جوانه زدن امید در زیر سقف خودباوری

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز اصفهان؛ کوله بار سفرم را برای یافتن اسم و رسم مردان با غیرت و پر امید روزهای سخت اقتصادی کشور بستم و راهی شهری جوان در جنوب غربی اصفهان ،حدفاصل شهرضا و ۱۰ کیلومتری دهاقان شدم ، دیاری که نامش هم مترادف گلستان و گلزار است و آوازه تولیدات و تلاش صنعتگران آن این روزها علاوه بر ایران به گوش چشم بادام های چینی هم رسیده است.

در عبور از خیابان های گلشن خوش آب و هوا و البته تاحدودی سرد، علاوه بر به مشام رسیدن عطر خوش گل های نرگس و محمدی و رزُ آنچه خودنمایی می کند کارخانه ها و کارگاه های سر به فلک کشیده است که صدای چرخ دنده های تکاپو و تولید را می توان از هر گوشه آن شنید.

در روزهایی که دغدغه بسیاری از جوانان یافتن شغل شده و برخی از ساکنان شهرهای کوچک، برای یافتن روزی حلال سودای مهاجرت به کلانشهرها را دارند، براساس آنچه که مسئولان می گویند، در سالهای اخیر نه تنها کسی از اهالی گلشن قصد ترک زادگاه پدری نکرده (البته به جز در شرایط توسعه بازار کار) که حتی جمعیت آن هم بیش از 6 برابر شده است.

گلشن، مادر شهر سازه های گلخانه ای ایران

از آمار و ارقامی که مسوولان دادند و نقل قول هایی که از محلی ها شنیده ام، به جرات می توان گفت که شاید بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد ساکنان گلشن به تولید سازه و تجهیزات گلخانه ای مشغول هستند.

البته در مجاور برخی از کارگاه های صنعتی این شهر تعدادی گلخانه تولید سبزی و صیفی هم راه اندازی  شده، که به اعتقاد مدیر جهاد کشاورزی شهرستان دهاقان، مساحت این گلخانه ها به حدود 40 هکتار می رسد.

ولی آنچه امیر صفر پور بر آن تاکید دارد، قدمت بیش از ۳۰ سال ساخت سازه های گلخانه ای گلشن است که هم اکنون ۴۰ کارگاه در این شهر احداث و زمینه اشتغال بیش از ۴۰۰ نفر را به صورت مستقیم فراهم کرده است .

وی می گوید: نخستین حرکت به سمت بومی سازی این حرفه در گلشن آغاز شده و این روزها کمتر کشاورزی است،که از زبر دستی صنعتگران این دیار بی اطلاع باشد.

کنجکاو بودم تا هرچه زودتر با رییس انجمن صنفی سازه های گلخانه ای استان  برای دریافت اطلاعات بیش تر در خصوص نوع فعالیت ،پیشرفت و خودکفایی صنعتگران این حرفه دیداری داشته باشم.

بالاخره پس از یک هفته تماس و پیگیری موفق شدم ،در یک کارگاه مدرن و پیشرفته ساخت سازه و تجهیزات گلخانه ای در گلشن  با اکبر امامی که خود یکی از کارآفرینان شاخص این حرفه است ملاقات کنم.

وی با اشاره به اینکه ساخت سازه های گلخانه ای شغل پدری اکثر ساکنان این دیار است و ۹۰ درصد صاحبان ۵۰ کارگاه و کارخانه این صنعت در اکثر نقاط استان  گلشنی هستند می گوید:حدود ۷۰ درصد سازه  و تجهیزات گلخانه ای کشور را گلشنی ها می سازند و نصب می کنند.

وی به تولید روزانه بیش از دو هزار متر مربع سازه و تجهیزات گلخانه ای در هریک از کارگاه های این شهر اشاره می کند و می افزاید:  در هر یک این کارگاه ها حدود چهار تا پنج نفر به طور مستقیم و ۶۰ تا ۷۰ نفر نیز از ساکنان و افراد غیر بومی گلشن غیر مستقیم  مشغول به کار هستند.

سازندگی رویا نیست 

در ادامه دید و بازدیدهایم در  گلشن و برای آشنایی بیشتر با فعالان موفق ساخت سازه های گلخانه ای به سراغ یکی دیگر از اعضای انجمن صنفی و کار آفرینان  این صنعت که این روزها بازار کسب و کارش پر رونق است، و از بندر عباس تا تاجیکستان مشتری و صادرات دارد رفتم.

حمید روشن می گوید:از ۹ سالگی ساخت سازه های گلخانه ای را  آموخته و سال ۷۷ در یک مغازه ۸۲ متری با کمک سه نفر دیگر از  دوستانش برای خود یک کارگاه مستقل ایجاد کرده و حالا دو مجموعه بزرگ تولیدی ۱۱ هزار متر مربعی ساخت وسایل گرمایشی و سازه دارد.

 وی می افزاید: در این واحد ها سالانه هزار و ۶۰۰ میلیون تن سازه های آهنی برای نصب در حدود ۴ هکتار زمین گلخانه ای تولید می شود.

حمید روشن با اشاره به اینکه سازه های گلخانه ای در ایران  براساس نوع اقلیم و محصول بیش تر به روش اسپانیایی ،شیشه ای و گاتیک ساخته می شود، ادامه می دهد: در ابتدا فضل الله حاج بابایی بود که ساخت سازهای گلخانه ای مدرن را به گلشن آورد و اکثر کارآفرینان این حرفه در استان نیز از شاگردان وی بودند.

برایم جالب بود تا با آقای حاج بابایی ،که شاید بتوان گفت یکی از شاخص ترین افرادی که باعث گسترش و آوازه گلشنی ها در این حرفه شده، گفتگویی داشته باشم.

با هماهنگی حمید روشن به دیدارش رفتم،کار آفرینی حدود ۶۰ تا ۷۰ ساله که می گوید :تا قبل از ۳۹ سالگی  در یک واحد ساخت وسایل گرمایشی کار می کرد و زمانی که تصمیم به تغییر شغل و علاقه

مند به تحول در سیستم سنتی گلخانه داری می گیرد،به هلند و ترکیه سفر می کند و اصول حرفه ای این کار را آموزش می بیند و از سال ۶۸ در زادگاه پدری خود ،نخستین کارآفرین ساخت سازه های گلخانه ای گلشن و استان می شود.

وی اشاره می کند :در مدت ۳۰ سال گذشته ساخت سازه های گلخانه ای در ایران از مرحله سنتی تا رسیدن به مکانیزه شدن دستخوش فراز و فرودهایی  بوده و امروز دیگر کمتر گلخانه ای است که با اسکلت چوبی و بدون سیستم حرارتی مناسب رشد گیاه ،ساخته شود.

فضل الله حاج بابایی در خصوص این سازه ها ادامه می دهد: اسکلت این گلخانه ها از فلز هست که معمولا  با پلاستیک های ضد اشعه ماوراء بنفش(uv) پوشش و دارای سیستم گرمایشی و تهویه مناسب است.

وی  می افزاید: ارتفاع این نوع گلخانه ها معمولا  بیش از چهار تا پنج و نیم متر است و به دلیل شرایط مناسب رشد گیاه به کمک این گونه سازه ها عملکرد در واحد سطح نسبت به گلخانه های چوبی افزایش دارد.

گُل کردن بذر همت و همدلی

کشوری که تا همین چند سال پیش وارد کننده سازه ها و تجهیزات گلخانه ای از هلند و ترکیه و فرانسه بود ،حالا به قول اکبر امامی ، صنعتگران آن با تلاش شبانه روزی و چشیدن بارها طعم شکست به ابر قدرتهایی در این حرفه تبدیل شدند که ،علاوه بر جلوگیری از خروج ۱۰۰ درصدی ارز از کشور،صادر کننده این محصولات به بازار کشورهای آسیایی نیز هستند.

رییس انجمن صنفی گلخانه سازان استان با اشاره به اینکه از صفر تا ۱۰۰ تجهیزات گلخانه به دست صنعتگران داخلی ساخته می شود می افزاید: سالانه حدود ۲۰ درصد تجهیزات و سازه های ساخته شده گلشن و استان به خارج از کشور صادر می شود .

وی می گوید: متاسفانه برخلاف آنکه در ساخت این سازه ها به خود کفایی رسیده ایم ولی هنوز هم کم و بیش  هستند، دلالان منفعت طلبی که مایل به واردات این محصولات باشند، که برخورد با این موضوع نیز همت ویژه ی مسوولان را می طلبد.

سُست بودن پایه های حمایتی مسوولان

با وجود آنکه امروز در بسیاری از نقاط کشور از جمله استان اصفهان با بحران کم آبی و ضرر و زیان های قابل توجه کشاورزان، ناشی از این معضل روبه رو هستیم ،  به گفته کارشناسان، تولید محصولات گلخانه ای که  امکان کاشت و برداشت آن در تمام فصل ها امکان پذیر هست ، مزایایی از جمله کاهش مصرف آب به نصف در مقایسه با کاشت سنتی و  افزایش 10تا 12 برابری بهره وری تولید را به همراه دارد .

این در شرایطی است که رییس انجمن صنفی گلخانه سازان استان دل پر دردی ازبرخی مشکلات  فعالان این حوزه به دلیل حمایت نکردن مسوولان دارد و می گوید:متاسفانه هنوز تسهیلات مناسبی برای حمایت و کمک به فعالان این حرفه نه از سوی جهاد کشاورزی و نه اداره کل صنعت معدن و تجارت در نظر گرفته شده است.

اکبر امامی می افزاید: تنها حدود 10 درصد فعالان این حوزه پروانه کسب دارند و مسوولان جهاد کشاورزی این رشته را به عنوان صنعت می دانند که فعالان آن نمی توانند از مزایایی از جمله بیمه کشاورزی استفاده کنند.

وی با اشاره به اینکه کارآفرینان برجسته این صنعت هنوز آن طور که باید تقدیر شایسته ای از طرف صاحب منصبان دولتی نشده اند ، ادامه می دهد : یکی دیگر از معضلاتی که در این حرفه با آن سر و کار داریم نبود آموزش های مهارتی و حرفه ای به منظور ارتقا سطح فعالیت  و به روز شدن دانش روز دنیا به منظور رقابت در بازار های جهانی هست ، هرچند به تازگی با هماهنگی برخی از نهاد ها ،آموزش اصولی به  علاقه مندان این حوزه آغاز شده است.
در این خصوص احمد رضا رییس زاده مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان نیز می گوید: با مذاکراتی که با دو وزارتخانه صمت و جهاد کشاورزی انجام شده ، شاید در آینده خبر های خوشی در خصوص صدور پروانه و تسهیلات به گوش سازندگان سازه های گلخانه ای برسد.

اما...

ارزآوری سالانه 200 میلیون دلاری حاصل از صادرات صد هزارتن محصولات گلخانه ای و اشتغال 40 هزار نفر در این فضای کشاورزی مدرن، حکایت گر آن است ، که برای غلبه بر تمامی تحریم های ناجوانمردانه و سرآشیبی های اقتصادی که این روزها مردم این مرز و بوم  با آن دست و پنجه نرم می کنند، مهربانی بیش تر مسوولان با کارآفرینان پر امید به رسیدن روزهای خوش رونق تولید می تواند آغاز گر برداشتن گام های پر صلابت در مسیر توسعه کشور باشد .

نگارنده :عاطفه بختیار