سال 1398؛ سالی شیرین برای سهامداران بورس

پژوهش خبری صدا وسیما: بازار سرمایه ایران در سال 1398 با همه فراز و فرودهایی که داشت در حالی به پایان رسید که بازدهی خیره کننده 190 درصدی آن سبب شد تا ارزش دارایی سه گروه از سهامداران 7 برابر رشد داشته باشد. در بین سه بازار مالی ارز، طلا و بورس در پایان سال 1398 ، بازار سهام در حالی سال ۹۸ را پشت سر گذاشت که توانست رکوردهای تاریخی خود در بیش از نیم قرن فعالیت جابه‌جا کند. شاخص کل بورس در ابتدای فروردین سال 98 در حالی کار خود را از کانال ۱۷۸ هزار واحد آغاز کرد که توانست در پایان سال با فتح چهار ابرکانال بازدهی 187 درصدی را به ثبت برساند.

این صعود و بازده خیره کننده در حالی برای بازار سرمایه و سهامداران رقم خورد که در این سال اتفاقات ناخوشایند زیادی از قبیل سیل ویرانگر ابتدای سال فروردین، اجرای طرح اصلاح قیمت سوخت (افزایش نرخ بنزین) و تبعات آن، شتاب تورم، افزایش و شدت آلودگی هوا در مقایسه با سال قبل از آن، تشدید و گسترده تر شدن تحریم های ظالمانه آمریکا علیه صنعت نفت، نظام بانکی و مالی ایران (شامل ده ها بانک)، شرکت های بیمه، شرکت های نفت‏، گاز و پتروشیمی، شرکت های کشتیرانی و شرکت هواپیمایی ایران ایر و تعداد زیادی از هواپیماهای این شرکت، همچنین تعداد زیادی از افراد حقیقی، بخش فولاد و فلزات ایران که به گفته حاکمان آمریکایی این تحریم‌ها "بزرگترین تحریم ها در نوع خود بوده است" و متعاقب آن جنایت آمریکا در ترور سپهبد شهید سردار سلیمانی، سقوط هواپیمای اوکراینی و آخرین آن که شاید بدترین آن نیز باشد شیوع ویروس کرونا است که هیچ یک از این رخدادها نتوانست مانع از رشد خیره کننده بورس و رکورد شکنی بازار سرمایه شود. سهامداران در این مسیر رشد روزهای تلخ و نگران کننده ای نیز داشتند تا جائی که در برخی از روزهای معاملاتی بورس تهران شاهد ریزش تاریخی نیز بوده ایم اما در مقایسه با روزهای سقوط شاخص، روزهای صعود بیشتر بود و بازار سهام با عملکردی که از خود بر جای گذاشت در مقایسه با مدت فعالیت 52 ساله بورس تهران بی سابقه و درخشان بوده است. برای اثبات این موضوع تنها می توان به حجم و ارزش معاملات بورس تهران در آخرین روز کاری آن یعنی 28 اسفند اشاره کرد که در این روز ۵ میلیارد و ۴۲۰ میلیون سهم و اوراق بهادار به ارزش 4444 میلیارد تومان طی ۷۶۸ هزار نوبت بین فعالان بازار سرمایه داد و ستد شد. بر همین اساس در این روز شاخص بیش از 10 هزار واحد افزایش داشت و به مرز 513 هزار واحد رسید تا تمامی شاخص‌ها در گروه های مختلف با نمای سبز به استقبال بهار بروند . اگرچه بخش عمده ای از بازدهی 187 درصدی بورس تهران در سال 98 عمدتا ناشی از تورم و رشد قیمت ارز و انواع کالاها بود اما ثبت این بازدهی در مدت یک سال برای بورس تهران یک رخداد بی سابقه به شمار می رود.

در همین اثنا نیز با شیوع جهانی ویروس کرونا اگرچه بازارهای بین‌المللی برای چند هفته تلاش می کردند نسبت به اخبار مربوط به شیوع کرونا بی‌تفاوت باشند اما این ویروس علاوه بر جان انسان‌ها؛ بازارهای جهانی را نیز، به شدت تحت‌تاثیر قرار داد؛ به طوری که شاهد کاهش حدود 30 درصدی ارزش نفت و افزایش قیمت جهانی طلا و افت شدید بازارهای جهانی شد و با انتشار اخبار گسترش این بیماری به جنوب غرب آسیا و سرایت آن به ایران پیش بینی می شد سرریز این هیجانات در معاملات بورس تهران نیز خود را نشان دهد که همین طور نیز شد و در برخی روزها متاثر از این ویروس و سایر عوامل، شاهد ثبت رکورد بیشترین ریزش تاریخی بودیم اما در ادامه بورس تهران توانست تغییر جهت دهد تا جائی که شاهد صف های خرید در بیشتر گروه ها بودیم.

اما اعجاب انگیز بودن سال 98 برای بورس تهران زمانی برای سهامداران و سرمایه گذاران ملموس تر خواهد بود که با بررسی صنایع مختلف حاضر در بازار سرمایه متوجه خواهیم شد که شاخص صنعت «وسایل ارتباطی» با تک سهم پارس الکتریک بازدهی خیره کننده 981 درصدی از خود به نمایش گذاشت تا پر بازده ترین صنعت بازار سرمایه در سال 1398 باشد.

همچنین شاخص صنعت «زراعت» در سالی که گذشت جهش 716 درصدی را تجربه کرد تا دومین صنعت پربازده بورس تهران لقب گیرد. در نهایت بازدهی 709 درصدی صنعت «کاشی و سرامیک» نیز سبب شده است تا این صنعت به عنوان سومین صنعت پربازده بورس تهران در سال 1398 معرفی گردد. و یا می توان به محصولات فلزی با 432، مواد دارویی با 425، انبوه سازی با 389، رایانه با 115 ، ماشین آلات با 425، فرآورده های نفتی با 103، کانی غیرفلزی با 545 و صنایع غذایی به جز قندی با 539 درصد بازدهی اشاره کرد. ضمن آنکه شاخص اطلاعات و ارتباطات نیز حتی با 90 درصد و کمترین بازدهی در بورس در مقایسه با بازارهای دیگر ( ارز، طلا و سکه و مسکن ) از بازدهی مناسبی برخوردار بوده اند .

برهمین اساس با بررسی بازارهای مالی مختلف از جمله در بازار ارز و در آخرین روز کاری سال 98، قیمت دلار به بالاترین سطح ۱۸ ماه گذشته خود رسید و با ۲۰۰ تومان افزایش قیمت، روی کانال ۱۶ هزار تومانی قرار گرفت که با ثبت افزایش آخرین روز بازار ارز، میزان بازدهی دلار در سال ۹۸، به ۶/ ۲۱ درصد رسید، حال آنکه رشد این ارز در سال ۹۷ نزدیک به ۱۷۰ درصد بود.

قیمت سکه نیز در سال ۹۸ از لحاظ میزان بازدهی وضعیت بهتری را نسبت به بازار ارز تجربه کرد؛ حتی سکه در روزهای انتهایی سال با وجود افت شدید بهای طلای جهانی بیشتر به افزایش نرخ ارز دقت می‌کرد و همین عامل موجب شد که روزهای پایانی سال 98 نیز شاهد افزایش فلز گرانبهای داخلی باشیم. سکه در روز چهارشنبه 28 اسفند 98 نیز در واکنش به افزایش قیمت دلار، با ۶۰ هزار تومان افزایش به ۶ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان رسید. با این رشد، میزان بازدهی فلز گرانبهای داخلی نیز در سال ۹۸ به ۶/ ۳۱ درصد رسید. این فلز گرانبها در اسفندماه نیز ۸/ ۱۴ درصد افزایش را به ثبت رساند. دلیل رشد بیشتر سکه در سال ۹۸ و اسفندماه نسبت به دلار را باید در روند کلی طلای جهانی جست‌وجو کرد که از اواسط سال ۲۰۱۹ روند افزایشی داشته است. لذا می توان نتیجه گرفت که بازار ارز در سال 98 حدودا 21 درصد، بازار طلا و سکه 30 درصد و بازار مسکن نیز 60 درصد بازدهی داشته اند که در مقایسه با بازدهی 190 درصدی بازار سرمایه جای تامل دارد و استقبال و افزایش تعداد کدهای معاملاتی نیز خود حکایت از خروج نقدینگی از بازارهای موازی ( ارز، طلا و مسکن ) و جذب آن در بورس دارد اگرچه بازارهای جهانی روند منفی بزرگی را تجربه می کنند اما به گفته کارشناسان بازار سرمایه و با وجود نشانه های منفی بین المللی؛ بورس ایران همچنان از ظرفیت رشد در سال 1399 برخوردار است.

البته برخی کارشناسان نیز معتقدند نباید از ایجاد حباب قیمتی به خصوص در بازار پایه و شرکت های کوچک تر غافل شد که در چنین شرایطی شاید تنها راه برای مقابله با تشکیل حباب سنگین قیمت سهام، تشدید میزان عرضه‌های اولیه در سهام است.

پژوهشگر: محمود نانکلی