ائتلاف سعودی بی دلیل نبوده است. گزارش ها حاکیست که امارات در تقسیم منافع با سعودی ها به دنبال این بوده که با تسلط بر جزایر یمنی چون سقطری, این جزایر را به مراکز اقتصادی چون بندر دبی تبدیل کند و از آنجا به افریقا و اسیا دسترسی داشته باشد.
چنین اهدافی درصورتی محقق می شد که یمن یک کشور ضعیف باشد که نتواند از خود دفاع کند و برای تامین نیازهای خود متکی به عربستان و امارات باشد .
در این چارچوب طرح اقالیم ششگانه از سوی عربستان و امارات ارائه شد اما به دلیل مخالفت احزاب یمنی با این طرح, منصورهادی استعفا داد و از صنعا فرار کرد و ائتلاف سعودی و اماراتی به بهانه بازگرداندن وی به قدرت و دراصل اجرای طرح اقالیم ششگانه یا در واقع تجزیه این کشور تهاجم نظامی به یمن را در سال 2015 آغاز کردند.
اما این ائتلاف هرگز باور نمی کرد که ارتش وکمیته های مردمی یمن سرسختانه در مقابل ائتلاف متجاوز ایستادگی کند و جنگ را به عمق خاک عربستان بکشاند و این کشوربه اهداف خود در شمال وشرق یمن نرسد. این در حالی است که امارات بر اساس تقسیم منافع در جنوب توانسته بود با سازماندهی هزاران مزدور و مسلح کردن آنها تا حدودی اهداف خود را در دسترس ببیند به ویژه اینکه برخی جنبش های جدایی طلبانه در جنوب از دیرباز وجود داشته است و دستیابی امارات به اهداف خود را آسانتر می کرد.
در چارچوب این هدف شورای انتقالی در جنوب اعلام موجودیت, سپس نیروهای هادی را از عدن بیرون و در آخر در این منطقه اعلام خودمختاری کرد. اما سوال اینجاست که چرا بر خلاف ارزیابی ها این شورا از مواضع خود هر بار عقب نشنی کرده و بار دیگر در ظاهر با نیروهای هادی سرمیز مذاکره نشست؟ در پاسخ به این سوال به نظر می رسد می توان به چند نکته اشاره کرد:
نخست اینکه ائتلاف سعودی با فراخوانی دو طرف به گفتگو سعی می کند اهداف خود را در ورای این درگیری های داخلی پنهان کند و نامشروع بودن تجاوز نظامی به یمن علنی نشود.
دوم اینکه درگیری های پیاپی میان این دو گروه در آخر جامعه جهانی را متقاعد خواهد کرد که ائتلاف سعودی در برابر عمل انجام شده قرار دارد و چاره ای جز تن دادن به تجزیه یمن ندارد هر چند در مواضع اعلامی آنها را به وحدت فرا می خواند. ابراز نگرانی مقام های امریکایی از اعلام خودمختاری در جنوب یمن نیز در چارچوب همین ارزیابی است.
سوم اینکه زمان تجزیه هنوز فرا نرسیده و ائتلاف سعودی از این نگران است که در صورت درگیری میان شورای انتقالی جنوب یمن ونیروهای هادی به تقویت ارتش وکمیته های مردمی یمن در شمال منجر شود.
چهارم اینکه شکست عربستان در دسترسی به اهداف خود درشمال وشرق یمن, سعودی ها را بر آن داشته است که به اهداف امارات در جنوب از جمله استیلا بر جزیره سقطری طمع داشته باشند و دست امارات را از این سفره کوتاه نمایند.
------------------------------------------
رضا محمدمراد