نامش ما را به یاد نوستالژیهای دهه ۶۰ و ۷۰ میاندازد، زمانی که بخشی از آگهیهای معدود شبکههای تلویزیونی و رادیویی به آن اختصاص داشت.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز قزوین، خط تولید شرکت چرخ خیاطی کاچیران در شهر صنعتی البرز استان قزوین، اگر چه عمر نزدیک به ۴۰ سال دارد، اما قدمت تولید و فروش مهمترین ابزار دوخت و دوز در کشور، به بیش از یک قرن میرسد. روند رو به رشد مصرف گرایی و توسعه شهرنشینی سبب شد تا دوختهای دستی جای خود را به چرخهای خیاطی بدهند. نخستین چرخ خیاطی توسط مظفرالدین شاه، شاهی که شیفته فرنگ بود، از سفر فرنگ به ایران آورده شد، هر چند که سالها طول کشید تا این اختراع جدید، جای دوخت و دوز به روش سنتی را بگیرد و فراگیر شود.
ما یک خانواده هستیم چرخ خیاطی در ایران تاریخچه دیگری هم دارد و تولید این ابزار صنعتی و خانگی، بازار امروز خود را مدیون تلاشهای مرحوم سبزواری است. حاج سید صادق سبزواری، بنیانگذار شرکت کاچیران که پدر صنعت تولید چرخ خیاطی ایران نیز هست، در سال ۱۳۰۵ در شهر اهواز به دنیا آمد. در همان سال پدرش نمایندگی فروش چرخهای خیاطی (هسکوارنا) را دریافت کرد که یکی از برندهای مشهور و شناخته شده چرخهای خیاطی بود. در حدود ۱۰ سالگی به علت اجرای قانون کشف حجاب توسط رضاخان، به همراه خانواده به کشور عراق مهاجرت کرد. حاج سید صادق سبزواری از سنین جوانی همگام با طی دروس مقدمات مذهبی به همراهی با پدر در امر فروش و تعمیر ماشین آلات دوخت پرداخت و در این راه در کشور عراق به شهرت فراوانی دست پیدا کرد، به نحوی که بارها دولت عراق به وی و خانواده اش پیشنهاد اقامت دائمی داد، اما حاج آقا سبزواری به علت احساسات عمیقی که به میهن خود داشت از این کار امتناع کرد. حاج سید صادق سبزواری به علت نشان دادن درایت و سختکوشی از خود در عنفوان جوانی به عنوان متولی خانواده از جانب پدر برگزیده و تمامی امور خانواده به وی سپرده شد.
راه اندازی کاچیران در سال ۱۳۵۹ حاج سید صادق سبزواری سرانجام پس از پیروزی انقلاب و در سال ۱۳۵۹ با هدف تولید چرخ خیاطی و گلدوزی برقی خانگی و صادرات آن به سراسر جهان شرکت کاچیران را در شهر صنعتی البرز استان قزوین راه اندازی کرد این کارخانه در ابتدا فاقد فناوی تولید چرخ خیاطی بود و نیازهای داخلی از طریق واردات تأمین میشد. کاچیران، روزگاری با شرکت فاف آلمان همکاری میکرد و حتی برخی از قطعات مهم نیز از این کشور وارد میشد، اما به همت متخصصان داخلی، صفر تا صد این قطعات، اکنون در این شرکت تولید میشود و این ش کارخانه در جمع باشگاه شرکتهای تولید کننده چرخ خیاطی دنیا قرار دارد.
تولید ۱۲ میلیون چرخ خیاطی در این شرکت کاچیران از آن سالها تا به امروز، نام تنها تولید کننده چرخ خیاطی در کشور و غرب آسیا را به یدک میکشد، کارخانهای که علیرغم مشکلات اقتصادی، سالیانه ۳۱۰ هزار دستگاه انواع چرخ خیاطی تولید و با یک حساب سرانگشتی، در این سالها بیش از ۱۲ میلیون چرخ خیاطی، روانه بازارهای داخلی و خارجی کرده است. نامش ما را به یاد نوستالژیهای دهه ۶۰ و ۷۰ میاندازد، زمانی که بخش قابل توجهی از آگهیهای معدود شبکههای تلویزیونی و رادیویی به آن اختصاص داشت، دورانی که کودکان دهه ۶۰ با عشق و علاقه خاص، به قاب تلویزیون مینگریستند. شعارشان در دهههای ۶۰ و ۷۰ «کاچیران در خدمت خانواده» بود، ولی در دهههای ۸۰ و ۹۰ به «ما یک خانواده هستیم» تغییر یافت؛ این تغییر شعار، تغییر سیاستهای تحقیق و توسعه کارخانه را هم رقم زد تا کاچیران بتواند در رقابت با برندهای خارجی، هم نیاز مصرف کنندگان داخلی را برآورده کند و هم در بازارهای جهانی جایی برای خود باز کند. یکی از اهداف مهم بنیانگذاران این کارخانه از ابتدا بین المللی کردن این شرکت و صدور محصولات آن به سایر کشورها بود. به همین علت از سال ۱۳۷۶ با ایجاد واحد صادرات، بازاریابی و تحقیق بازار در تمام قارههای جهان آغاز شد، خوشبختانه به علت کیفیت بالای محصولات، استقبال چشمگیری از سوی بازرگانان خارجی از محصولات این شرکت به عمل آمد و طی مدت کوتاهی محصولات آن به بیش از ۳۵ کشور جهان صادر شد و تا هم اکنون نیز این استقبال پا برجا باقیمانده و همه ساله کشورهای جدیدی به حوزههای صادراتی آن اضافه میشود.
۴۸ جایزه بزرگ صنعتی از آن کاچیران این کارخانه به پشتوانه تأمین قطعات و تضمین خدمات، ۴۸ جایزه بزرگ صنعتی را از آن خود کرده است و با این پشتوانه، ۴۹ مدل از محصولات کاچیران، علاوه بر تأمین نیاز ۹۰ درصدی بازار مصرف کشور، مرزهای ۳۵ کشور دنیا از سه قاره آسیا، اروپا و آمریکا را درنوردیده و روند صادرات این شرکت، آن هم در دوره رکود اقتصادی و تعطیلی بسیاری از واحدهای تولیدی، همچنان با قوت، ادامه دارد. احداث خط مونتاژ محصولات این شرکت در آلمان و با مشارکت یک شرکت آلمانی با نام تجاری گریتزنر (GRITZNER)، زمینه بسیار مساعدی را جهت صادرات به کلیه کشورهای جهان فراهم کرده است که یکی از مهمترین حوزههای صادراتی آن کشور روسیه و چند کشور بزرگ دیگر است. چرخهای خیاطی این شرکت بر اساس نیاز مشتری در سه گروه کاربری ساده و روان، متوسط و حرفهای ساخته میشود. از مسئولان شرکت گرفته تا کارگران، همگی یک صدا معتقدند که تولید با کیفیت برای مشتری و خدمات پس از فروش، بهترین ضمانت نامه برای مشتریان است.
تلاش سه نسل برای تولید چرخ خیاطی پانزدهم مهر ماه سال ۹۰ اتفاقی ناگوار، برای مدتی بر فعالیتهای این شرکت، اثر منفی گذاشت. سید محمد جعفر سبزواری، مدیرعامل وقت کاچیران که به همراه سلیم همامی، مدیر نمایندگی شماره سه این شرکت که به همراه خانواده هایشان برای زیارت به عتبات عالیات سفر کرده بودند، به ضرب گلوله به قتل رسیدند. از آن تاریخ به بعد، سید محمد میرسجادی، نوه بنیانگذار کاچیران، سکان هدایت بزرگترین کارخانه تولید چرخ خیاطی در خاورمیانه را در دست گرفت. میرسجادی، ماجرای تأسیس این کارخانه را اینگونه روایت میکند: «آن روزها تازه انقلاب به پیروزی رسیده بود. برای بسیاری هنوز پیشبینی آینده کشور ساده نبود. برای همین برخی از سرمایهگذاران سعی میکردند داراییهای خود را از کشور خارج کنند. کسی به فکر سرمایهگذاری در آن اوضاع و احوال نبود و اگر افرادی چنین اقدامی میکردند، مورد سرزنش دوستان خود قرار میگرفتند. چون تصویر روشنی از آینده اقتصاد ایران وجود نداشت. همان روزها بود که پدربزرگم، سید صادق سبزواری با برخی از دوستان خود تصمیم گرفت صنعت چرخ خیاطی را در ایران بنیانگذاری کند، در حالی که بسیاری از سرمایهداران و کارآفرینان ایرانی با توجه به جو روزهای ابتدای انقلاب، در حال خروج از کشور بودند و هرگز به این نمیاندیشیدند که در فضای جدید ایجاد شده، سرمایه خود را برای توسعه فعالیتهایشان به کار گیرند. سیدصادق، در سال ۱۳۵۸، سنگ بنای شرکت کارخانجات چرخ خیاطی ایران را گذاشت و کاچیران با سرمایهگذاری او و دوستانش متولد شد. در شرایط آن روزها، کشور نیاز داشت وارد دنیای مدرن دوخت و دوز شود و خانوادهها با استفاده از چرخ خیاطی، امور جاری زندگی خود را بگذرانند و حتی با استفاده از آن شغلی برای خود دستوپا کنند. پدربزرگم خوب میدانست که سرمایهگذاری در این صنعت جواب خواهد داد و با همین تفکر توانست ایران را به باشگاه تولیدکنندگان چرخ خیاطی دنیا پیوند دهد. امروز نزدیک به چهل سال از آن روزها میگذرد و با توجه به تحولاتی که در صنعت دوخت و دوز کشور به وجود آمده است، این شرکت توانست همپای بزرگان دنیا به تولید محصولات خود بپردازد و به بازارهایی ورود پیدا کند که در آن رقابت میان کارخانههای تولیدکننده در اوج قرار دارد و مصرفکنندگان کیفیتی را طلب میکنند که کمتر تولیدکنندهای در دنیا میتواند به آن پاسخ گوید.
اشتغال ۱۰ هزار نفر در صنعت چرخ خیاطی سید محمد میرسجادی میگوید:اگر چه طبق آمار بیش از ۲۵۰ نفر در کاچیران مشغول به کار هستند، اما کار در حوزه تولید قطعات ریز و درشت چرخ خیاطی به قدری گسترده است که حداقل برای ۱۰ هزار نفر شغل ایجاد کرده است. مدیرعامل کاچیران در این باره میافزاید: «به استناد آمار میتوانم ثابت کنم از محل فعالیت این واحد تولیدی حداقل ۱۰ هزار نفر مشغول کارند، چراکه برای تولید چرخ خیاطی به قطعات زیادی نیاز داریم و طیف وسیعی از قطعهسازان ما را در این راه همراهی میکنند تا بتوانیم محصول مورد نظر را به تولید برسانیم و روانه بازار کنیم. ما معتقدیم محصولی که تولید میکنیم، جزو باکیفیتترین محصولاتی است که در دنیا تولید میشود. همینکه محصول ایرانی، امروز در آلمان و اسپانیا و هلند عرضه میشود و مورد استفاده قرار میگیرد، جای خوشحالی دارد. در آسیا دو برند ژاپنی نیز هستند که جزو رقیبان محسوب میشوند، اما این دو در ژاپن تولید نمیشوند بلکه خطوط تولید خود را به تایلند و ویتنام انتقال دادهاند. در فضایی که اقتصاد ایران به نفت وابسته بود و محدودیتهای بینالمللی سببساز رکود در بازارهای مختلف کشور شد، ما به تولید خود ادامه دادیم و محصولی تولید میکنیم که با نام ایران وارد بازارهای اروپایی میشود و از برندهای معروف دنیاست.»
چرخی که همچنان میچرخد سید سجادی میگوید: ممکن است این پرسش به وجود آید که در وضعیت رکود اقتصادی کنونی، صنعت چرخ خیاطی ایران چگونه به فعالیت خود ادامه میدهد؟ از نظر من رکود موجود فقط در صنعت چرخ خیاطی اثر نگذاشته است و سایه آن بر سر تمامی بازارهای کشور قرار دارد. این رکود البته تا اندازهای به کم شدن قدرت خرید مردم و پایین آمدن تقاضا مربوط است، اما خیلی بیشتر وابسته به اعمال برخی سیاستها از سوی دولت است که تولید را زمینگیر کرده است. بازار داخلی امروز سرشار از کالاهایی شده که به صورت قاچاق سازمانیافته وارد کشور میشوند. گمان نکنید این کالاها را چند کولبر، شبانه و با اسلحه وارد کشور کردهاند. این کالاها در روز روشن از مبادی رسمی، وارد کشور میشوند. امروز در حالی که ما بهترین چرخ خیاطی دنیا را به تولید میکنیم و در مطرحترین بازارهای خارجی عرضه میکنیم، میبینیم که در بازار، انبوهی از برندهای مختلف چرخ خیاطی وجود دارند که به اسم چرخ خیاطی صنعتی با تعرفه بسیار پایین وارد کشور شدهاند.
بازار مشترک مصرف؛ از ایران تا اروپا ایرانیها و فرانسوی ها، به چرخ خیاطی به عنوان یک ابزار نوستالژیک نگاه میکنند و گواه این مدعا، وجود حداقل یک دستگاه چرخ خیاطی در خانه هر شهروند ایرانی و فرانسوی است. علاقه وافر اروپاییها به داشتن چرخ خیاطی در خانه و رفع نیازهای روزمره شان (از دوخت و دوز گرفته تا تزئینات)، بازار خوبی برای شرکت چرخهای خیاطی ایران فراهم کرد تا جایی که این شرکت توانست در همکاری نزدیک با یک شرکت آلمانی، نبض بازار کشورهای اروپایی را در دست بگیرد. در آلمان حداقل یک شبکه به طور شبانهروزی آموزش خیاطی به مردم ارائه میدهد تا زنان و مردان بتوانند در کنار سایر کارهای خود با استفاده از همین چرخ خیاطیهای خانگی به دوخت و دوز انواع البسه و تزئینات روی آورند؛ بنابراین نوع استفادهای که این کالا در اروپا دارد، متنوع است و خانوادهها به دنبال خرید این محصول هستند.
با افتخار «ساخت ایران» تنها برند ایرانی چرخ خیاطی در غرب آسیا، سالهاست که در شرایط تحریم، مجبور است که چرخهای خیاطی «ساخت ایران» را در قالب برندهای روز دنیا به کشورهای آسیایی، اروپایی و آمریکایی صادر کند. با افزایش نرخ ارز، سرمایه شرکت کاهش یافت و این موضوع بر روند صادارت کاچیران اثر منفی گذاشت. اما این شرکت علیرغم سخت گیریهای شدید برای صادرات کالاهای ایرانی به کشورهای آمریکایی، بازار خوبی در آن کشورها گشوده است. مدیرعامل کاچیران درباره موانع موجود بر سر راه صادرات میگوید: «در طول این سالها نتوانستهایم در بازارهای صادراتی این محصولات را با برند خودمان عرضه کنیم، چون با توجه به مشکلات تحریم قادر نبودهایم برند خودمان را در این بازار به اثبات برسانیم و با استفاده از نامهای معتبر اروپایی محصولات خود را صادر کردهایم. البته عبارت ساخت ایران روی همه محصولات حک شده است، اما به هر حال مردم اروپا بیشتر مایلند از برندهایی استفاده کنند که سالها به آن خو گرفته و اعتمادشان را جلب کردهاند. از این رو ما سعی کردهایم محصول باکیفیت خود را با برندهایی که آنان میخواهند عرضه کنیم که البته این کار در دنیای تجارت اقدامی طبیعی است. شاید اگر تحریمها وجود نداشت و به طور کامل محدودیتهای بانکی برداشته میشد، راحتتر به صادرات میپرداختیم و مجبور نبودیم برای حضور در بازارهای صادراتی بهای بیش از حد بپردازیم.»
آیندهای درخشان با چرخهای خیاطی تمام الکترونیک شرکت کاچیران چند سالی است که روی طراحی و تولید یک مدل چرخ خیاطی الکترونیکی کار میکند. این چرخ خیاطی حالا به همت متخصصان داخلی، تولید و روانه بازار مصرف شده است. مشایخی، مدیر طرح و برنامه کاچیران در این باره میگوید: شرک کاچیران سالانه ظرفیت تولید ۳۱۰ هزار دستگاه انواع چرخ خیاطی را دارد و با توجه به اینکه مردم و خریداران به دنبال کالاهایی هستند که با آخرین فناوریهای روز دنیا مطابقت داشته باشد، در نتیجه مدیران این واحد، برای اولین بار در کشور طرح تولید چرخ خیاطی الکترونیکی را راه اندازی کردند. وی افزود: چرخ خیاطی الکترونیکی ۴۶ نوع دوخت دارد و همه قطعات آن ساخت داخل و به دست متخصصان بومی بوده است. مدیر طرح و برنامه این کارخانه خاطرنشان میکند: کار با این چرخ خیاطی برای کاربر بسیار راحت است و به علت قیمت و کیفیت مناسب، با نمونههای خارجی، قابل رقابت است. حمیدی، مدیر کارخانه کاچیران نیز میگوید: در چرخهای خیاطی الکترونیکی برای انواع دوخت، دیگر نیازی به انجام کارهای مکانیکی نیست و کاربر میتواند از طریق فشار دادن دکمهها و شاسیهای مختلف، نوع دوخت مورد نظرش را انتخاب کند.
سخن آخر جهادگران عرصه تولید در شرایط تحریم، رکود و تورم اقتصادی کشور، چرخ تولید را میچرخانند، ولی محصول نهایی آنها در شرایط بی ثبات، به بازار مصرف عرضه میشود. در چنین شرایطی برخی تولیدکنندگان مجبور به حفظ خطوط تولید خود هستند آن هم به این شرط که نه سرمایه گذاری افزایش یابد و نه کسب و کار فعلی توسعه پیدا کند. اگر سیاستگذاریهای کلان اقتصادی بهدرستی صورت گیرد، همه بخشهای تولیدی کشور از آن بهرهمند خواهند شد، چرا که در صورت تعطیل شدن کارخانهها و واحدهای تولیدی، آمار بیکاری و معضلات اجتماعی هم افزایش خواهد یافت. در این شرایط، بهتر است دولت علاوه بر حمایت از سرمایهگذاریهای صورت گرفته برای تولید در کشور، مسیر صادرات را تسهیل کند و در را به روی کالاهای قاچاق و واردات غیرضروری ببندد.