پخش زنده
امروز: -
در نشست تخصصی فرونشست زمین
۹۰ درصد دشت های کشور در خطر فرونشست
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی: ۴۲۰ دشت کشور در خطر فرونشست قرار دارد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی سازمان نقشه برداری، علیرضا شهیدی در نشست تخصصی "فرونشست زمین را با محوریت پایش و پهنه‌بندی مخاطرات" با اعلام این خبر گفت: کمتر از ۱۰ درصد دشت‌های کشور همچنان از نظر برداشت از آب‌های زیرزمینی در حالت متعادل هستند و بیش از ۹۰ درصد دشت‌ها این قابلیت را ندارند و در معرض فرونشست هستند.
وی از فرونشست به عنوان" زلزله خاموش " یاد کرد و افزود: در صورت وقوع این پدیده، پایه فونداسیون تمام ابنیه و تاسیسات، متزلزل خواهد شد.
شهیدی گفت: از ۴۳ مخاطره شناسایی شده در جهان، ۳۴ مورد از آن‌ها در ایران رخ می‌دهد.
وی به روزی یک میلیمتر فرونشست در برخی مناطق اشاره کرد و افزود: ایران در کمربند خشکی اقلیم قرار دارد و لازم است مدیریت مصرف آب را بهینه کنیم.
به گفته شهیدی، سال ۷۷ نخستین فروچاله در کرمان رخ داد و سال ۸۳ در همدان شاهد فروچاله دیگری بودیم و در همان سال در ادامه گزارش سازمان نقشه برداری کشور که درباره جنوب غربی تهران، اعلام خطر کرد، سازمان زمین شناسی نیز وارد بررسی جزئیات موضوع شد.
مقابله جدی‌تر با مخاطره فرونشست
رئیس سازمان نقشه برداری بر لزوم همکاری دستگاههای متولی برای مقابله با فرونشست تاکید کرد و گفت: برای مقابله و مدیریت مخاطره فرونشست، باید جدی‌تر فکر کنیم و به راهکار بیاندیشیم.
آقای مسعود شفیعی در نشست تخصصی فرونشست زمین با محوریت پایش و پهنه‌بندی مخاطرات افزود: علاوه بر این لازم است به همکاری‌های بین دستگاهی قائل باشیم و مقابله با مخاطرات طبیعی، آگاهی بخشی عمومی و استفاده از ظرفیت‌های عمومی ضروری است. مادامیکه عمق مخاطرات را نشناسانیم؛ تلاش‌های تخصصی صرف، راه به جایی نخواهد برد.
آثار فرونشست از زلزله هم خطرناکتر است
رئیس اداره ترازیابی سازمان نقشه‌برداری کشور نیز در این نشست گفت: آثار فرونشست، از زلزله هم خطرناکتر است چرا که آینده کشاورزی کشور را به خطر میاندازد و خسارات زیادی به چاهها، تاسیسات اعم از راهها، خطوط راهآهن و دیگر تاسیسات وارد می‌آورد.
خانم معصومه آمیغ پی در نشست تخصصی، از روشهای مختلف تعیین نرخ فرونشست در سازمان نقشه‌برداری کشور بویژه مشاهدات ترازیابی و استفاده از تصاویر راداری، یاد کرد که از سال ۸۰ تاکنون در این سازمان بصورت مستمر انجام شده است.
وی از مدل سازی زلزله قشم، بم و کرمانشاه در این سازمان سخن گفت و افزود: رفتار بین لرزهای گسل تهران و زلزله احتمالی در این شهر نیز بررسی شده است.
۹۷ درصد شهر‌های کشور در معرض زلزله هستند
آقای محمدجواد بلورچی از متخصصان زمین شناسی نیز در نشست تخصصی "فرونشست زمین با محوریت پایش و پهنه‌بندی مخاطرات" گفت: ۹۷ درصد شهر‌های کشور در معرض زلزله هستند.
وی با بیان اینکه توان مهندسی بر توان زمین، غلبه نمی‌کند و باید سازگاری با زمین را بیاموزیم؛ افزود: زمین فرونشست کرده و ما فقط نشست تشکیل می‌دهیم! چه می‌خواهیم کنیم؟ فقط انگشت اتهام به سوی هم نشانه رویم و به دنبال اعتبار باشیم؟ وزارت کشاورزی مسئول افزایش کشاورزی در کشور است و آب بیشتری استفاده می‌کند و وزارت نیرو متولی تامین انرژی کشور است و مانع از برداشت بی رویه از آب‌ها می‌شود! این تضاد‌ها کی قرار است رفع شود؟
آقای بلورچی تاکید کرد: سازمان نقشه برداری کشور نخستین بار هشدار داد که کنار گوش پایتخت، خطر فرونشست نهفته است و پس از آن بود که توجهات به این موضوع جلب شد. فرونشست بدون بازگشت است. اگر یک دهه پیش مقابله با این پدیده را آغاز کرده بودیم خیلی از دشت‌ها را میتوانستیم از مرگ نجات دهیم. اما الان دیگر دیر شده است!
به گفته وی، دریاچه ارومیه به دلیل سد‌ها خشک نشده بلکه به دلیل چاههای زیاد اطراف آن برای برداشت آب‌های زیرزمینی خشک شده است.
نگرانی از ایجاد فروچاله در بزرگراههای کشور
محمد فرید لطیفی معاون امور آمادگی و مقابله سازمان مدیریت بحران کشور نیز در این نشست گفت: گزارش‌های دریافتی ما در سازمان مدیریت بحران، حاکی از افزایش نرخ فرونشست در کل کشور است. ما نگران اتوبان‌ها و بزرگ راه‌های کشور هستیم که یکباره چاله بزرگی رخ ندهد و ماشین‌ها سرنگون نشوند!
وی افزود: متاسفانه وزارت جهادکشاورزی در این زمینه به موقع عمل نکرده و حوضچههای زیرزمینی و آبخیز‌ها از بین رفتهاند.
به گفته وی، حلقه مفقوده در مدیریت فرونشست، در حوزه کشاورزی و مدیریت منابع آب است.
لطیفی ادامه داد: ۴۱۳ میلیارد مترمکعب آب در کشور داریم که ۷۰ درصد آن تبخیر می‌شود! برای این تبخیر چه اقدامی باید شود و چطور می‌توان آن را کاهش داد؟ مگر سد زیرزمینی نداریم؟ چرا آب را در زیر زمین ذخیره نمیکنیم؟
به گفته وی، برای ۱۸ مخاطره در کشور می‌توان برنامه ریزی کرد کما اینکه برای دستگاههای مختلف هم تعیین تکلیف شده است.
باید دور کشور خط قرمز بکشیم تا دیگر برداشت آب نشود!
آقای عبدالله فاضلی مدیرکل دفتر حفاظت و بهره برداری منابع آب زیرزمینی وزارت نیرو در نشست تخصصی "فرونشست زمین با محوریت پایش و پهنه‌بندی مخاطرات" گفت: ۴۱۰ دشت کشور، دشت ممنوعه هستند و نباید از آن‌ها آب برداشت کرد. وضع دیگر دشت‌های کشور هم بهتر نیست.
به گفته وی، دور کل کشور باید خط قرمز بکشیم. چون از هیچ دشت کشور حتی در پر بارشترین نقاط کشور نمیتوان برداشت آب داشت!
آقای فاضلی افزود: در گذشته سیاستهای غلطی در توسعه کشاورزی داشتهایم که غلط بوده و هجوم زیادی به منابع آب زیرزمینی شده است.
وی از برداشتهای بیرویه از آب‌های زیرزمینی در عرصه کشاورزی یاد کرد؛ بهگونهای که چاههای برقی آب، گاهی در کل ۲۴ ساعت، اصلا خاموش نمیشوند! با این روند پیش برویم نصف دشت‌های کشور، خشک و خالی از سکنه خواهند شد.
وی با اشاره به بازدید روز گذشته خود از وضعیت دشت مهیار گفت: جلوی چشم فرماندار دشت مهیار، برداشت بی رویه از آب‌ها صورت می‌گیرد، اما مانع از آن نمیشود؛ این یعنی چه؟ جز این است که منافع عمومی کشور مد نظر نیست؟!
کل آب خزر را هم به تهران بیاوریم؛ مشکل فرونشست حل نمیشود
آقای مهدی معتق عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات علوم زمین آلمان GFZ و استاد دانشگاه هانوفر که به صورت ویدئو کنفرانسی در نشست تخصصی "فرونشست زمین با محوریت پایش و پهنه‌بندی مخاطرات" حضور یافته بود؛ گفت: آمریکا، چین، هند، مکزیک و عربستان بیشترین برداشت بی رویه از آب‌های زیرزمینی را دارند. در این فضا طرحهایی مثل انتقال آب خزر به دریای عمان مطرح می‌شود که کارایی لازم را ندارند.
وی با اشاره به اینکه قبلا از چاههای ۵۰-۴۰ متری میشد از زمین آب برداشت کرد، اما در حال حاضر چاههای ۳۵۰ متری در کرمان و دشت‌های پستهکاری حفر شده است؛ در این باره هشدار داد و افزود: در تهران و شمال شرق کشور با فرونشست ۳۰ سانتیمتری در سال روبرو هستیم و کمربند فرونشست از کرج، تهران، ورامین و ساوه میگذرد. این مسیر خط راه آهن و فرودگاه را هم در خطر قرار داده است.
به گفته آقای معتق، فرودگاه بین المللی تهران با فرونشست سالانه ۵ سانتیمتر روبرو است. اگر کل دریای خزر را هم به آبخوان‌های تهران بریزیم، بی فایده خواهد بود؛ چرا خاک این شهر دیگر قابل احیا نیست!
برداشت بیرویه از آب زیرزمینی افتخار دارد؟
آقای شاهپور رجایی مدیرکل دفتر نظام‌های بهره‌برداری و حفاظت آب و آبفای وزارت نیرو نیز در این نشست گفت: در این نشست به جایی اینکه به علت بپردازیم؛ باز هم به معلول پرداختهایم. علت اصلی، برداشت بی رویه از آب‌های زیرزمینی است و نباید از آن غافل شد.
وی با اشاره به اینکه ۳۶ هزار مترمکعب برداشت از آبخوانها مجاز شمرده شده بود؛ افزود:، اما مشاهده شده که تا ۵۰ هزار متر مکعب از چاههای مجاز برداشت شده است این در حالی است که چاههای غیرمجاز متعددی نیز وجود دارد. اما وقتی ممانعت از پرکردن چاههای غیرمجاز برای یک مقام مسئول، مایه افتخار است؛ چطور می‌توان مانع از برداشت بی رویه از آب‌های زیرزمینی شد؟
به گفته وی، شورای امنیت ملی کشور هم وارد موضوع شده که نشان می‌دهد اهمیت موضوع در بالاترین سطح درک شده است.
شاهپور وعده داد که موضوع فرونشست در جلسه شورای عالی آب نیز مطرح و به مصوبهای از سوی دولت منتهی شود.
گفتنی است؛ سازمان نقشه‌برداری کشور با همکاری سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی نشست تخصصی "فرونشست زمین؛ با محوریت پایش و پهنه‌بندی مخاطرات " را برگزار کردند.
پدیده شناسی فرونشست، پایش و مخاطرات آن»، «سازوکار فرونشست»، «پهنه‌بندی خطر فرونشست» و «تجربیات جهانی و نگاهی به آینده» از مهمترین موضوعاتی است که در این نشست به آن‌ها پرداخته شد.
وی از فرونشست به عنوان" زلزله خاموش " یاد کرد و افزود: در صورت وقوع این پدیده، پایه فونداسیون تمام ابنیه و تاسیسات، متزلزل خواهد شد.
شهیدی گفت: از ۴۳ مخاطره شناسایی شده در جهان، ۳۴ مورد از آن‌ها در ایران رخ می‌دهد.
وی به روزی یک میلیمتر فرونشست در برخی مناطق اشاره کرد و افزود: ایران در کمربند خشکی اقلیم قرار دارد و لازم است مدیریت مصرف آب را بهینه کنیم.
به گفته شهیدی، سال ۷۷ نخستین فروچاله در کرمان رخ داد و سال ۸۳ در همدان شاهد فروچاله دیگری بودیم و در همان سال در ادامه گزارش سازمان نقشه برداری کشور که درباره جنوب غربی تهران، اعلام خطر کرد، سازمان زمین شناسی نیز وارد بررسی جزئیات موضوع شد.
مقابله جدی‌تر با مخاطره فرونشست
رئیس سازمان نقشه برداری بر لزوم همکاری دستگاههای متولی برای مقابله با فرونشست تاکید کرد و گفت: برای مقابله و مدیریت مخاطره فرونشست، باید جدی‌تر فکر کنیم و به راهکار بیاندیشیم.
آقای مسعود شفیعی در نشست تخصصی فرونشست زمین با محوریت پایش و پهنه‌بندی مخاطرات افزود: علاوه بر این لازم است به همکاری‌های بین دستگاهی قائل باشیم و مقابله با مخاطرات طبیعی، آگاهی بخشی عمومی و استفاده از ظرفیت‌های عمومی ضروری است. مادامیکه عمق مخاطرات را نشناسانیم؛ تلاش‌های تخصصی صرف، راه به جایی نخواهد برد.
آثار فرونشست از زلزله هم خطرناکتر است
رئیس اداره ترازیابی سازمان نقشه‌برداری کشور نیز در این نشست گفت: آثار فرونشست، از زلزله هم خطرناکتر است چرا که آینده کشاورزی کشور را به خطر میاندازد و خسارات زیادی به چاهها، تاسیسات اعم از راهها، خطوط راهآهن و دیگر تاسیسات وارد می‌آورد.
خانم معصومه آمیغ پی در نشست تخصصی، از روشهای مختلف تعیین نرخ فرونشست در سازمان نقشه‌برداری کشور بویژه مشاهدات ترازیابی و استفاده از تصاویر راداری، یاد کرد که از سال ۸۰ تاکنون در این سازمان بصورت مستمر انجام شده است.
وی از مدل سازی زلزله قشم، بم و کرمانشاه در این سازمان سخن گفت و افزود: رفتار بین لرزهای گسل تهران و زلزله احتمالی در این شهر نیز بررسی شده است.
۹۷ درصد شهر‌های کشور در معرض زلزله هستند
آقای محمدجواد بلورچی از متخصصان زمین شناسی نیز در نشست تخصصی "فرونشست زمین با محوریت پایش و پهنه‌بندی مخاطرات" گفت: ۹۷ درصد شهر‌های کشور در معرض زلزله هستند.
وی با بیان اینکه توان مهندسی بر توان زمین، غلبه نمی‌کند و باید سازگاری با زمین را بیاموزیم؛ افزود: زمین فرونشست کرده و ما فقط نشست تشکیل می‌دهیم! چه می‌خواهیم کنیم؟ فقط انگشت اتهام به سوی هم نشانه رویم و به دنبال اعتبار باشیم؟ وزارت کشاورزی مسئول افزایش کشاورزی در کشور است و آب بیشتری استفاده می‌کند و وزارت نیرو متولی تامین انرژی کشور است و مانع از برداشت بی رویه از آب‌ها می‌شود! این تضاد‌ها کی قرار است رفع شود؟
آقای بلورچی تاکید کرد: سازمان نقشه برداری کشور نخستین بار هشدار داد که کنار گوش پایتخت، خطر فرونشست نهفته است و پس از آن بود که توجهات به این موضوع جلب شد. فرونشست بدون بازگشت است. اگر یک دهه پیش مقابله با این پدیده را آغاز کرده بودیم خیلی از دشت‌ها را میتوانستیم از مرگ نجات دهیم. اما الان دیگر دیر شده است!
به گفته وی، دریاچه ارومیه به دلیل سد‌ها خشک نشده بلکه به دلیل چاههای زیاد اطراف آن برای برداشت آب‌های زیرزمینی خشک شده است.
نگرانی از ایجاد فروچاله در بزرگراههای کشور
محمد فرید لطیفی معاون امور آمادگی و مقابله سازمان مدیریت بحران کشور نیز در این نشست گفت: گزارش‌های دریافتی ما در سازمان مدیریت بحران، حاکی از افزایش نرخ فرونشست در کل کشور است. ما نگران اتوبان‌ها و بزرگ راه‌های کشور هستیم که یکباره چاله بزرگی رخ ندهد و ماشین‌ها سرنگون نشوند!
وی افزود: متاسفانه وزارت جهادکشاورزی در این زمینه به موقع عمل نکرده و حوضچههای زیرزمینی و آبخیز‌ها از بین رفتهاند.
به گفته وی، حلقه مفقوده در مدیریت فرونشست، در حوزه کشاورزی و مدیریت منابع آب است.
لطیفی ادامه داد: ۴۱۳ میلیارد مترمکعب آب در کشور داریم که ۷۰ درصد آن تبخیر می‌شود! برای این تبخیر چه اقدامی باید شود و چطور می‌توان آن را کاهش داد؟ مگر سد زیرزمینی نداریم؟ چرا آب را در زیر زمین ذخیره نمیکنیم؟
به گفته وی، برای ۱۸ مخاطره در کشور می‌توان برنامه ریزی کرد کما اینکه برای دستگاههای مختلف هم تعیین تکلیف شده است.
باید دور کشور خط قرمز بکشیم تا دیگر برداشت آب نشود!
آقای عبدالله فاضلی مدیرکل دفتر حفاظت و بهره برداری منابع آب زیرزمینی وزارت نیرو در نشست تخصصی "فرونشست زمین با محوریت پایش و پهنه‌بندی مخاطرات" گفت: ۴۱۰ دشت کشور، دشت ممنوعه هستند و نباید از آن‌ها آب برداشت کرد. وضع دیگر دشت‌های کشور هم بهتر نیست.
به گفته وی، دور کل کشور باید خط قرمز بکشیم. چون از هیچ دشت کشور حتی در پر بارشترین نقاط کشور نمیتوان برداشت آب داشت!
آقای فاضلی افزود: در گذشته سیاستهای غلطی در توسعه کشاورزی داشتهایم که غلط بوده و هجوم زیادی به منابع آب زیرزمینی شده است.
وی از برداشتهای بیرویه از آب‌های زیرزمینی در عرصه کشاورزی یاد کرد؛ بهگونهای که چاههای برقی آب، گاهی در کل ۲۴ ساعت، اصلا خاموش نمیشوند! با این روند پیش برویم نصف دشت‌های کشور، خشک و خالی از سکنه خواهند شد.
وی با اشاره به بازدید روز گذشته خود از وضعیت دشت مهیار گفت: جلوی چشم فرماندار دشت مهیار، برداشت بی رویه از آب‌ها صورت می‌گیرد، اما مانع از آن نمیشود؛ این یعنی چه؟ جز این است که منافع عمومی کشور مد نظر نیست؟!
کل آب خزر را هم به تهران بیاوریم؛ مشکل فرونشست حل نمیشود
آقای مهدی معتق عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات علوم زمین آلمان GFZ و استاد دانشگاه هانوفر که به صورت ویدئو کنفرانسی در نشست تخصصی "فرونشست زمین با محوریت پایش و پهنه‌بندی مخاطرات" حضور یافته بود؛ گفت: آمریکا، چین، هند، مکزیک و عربستان بیشترین برداشت بی رویه از آب‌های زیرزمینی را دارند. در این فضا طرحهایی مثل انتقال آب خزر به دریای عمان مطرح می‌شود که کارایی لازم را ندارند.
وی با اشاره به اینکه قبلا از چاههای ۵۰-۴۰ متری میشد از زمین آب برداشت کرد، اما در حال حاضر چاههای ۳۵۰ متری در کرمان و دشت‌های پستهکاری حفر شده است؛ در این باره هشدار داد و افزود: در تهران و شمال شرق کشور با فرونشست ۳۰ سانتیمتری در سال روبرو هستیم و کمربند فرونشست از کرج، تهران، ورامین و ساوه میگذرد. این مسیر خط راه آهن و فرودگاه را هم در خطر قرار داده است.
به گفته آقای معتق، فرودگاه بین المللی تهران با فرونشست سالانه ۵ سانتیمتر روبرو است. اگر کل دریای خزر را هم به آبخوان‌های تهران بریزیم، بی فایده خواهد بود؛ چرا خاک این شهر دیگر قابل احیا نیست!
برداشت بیرویه از آب زیرزمینی افتخار دارد؟
آقای شاهپور رجایی مدیرکل دفتر نظام‌های بهره‌برداری و حفاظت آب و آبفای وزارت نیرو نیز در این نشست گفت: در این نشست به جایی اینکه به علت بپردازیم؛ باز هم به معلول پرداختهایم. علت اصلی، برداشت بی رویه از آب‌های زیرزمینی است و نباید از آن غافل شد.
وی با اشاره به اینکه ۳۶ هزار مترمکعب برداشت از آبخوانها مجاز شمرده شده بود؛ افزود:، اما مشاهده شده که تا ۵۰ هزار متر مکعب از چاههای مجاز برداشت شده است این در حالی است که چاههای غیرمجاز متعددی نیز وجود دارد. اما وقتی ممانعت از پرکردن چاههای غیرمجاز برای یک مقام مسئول، مایه افتخار است؛ چطور می‌توان مانع از برداشت بی رویه از آب‌های زیرزمینی شد؟
به گفته وی، شورای امنیت ملی کشور هم وارد موضوع شده که نشان می‌دهد اهمیت موضوع در بالاترین سطح درک شده است.
شاهپور وعده داد که موضوع فرونشست در جلسه شورای عالی آب نیز مطرح و به مصوبهای از سوی دولت منتهی شود.
گفتنی است؛ سازمان نقشه‌برداری کشور با همکاری سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی نشست تخصصی "فرونشست زمین؛ با محوریت پایش و پهنه‌بندی مخاطرات " را برگزار کردند.
پدیده شناسی فرونشست، پایش و مخاطرات آن»، «سازوکار فرونشست»، «پهنه‌بندی خطر فرونشست» و «تجربیات جهانی و نگاهی به آینده» از مهمترین موضوعاتی است که در این نشست به آن‌ها پرداخته شد.
نظر شما