یادداشت روز
هدیه کریسمسی کیم به ترامپ
با نزدیک شدن به پایان ماه عسل دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا و کیم جونگ اون رهبر کره شمالی، دو طرف رفتاری در پیش گرفته اند که میتواند وضع را به قبل از دیدار دو طرف در سنگاپور در حدود یک سال گذشته بر گرداند.
پیونگ یانگ از گفتگوهای دو طرف هیچ امتیاز و موفقیتی را برای خود نمیبیند و تنها این ترامپ است که با گرفتن عکسهای یادگاری با رهبر کره شمالی خود را پیروز میدان بحران شبه جزیره کره تصور میکند؛ زیرا فکر میکند به مهار آزمایشهای هستهای و موشکی پیونگ یانگ موفق شده است. از اینرو از حدود دو ماه پیش مقامات کره شمالی انتقاد از عملکرد و رفتار آمریکا در قبال کره شمالی را آغاز کرده اند و"کیم سونگ " نماینده این کشور در سازمان ملل اعلام کرد موضوع خلع سلاح هستهای از میز مذاکره با آمریکا حذف شده است و مذاکرات طولانی با آمریکا لزومی ندارد.
آزمایش اخیر کره شمالی در سایت موشکی که نوع و ابعاد آن برای آمریکا نیز پنهان است اوج مخالفت پیونگ یانگ به بی توجهی کاخ سفید به تحولات شبه جزیره کره است.
علل شکست تلاشهای دوست مدارانه ترامپ و کیم
در ارزیابی از علل شکست سه دور دیدار و گفتگوهای رئیس جمهور آمریکا و رهبر کره شمالی در سنگاپور، ویتنام و نقطه مرزی کره شمالی و کره جنوبی به موارد مختلف میتوان اشاره کرد که به طور اختصار عبارتند از:
۱-گفتگوهای ترامپ و کیم فاقد هر گونه نشستهای فنی و کارشناسی بود و رئیس جمهور آمریکا تصور میکرد میتواند بدون هر گونه مقدمهای با رهبر کره شمالی در مورد مسایل مختلف کنار بیاید و به توافق برسد.
۲-به رغم ساده اندیشی ترامپ برای حل بحران شبه جزیره کره، هیات حاکمه آمریکا نه تنها هیچ تمایلی برای پایان دادن به بحران در شبه جزیره کره ندارد بلکه همواره ازآن به عنوان بهانهای برای ادامه حضور نظامی خود در شرق آسیا استفاده میکند.
۳-ترامپ همچنان توافق با کیم جونگ اون را موفقیتی مهم برای دیپلماسی منطقهای خود در شرق آسیا میداند و در توئیت خود، رهبر کره شمالی را به پرهیز از آنچه به از دست رفتن فرصتها تعبیر کرده نصحیت کرده است و لذا با گذشت زمان، این کره شمالی است که خود را بازنده بازیهای سیاسی کاخ سفید میداند.
۴-بحران شبه جزیره کره از اوایل دهه ۵۰ میلادی همواره تحت تاثیر سیاستهای آمریکا و چین قرار داشته و اکنون نیز با تشدید تنشهای تجاری میان واشنگتن و پکن، بحران شبه جزیره کره همچنان با بلاتکلیفی روبرو است.
۵-ترامپ تصور میکرد برای انتخابات ۲۰۲۰ از دیدارش با رهبر کره شمالی و کاستن از تنش در شبه جزیره کره بهره برداری کند، اما مخالفتهای جدی در آمریکا با دادن هر گونه امتیاز به کره شمالی باعث شد تا ترامپ نتواند دوستی خود را با کیم مطابق با خواست پیونگ یانگ ادامه دهد زیرا وی تصور میکند که رئیس جمهور آمریکا اختیار و توانایی لازم را برای دادن امتیاز به کره شمالی ندارد.
۶-روند تاریخی عقد قراردادها و معاهدات آمریکا نشان میدهد که کاخ سفید به هیچ یک از آنها وفادار نمانده و با اقدامات غیر اخلاقی و غیر اصولی اش به شکست کشانده است که در همین راستا توافقها در چارچوب مذاکرات شش جانبه در سال ۲۰۰۷ قابل توجه است.
۷-بسیاری براین اعتقادند چین به دلیل تشدید جنگ تجاری با دولت ترامپ به هیچ وجه تمایلی برای بهره برداری وی از مساله کره شمالی در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ ندارد.
به همین دلیل با مدیریت رفتار کره شمالی ضد آمریکا میکوشد ترامپ را شکست خورده در بحران شبه جزیره کره نشان دهد.
دیدگاه کره شمالی در مورد ادامه مذاکره با آمریکا
۱- کره شمالی که در ابتدا دیدار کیم جونگ اون و دونالد ترامپ را موفقیتی برای دیپلماسی جهانی خود میدانست اکنون تصور میکند که با تعهد خود برای خلع سلاح هستهای صرفا موفقیت مهمی را نصیب ترامپ کرده است و اکنون میکوشد با به چالش کشیدن ترامپ در صنه جهانی وی را مسبب شکست تلاشهای صلح طلبانه پیونگ یانگ نشان دهد و هر گونه توافق احتمالی با رئیس جمهوری آمریکا را ابطال نماید.
۲-کره شمالی با انجام آزمایش موشکی که ابهام جدی در نوع و ماهیت آن وجود دارد به آمریکا بخصوص ترامپ گوشزد میکند که هر لحظه ممکن است فضای حاکم بر روابط واشنگتن - پیونگ یانگ به وضعیت قبل از دیدار سران برگردد.
۳-کره شمالی نیاز ترامپ به بهره برداری از هر گونه دستاورد در سیاست خارجی و بحرانهای منطقهای را در انتخابات ۲۰۲۰ فرصت مناسبی برای تحت فشار قرار دادن وی جهت دادن هر گونه امتیاز احتمالی میداند.
نتیجه گیری
رهبران آمریکا و کره شمالی در حالی به پایان دوره ماه عسل خود نزدیک میشوند که واشنگتن نه تنها به تعهدات خود پایبند نیست بلکه میکوشد بحران شبه جزیره کره را بدون دادن کوچکترین امتیازی به نفع خود حل نماید.
در مقابل کره شمالی نیز انتظارات مهمی همچون لغو قطعنامههای شورای امنیت ضد پیونگ یانگ و پایان دادن به تحریمها را دارد که تاکنون محقق نشده است. اگر چه رئیس جمهوری آمریکا ادعا میکند به توافقات مهمی همچون خلع سلاح با رهبر کره شمالی دست یافته است، اما از دیدگاه کیم ترامپ به برد یک طرفه فکر میکند و میبایست بازی برد – برد را با پیونگ یانگ در دستور کار قرار میداد.
از اینرو آزمایش موشکی جدید کره شمالی هشدار جدی به کاخ سفید تلقی میشود و این میتواند تجربه دیگر از بازی سیاسی واشنگتن باشد که نمیتوان به وعدههای توخالی آمریکا دلخوش کرد.
نویسنده: مجید وقاری
کارشناس مسائل آسیا