آيا سعودي ها از طرح امنيتي ايران استقبال خواهند کرد؟
پاسخ مثبت عربستان به طرح صلح هرمز تابع بي اعتنايي به فشارهاي امريکا، تصحيح اشتباهات و دوري جستن از بازي هاي سياسي براي امتياز گيري از ترامپ است.
روز شنبه عباس موسوي سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان تائيد کرد که حسن روحاني رئيس جمهوري اسلامي ايران پس از ارائه " پویش صلح هرمز " در نشست امسال مجمع عمومی سازمان ملل متحد، متن کامل آن را برای سران کشورهای عضو شوراي همکاري خليج فارس وعراق ارسال کرد و در آن خواستار تشریک مساعی همه آنها در پردازش و اجرای آن شد.
اين طرح بر حفظ امنيت خليج فارس با کمک کشورهاي ياد شده و بدون دخالت نيروهاي بيگانه تاکيد دارد و به گفته محمدجواد ظريف وزير امور خارجه کشورمان پويش صلح هرمز مي تواند با حرکت به سوي امضاي پيمان عدم مداخله و عدم تجاوز در "جامعه هرمز" آغاز شود.
گام مثبت آقاي حسن روحاني براي تنش زدايي و دعوت از سران کشورهاي همسايه براي پيوستن به طرح صلح هرمز بيانگر جديت ايران در اهميت دادن به نقش کشورهاي منطقه در تامين ثبات و بي نيازي از نظاميان بيگانه اي است که حضورشان در منطقه به جاي ثبات سازي به تنش زايي و بي ثباتي منجر شده است.
از سويي از مواضع اخير ترامپ در باره علاقه او به نفت سوريه و بي اعتنايي اش به متحدانش مي توان دريافت که براي امريکا فقط منافع اقتصادي ارزش دارد و چه بسا براي به حداکثر رساندن اين منافع، در مسير ايجاد تنش هاي مصنوعي در منطقه و قرباني کردن متحدان گام بردارد.
فروش صدها ميليارد دلار سلاح به کشورهاي حاشيه جنوبي خليج فارس يا اعزام هزاران نظامي به عربستان تحت پوشش ايران هراسي نه تنها کمکي به امنيت اين کشورها نکرده است بلکه درآمدهاي نفتي آنها را صرف خريد سلاح و انبار کردن آن نموده است. آن هم در حاليکه اين کشورها براي توسعه همه جانبه و رفع مشکلات داخلي خود نياز دارند که اين مبالغ را در طرح هاي دانش بنياد و اقتصادي صرف نمايند و اتفاقا در تهاجم نظامي به يمن نيز اين تسليحات نتوانسته به سعودي ها کمک کند.
اکنون اين سوال مطرح است که آيا کشورهاي منطقه به نامه آقاي روحاني پاسخ مثبت خواهند داد؟ يا اينکه اين گام مثبت ايران را هم ناديده خواهند گرفت؟ به نظر مي رسد عراق، عمان، قطر و حتي کويت با پيوستن به اين طرح مشکلي نداشته باشند اما در باره ديدگاه عربستان، امارات و بحرين ملاحظاتي وجود دارد و به نظر مي رسد نظر بحرين و امارات تابع نظر سعودي ها باشد. سعودي ها نيز به نظر مي رسد ديدگاهشان درباره طرح صلح هرمز تابع نظر امريکا، يا حسن نيت و يا بهره برداري از اين طرح براي افزاش فشار امريکا عليه ايران باشد.
در مورد اول به نظرمي رسد اگر امريکا به راستي در باره حفظ امنيت منطقه حسن نيت داشته باشد سعودي ها را تشويق خواهد کرد که به اين طرح بپيوندند و آنها نيز اين ديدگاه را قبول خواهند کرد. اما از سويي اين نگراني وجود دارد که امريکا از بيم بي اثر شدن اهرم هاي فشارش بر ايران و همچنين کاهش منافع اقتصادي اش، از عرستان بخواهد که به طرح صلح هرمز نپيوندد که در اين صورت بعيد است عربستان با اين طرح همراهي نمايد.
در مورد دوم به نظر مي رسد عربستان ممکن است از گذشته درس گرفته باشد و براي اصلاح اشتباهات فرصت را غنيمت بشمارد و با پيوستن به اين طرح از قبل همکاري با ايران بسياري از چالش هاي ديگرش را حل نمايد.
در مورد سوم نيز اين احتمال وجود دارد که سعودي ها همچنان به اشتباه خود اصرار بورزند و براي افزايش فشار امريکا عليه ايران، به پيوستن به طرح صلح هرمز چراغ سبز نشان دهند اما در عمل گامي در مسير تنش زدايي برندارند.
---------------------
رضا محمدمراد