گزارش مکتوب :
کمبود رادیولوژی بانوان در قطب گردشگری سلامت غرب کشور
امروزه گردشگری به یکی از مهم ترین روش های کسب درآمد در دنیا تبدیل شده است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکزهمدان، درآمد حاصل از توریسم هم اکنون سهم قابل توجهی رو از درآمد ناخالص داخلی بسیاری از کشورها تشکیل می دهد.گردشگری در حوزه های مختلفی مطرح است که در این میان گردشگری سلامت از موضوعات قابل توجهی است که این روزها مطرحه و گردش مالی بالایی هم دارد.
گسترش گردشگری سلامت در کشور و استان
گردشگری سلامت در کشور و استان همدان مدتی است که مورد توجه قرار گرفته است . استان همدان در حال حاضر پذیرای بیماران بسیاری از سایر استانهاست.به گفته آقای "حاجی بابایی" ، "نماینده مردم همدان و فامنین" در مجلس شورای اسلامی ، " بر اساس ارزیابی های صورت گرفته ۲۳ درصد از بیمارانی که به بیمارستان های استان مراجعه می کنند از خارج از استان همدان هستند". او می گوید: "همدان به عنوان قطب پزشکی غرب کشور می تواند پذیرای بیماران کشورهای همسایه غربی نیز باشد".
آقای "خجسته"دیگر نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به امکانات استان برای پذیرایی از بیماران غرب کشور می گوید:"بیمارستان تخصصی قلب فرشچیان همدان همچون نگینی در غرب کشور می درخشد و ظرفیت بالایی در خدمات دهی به بیماران غرب کشور دارد".
در حال حاضر برخی بیمارستانهای استان همدان بخش هایی را برای بیماران خارجی تدارک دیده اند.به علت به روز بودن تجهیزات و امکانات بیمارستانی و پزشکی در استان و ارزان بودن ارائه خدمات در مقایسه با برخی کشورهای همسایه موجب شده تا استان همدان مقصد گردشگران سلامت هم قرار بگیرد .
بر اساس آخرین آمار "دپارتمان گردشگری سلامت" وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و پیرو بازدیدهای کارشناسی و ارزیابی مجدد از مراکز درمانی متقاضی واحد پذیرش بیماران بین الملل و پس از تکمیل چک لیست های مربوطه در حال حاضر بیمارستانهای بوعلی ، فرشچیان و بعثت و همچنین مراکز جراحی شفا و افق از استان همدان موفق به دریافت مجوز IPD شده اند.
با توجه به آمار سال 98 این دپارتمان ، بیشترین گردشگران سلامت خارجی که به از کشورهای اسلامی به ایران آمده اند در رتبه نخست برای بیماریهای زنان مراجعه کرده اند.
در کنار تبلیغات گسترده ای که مسئولان استان همدان برای تبدیل شدن استان همدان به قطب درمان غرب کشور و برخی همسایگان غرب کشور را دارند وجود برخی کمبودها و نقایص در نوع خود جالب توجه است.
مشکل کمبود رادیولوژیست خانم
یکی از معضلات و مشکلاتی که چند سالی است موجب برخی نارضایتی ها شده بحث کمبود رادیولوژیست های خانم دراستان همدان است.
از آنجایی که ما در یک کشور ایرانی اسلامی زندگی می کنیم و فرهنگ ویژه خود را داریم و دراین میان بسیاری از مردم هم مقید به قواعد و آموزه های شرعی و اسلامی هستند ، در نتیجه رعایت اینگونه موارد حائز اهمیتی دو چندان است.
در واقع بسیار جالب توجه است که صحبت از اسلام و رعایت آموزه های دینی می کنیم ولی لوازم آن را نتوانسته ایم مهیا کنیم.این در حالی است که در بسیاری از کشورهای به ظاهر غربی و غیر اسلامی ، برای احترام به فرهنگ سایر کشورها و جذب گردشگر خارجی همه امکانات متناسب با فرهنگهای سایر کشورها و ادیان را برای راحتی گردشگران مهیا می کنند.
آقای قانع : سونوگرافی خانم توسط آقا غیر شرعی است ولی چاره ای نداریم
آقای "قانع" کسی که خانم باردارش را به یکی از رادیولوژیهای آقا در سطح شهر همدان آورده می گوید :"هم مشکل شرعی دارد و هم مشکل عرفی ولی چکار می توانیم بکنیم ، خانم های رادیولوژیست تعدادشان کم است و نوبت دهی هم طولانی است و ما مجبوریم اینجا بیاییم".
خانم "محبی" یک خانم باردار است که دکتر از او خواسته که عکس سونوگرافی تهیه کند. او که به رادیولوژیست آقا مراجعه کرده در پاسخ به خبرنگار ما که چرا به رادیولوژیست خانم مراجعه نکرده ای می گوید:" متاسفانه تعداد خانم ها کم است و نوبت به ما نمی رسد وگرنه برای من بهتر است و من راحت ترم که به خانم مراجعه کنم".
خانم دیگری که برای گرفتن عکس سونوگرافی به یکی از رادیولوژی های آقا مراجعه کرده با انتقاد از اینکه تعداد رادیولوژیست های خانم به اندازه کافی نیست از خبرنگار ما می خواهد که موضوع را منعکس کنیم تا مسئولان چاره ای برای این مشکل بیاندیشند.
مشکل رادیولوژیست خانم کشوری است
خبرنگار ما موضوع را با مدیر درمان دانشگاه علوم پزشکی همدان در میان گذاشت.
به گفته آقای بهرامی در استان همدان 7 رادیولوژیست خانم بیشتر وجود ندارد . او در پاسخ به این سوال که چرا تعداد خانم های رادیولوژیست کم است این موضوع را تایید می کند و می گوید :" تعداد رادیولوژیست های خانم در استان به نسبت جمعیت کم است که البته این موضوع منحصر به استان همدان نیست و در کشور هم این کمبود وجود دارد".
آقای "جلیلی" ،"معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی" می گوید :" 32 رادیولوژیست در استان داریم که 25 نفر آقا و 7 نفر خانم اند". او می افزاید :" هم درخواست برای انجام سونوگرافی بیشتر شده و هم متقاضیان به تحصیل در این رشته کمند و زنان به خاطر مضراتی که اشعه ایکس بر روی بدن دارد زیاد حاضر نیستند در این رشته تحصیل کنند".
این مقام مسئول در عین حال با بیان اینکه در این زمینه در کشور کمبود داریم و باید از تهران موضوع را پیگیری کنیم ادامه می دهد:"این موضوع از طرق مختلف به ما منتقل شده است و یکی از اولویت های ما همین است و پیگیر هستیم و این یک مشکل سراسری است".
مدیرکل امور بانوان استانداری : بارها این مشکل را مطرح کرده ایم
همکار ما این موضوع را با مدیرکل امور بانوان استانداری هم در میان گذاشت.
خانم "علیمحمدی" هم این مشکل را تایید کرد و گفت :" درخواست های زیادی به دفتر ما شده است و ما هم بارها این مشکل را در شورای برنامه ریزی و توسعه استان مطرح کرده ایم و با توجه به اینکه ما هم اکنون بیشتر از 7 خانم رادیولوژیست در استان نداریم و برای افزایش این تعداد اقدام خواهد شد."
او می افزاید :" افزایش سهمیه استان دست ما نیست و ما فقط این مشکل را به وزارت بهداشت منتقل می کنیم و این در اختیار وزارت بهداشت است که سهمیه ما را افزایش دهد و ما امیدواریم که این مشکل حل شود".
آیا گرفتن این همه عکس سونوگرافی لازم است؟
یکی از نکات قابل توجه در این میان گرفتن عکس های سونوگرافی متعدد و به بهانه های مختلف است و واقعا مشخص نیست که آیا لازم است عکس سونوگرافی هر ماه و یا گاهی دو بار در ماه تکرار شود.
خانم "مجاهد" مادر یک خانم باردار که دخترش را برای گرفتن عکس آورده می گوید :" پیش از این و در گذشته مثل الان متداول نبود که هر ماه یک بار عکس سونوگرافی گرفته شود و گاهی شنیده می شود که ماهی دوبار عکس سونوگرافی از مادران باردار گرفته می شود که جای سوال دارد که آیا واقعا این همه عکس لازم است و آیا ضرری برای مادر و جنین دارد یا نه ؟".
مشکل ساختاری در حوزه نظام پزشکی
یکی از مشکلاتی که نه فقط در مورد بحث سونوگرافی خانم ها بلکه در حوزه بهداشت و درمان کشور ما وجود داره می توان به فرهنگ حاکم بر نظام سلامت کشور اشاره کرد. در این نظام پزشکی سلامت که برای کوچکترین مشکل وعارضه ای داروهای زیاد و عکس و آزمایشات فراوان تجویز می شود طبیعی است که این حجم از تقاضا موجب هزینه و وقت و امکانات زیادی است که در بسیاری از مواقع موجب نارضایتی مردم می شود.
متاسفانه کم نیستند پزشکانی که در گام اول بیماران را به این سمت و سو سوق می دهند و آنها را راهی مراکز عکس برداری ، آزمایشگاهها و داروخانه ها می کنند.
خانم "شاهمرادی" که برای مشکل ریزش موی سر خود به پزشک مراجعه کرده بود می گوید:"دکتر پس از چند پرسش و پاسخ کوتاه برای من آزمایشات متعدد و داروهای مختلف نوشت که البته من انجام ندادم".او می افزاید :"پس از این به یک دکتر طب سنتی مراجعه کردم که او با اشاره به طبع و مزاج گرم من توصیه کرد که از گرمیجات استفاده نکنم که با رعایت این نکته و اصلاح غذاهای مصرفی در مدت چند روز ریزش موهای سرم قطع شد".
بیماران هم در این زمینه مقصرند
بعضی مواقع خود بیماران هم به این موضوع دامن می زنند و خودشان از پزشکان تقاضای عکس و دارو و آزمایش می کنند.چه بسیار بیمارانی که پزشکان را بر اساس داروهایی که تجویز می کنند به خوب و بد و متوسط تقسیم بندی می کنند.خانم دکتر "شیرزادی" متخصص چشم در این زمینه می گوید:" خود پزشکان در این زمینه مقصرند و چه بسیار پزشکانی که بدون نیاز به عمل و تزریق و دارو ، برای بیماران خود این موارد را تجویز می کنند در حالی که شاید نیازی به آنها نباشد".
او به یکی از بیماران خود که به او مراجعه کرده و اصرار دارد تا برای مشکل چشمش همچون سال قبل آمپول تزریق کند می گوید :"شما اگر از میوه های رنگدانه دار استفاده کنید مشکلتان حل می شود و نیازی به تزریق دارو از طریق چشمی ندارید". این درحالی است که به گفته پزشک ، بیمار کماکان اصرار دارد که دارو از طریق چشمی تزریق شود.
خانم دکتر "بصیری" ، فوق تخصص روماتولوژِی هم در این زمینه می گوید:"در یک مورد خانمی که کمر درد خفیفی داشت و مربوط به جای خوابش بود و بسیار ساده قابل درمان بود به من اصرار کرد که برایم ام آر آی بنویس که به علت هزینه مادی و ضرر جسمی و هدر رفت منابع ملی به جهت استهلاک در دستگاههای ام آر آی قبول نکردم و با صحبت بیمار را قانع کردم که با استفاده از قرص و تغییر در عادت خواب در مدت کوتاهی این مشکل رفع می شود."
در این میان البته برخی حرف و حدیث ها هم از مافیای میان پزشکان و مراکز خصوصی عکس برداری صحبت به میان می آورند.گفته می شود برخی پزشکان خود در این مراکز سهام دارند و از قبل تجویزهای زیاد به مراکز سونوگرافی درآمد بیشتری کسب می کنند که این موضوع در صورت صحت خود قابل تامل فراوان است.
پزشک خانواده : شاید راه حلی برای مشکلات حوزه درمان
طرح پزشک خانواده که سالهاست از آن می گذرد و هنوز به مرحله اجرا نرسیده است می تواند دراین زمینه تاحدودی راهگشا باشد.
اینکه چند خانواده زیر نظر یک پزشک باشند و مسائل خود را با او در میان بگذارند و دارای پرونده الکترونیکی باشند ، چه بسا در موارد متعدد به علت شناخت کافی پزشک نیاز به تجویزهای متعدد دارو و عکس و آزمایش های مختلف نباشد.چه بسیار مواردی که با شناخت پزشک خانواده و تشخیص و درمان توسط وی به عنوان پزشک عمومی ، دیگر نیازی به مراجعه به سایر متخصصان و فوق تخصص ها وجود نخواهد داشت ، که خود همین هم صرفه جویی در هزینه مردم است و هم صرفه جویی در وقت متخصصان و فوق تخصص ها . در دسترس بودن نتایج آزمایش ها و پیشینه گذشته و خانوادگی افراد هم در این راستا بسیار موثر است .تکمیل شدن سامانه یکپارچه الکترونیکی (سیب) به صورت سراسری هم می تواند از وقت و هزینه های زیاد بکاهد و رضایت مندی مردم را بالاتر ببرد.
کلام آخر
در پایان به این نکته باید توجه کرد که بسیاری از مشکلات را به صورت پایه ای و ریشه ای دید و برای حل آنها چاره ای اندیشید. به نظر می رسد فرهنگ سازی در این زمینه بسیار موثر است.باید بر روی فرهنگ پیشگیری و درمان بسیار برنامه ریزی و کار کرد.باید در فکر و ذهن و عادت مردم از دوران کودکی در مورد بهداشت و درمان کار فرهنگی شود.چه بسیار عادات اشتباهی که ما در مورد دارو و درمان از کودکی با خود به بزرگسالی آورده ایم و حاضر به ترک آنها نیستیم.وزارت بهداشت و درمان و رسانه ها از جمله رسانه ملی دراین راستا می توانند در فرهنگ سازی بسیار موثر باشند.باز هم این جمله را باید یادآور شویم که پیشگیری بسیار کم هزینه تر و راحت تر از درمان است.
تهیه و تنظیم : حسن شعبانلو