ویروس کرونا! همین حالا که این یادداشت را مینویسم نزدیک به ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در سراسر جهان به این ویروس مبتلا شده و بیش از ۱۵۰ هزار نفر جان خود را از دست داده اند. ویروسی که هر روز بیش از روز قبل به قربانیانش افزوده میشود و جهان را بیش از پیش وارد بحرانهای گوناگون اقتصادی و بهداشتی میکند. حال در این میان برخی کشورها من جمله کره جنوبی، تایوان و چین توانسند تا حد زیادی این ویروس و بحران هایش را مدیریت کنند؛ بعضی کشورها، چون ایران با وجود تمام تحریمها و کاستیها تا حد قابل قبولی اوضاع را کنترل کردند و کشورهایی، چون ایالات متحده آمریکا نیز با مدیریت ضعیف دولت حاکم خود؛ به شکل مضاعفی وارد بحران شدند و در رتبه اول میزان مبتلایان و فوتیهای ویروس کرونا ایستادند. تا جایی که حالا بسیاری از متفکرین، استراتژیستها و رسانههای گوناگون از اوضاع وخیم این روزهای آمریکا میگویند و پیش بینیهای بسیار بحرانی و تاریکی را برای آیندهای این کشور ارائه میدهند. چرا که به عقیدهی بسیاری کرونا بلایا و مشکلاتی را بر سر آمریکا آورد و حقایقی را پیرامون این کشور بیان کرد که شاید با کمتر کشوری این روزها به این شکل عمل کرده باشد. اما این مشکلات چه موضوعاتی بودند و ویروس کرونا کدام یک از شکافهای ایالات متحده را به نمایش گذاشته است؟ در این یادداشت به صورت اجمالی به پاسخ این سوال خواهیم پرداخت.
۱. کرونا تصویر آمریکا به عنوان یگانه منجی جهان را شکست و افول این کشور را نزدیکتر کرد!
این موضوع شاید بزرگترین مشکل و بحرانی بود که ویروس کرونا برای ایالات متحده ایجاد کرد. نیویورک تایمز چندروز قبل در یادداشتی نوشته بود: "ویروس کرونا در حال کشتن این افسانه است که آمریکا شکوهمندترین کشور روی زمین است. [1] "یا مجلهی آلمانی اشپیگل با تصویر روی جلد خود که مجسمهی آزادی درگیر بیماریست و وضعیت خوبی ندارد، با تیتر "آمریکای مبتلا، چگونه ترامپ آمریکا را به سمت افول کرونایی سوق میدهد" [2] به این موضوع پرداخته بود. زیرا که انتظار میرفت آمریکا با تصویری که سالها از خود به نمایش گذاشته بود یعنی منجی جهان، بتواند به یاری سایر کشورها بشتابد و در بهبود اوضاع به آنها کمک کند. اما آمریکا نه تنها موفق به این کار نشد؛ بلکه در مدیریت اوضاع داخلی خود نیز ناموفق ظاهر شد و به رتبه نخست میزان مبتلایان و فوتیها در سراسر جهان رسید. جالب است که آمریکا با دزدی ماسکها و اقلام بهداشتی کشورهایی، چون کانادا و فرانسه، آخرین ضربات را به وجههی بین المللی خودش وارد کرد و با کمکهای گوناگون چین به کشورهای مختلف دنیا من جمله اروپا، بیش از پیش به از دست دادن جایگاه خود به عنوان یگانه ابرقدرت و منجی جهان نزدیک شد.
۲. کرونا ناکارآمدی نظام سلامت آمریکا را نمایان کرد!
پیش از بحران کرونا؛ یکی از اصلیترین بحرانهای ایالات متحده، نظامِ سلامتِ ناکارآمد این کشور بود و بخش عمدهای از مردم آمریکا از نظام سلامت کشورشان ناراضی بودند. با ظهور ویروس منحوس کرونا؛ این حقیقت که آمریکا یکی از ضعیفترین و گرانترین نظامهای سلامت دنیا را دارست، برای جهانیان نیز نمایان شد. چند روز پیش خبری درز کرد که بسیاری از تجهیزات پزشکی ارسالی از انبارهای دولتی آمریکا به نقاط مختلف این کشور، معیوب بوده اند. برای نمونه ۶۰۰۰ ماسک ارسالی به ایالت آلاباما تولید ۲۰۱۰ بوده و فاسد شده است. همچنین بیش از ۱۵۰ دستگاه تنفس مصنوعی ارسالی به شهر لسآنجلس نیز نیاز به تعمیر دارند. [3] در این میان، کادر درمانی بسیاری از بیمارستانها نیز به دلیل کمبود امکانات جان خود را از دست میدهند. یکی از آخرین نمونههای آن پرستاران یکی از بیمارستانهای نیویورک بودند که به دلیل نبود تجهیزات کافی کیسه زباله بر تن کرده بودند که بعداً یکی از آنها به ویروس کرونا مبتلا شد و جان خود را از دست داد. همچنین افراد گوناگونی، چون سارا کلیف، یکی از خبرنگاران نیویورک تایمز نیز در گزارشاتی در هفتههای نخستین؛ از وضعیت اسف بار کمبود کیتهای تشخیص کرونا در آمریکا خبر داده بودند. او نوشته بود: " ایالت آرکانزاس تنها ۵ تست روزانه میتواند بگیرد. ایالت ماین هنوز کیت ندارد. واشنگتن بسیاری تست عقب افتاده دارد و..." [4] علاوه بر اینها؛ مطابق آمارها نزدیک به ۱۳ درصد جمعیت آمریکا بدون بیمه هستند. [5] یعنی بین ۳۰ تا ۴۰ میلیون آمریکایی. این افراد به دلیل عدم برخورداری از بیمهی سلامت مجبور به تحمیل هزینههای سنگین برای تست کرونا، بستری شدن و درمان این ویروس هستند و با ناتوانی در پرداخت این هزینههای هنگفت؛ جان خود را از دست خواهند داد.
۳. کرونا شکاف دولت-ملت را در آمریکا بیشتر و عمیقتر کرد!
یکی از اصلیترین دلایلی که آمریکا هم اکنون وضعیت بسیار بحرانیای را سپری میکند و رتبه نخست میزان مبتلایان را در اختیار دارد؛ ناکارآمدی دولت ترامپ در مدیریت این ویروس و بحران هایش میباشد. مسئلهای که آمریکاییها با گذشت زمان و جدی شدن بحران بیشتر به آن آگاه شده اند. در نخستین نظرسنجیها از رضایت مردم آمریکا از عملکرد ترامپ در مقابله با این ویروس، تقریبا نیمی از آنها از او راضی بودند و نیمی دیگر ناراضی. اما در آخرین نظرسنجیها بیش از ۵۵ درصد مردم از عملکرد او ناراضی هستند.[6] در فضای مجازی نیز طی یک ماه گذشته آمریکاییها با هشتگهای مختلفی به ترامپ و دولتش تاخته اند و عملکرد آنها را زیرسوال برده اند. هشتگ هایی، چون #FireTrump , #TrumpVirus , #TrumpLiesAboutCoronavirus و...!
۴. کرونا اقتصاد آمریکا را وارد وضعیتی بحرانی کرد!
اگر چندماه قبل اصلیترین مشکلات اقتصادی آمریکا را نابرابری درآمدها با هزینههای زندگی یا بی خانمانها و... میدانستیم؛ حالا باید بیکاری گسترده، اوضاع نامناسب بازار سهام و پیش بینیها از رشد منفی GDP را نیز به آنها اضافه کنیم. طی ۴ هفتهی گذشته در آمریکا نزدیک به ۲۲ میلیون نفر بیکار شده اند. [7] یا مطابق آماری دیگر، از زمان شیوع ویروس کرونا یکی از هر چهار آمریکایی شغل خود را از دست داده یا شامل کسر از حقوق شده است. [8] تحلیلهای رسانهها و صاحب نظران اقتصادی نیز برای آمریکا چندان خوشایند نیست و افراد گوناگونی طی هفتههای گذشته هشدارهای فراوانی را داده اند. شرکت گلدمن ساکس پیش بینی کرده است که در ۳ ماهه دوم سال ۲۰۲۰؛ GDP آمریکا رشد منفی ۲۴ درصدی را تجربه کند و برخی تحلیلها از بیکاری ۳۰ درصدی در آیندهای نزدیک در آمریکا خبر میدهند. همچنین مردم آمریکا نیز نسبت به وضعیت اقتصادی این کشور بدبین هستند. مطابق آخرین آمار موسسهی گالوپ؛ ۷۰ درصد مردم آمریکا اقتصاد این کشور را در رکود میبینند [9] و نزدیک به نیمی از آنها نسبت به آینده اقتصاد بدبین هستند.
۵. کرونا عمق اختلاف طبقاتی و نژادی در آمریکا را نشان داد.
همانند همیشه در جامعهی کپیتالیستی آمریکا، محرومان و رنگین پوستان که عمدتاً وضعیت اقتصادی مناسبی ندارند، جزء اصلیترین گروههایی بودند که توسط این ویروس آسیب دیدند. در ایالت لوئیزیانا ۷۰ درصد افرادی که جان خود را از دست داده اند سیاه پوستان بودند، گرچه فقط یک سوم جمعیت این ایالت سیاه پوست هستند. در ایالت میلواکی که ۲۷ درصد از ساکنان آن سیاه پوست هستند، تقریباً سیاهان دو برابر سفیدها به کرونا مبتلا شده اند. در شیکاگو و بسیاری شهرهای دیگر نیز ابتلای آنها بسیار بالا بوده است. [10] ایلهان عمر، نماینده مسلمان مینه سوتای آمریکا نیز در اعتراض به این شکاف طبقاتی و نژادی در توئیتی نوشت: "۱۹ درصد از رنگین پوستان در مینه سوتا بیکار شده اند در حالی که بیکاری برای سفید پوستان ۹.۵ درصد است. این بیماری نابرابریهای نژادی را که در ایالت ما وجود داشته است، نمایانتر کرده است. " [11]
این موارد اصلیترین مشکلات و بلایایی بودند که کرونا بر سر ایالات متحده آورد. آمریکایی که پیش از کرونا نیز به دلیل دست و پنجه نرم کردن با شکافها و بحرانهای فراوان داخلی و بین المللی، اوضاع چندان مساعدی نداشت و حالا ویروس کرونا نیز با تمام قدرت به صحنه آمده و مشکلاتی را که عمدتاً در پس پرده بودند و جهانیان اطلاع زیادی از آنها نداشتند، برای دولتها و مردمان سراسر دنیا به نمایش گذاشته است.
يادداشت از محمد مهدی عباسی، پژوهشگر مسائل آمریکا