بازگشت ۲۵ میلیارد یورو ارز حاصل از صادرات

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، رئیس کل بانک مرکزی در نشست هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران گفت: میزان بازگشت ارز حاصل از صادرات در بازه زمانی ۲۱ فروردین ۹۷ تا ۳۱ اردیبهشت امسال، ۲۵ میلیارد یورو بوده است و این یعنی ۷۱ درصد ارز صادراتی به کشور بازگشته که موفقیت بزرگ برای صادرکنندگان و بانک مرکزی است.
آقای عبدالناصر همتی در نشست هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران در واکنش به انتقادات مطرح شده درباره میزان عرضه و تقاضای ارز در کشور افزود: میزان تقاضای روزانه یک میلیارد دلار، کمتر از عرضه ارز در سامانه نیما است و این خبر مثبتی است، زیرا ما هیچ دخالتی در تعیین نرخ ارز نداریم و تنها به دنبال ساماندهی و تعدیل عرضه و تقاضا هستیم و امروز شاهدیم که صف تخصیص ارز به کالا‌های اساسی با ارز ۴۲۰۰ تومانی ده برابر کالا‌های نیمایی است.

 

تامین نقدینگی خودرو سازان
وی همچنین گفت: خودروسازان ۴۰ سال است به ما می‌گویند در شرایط حساسی هستند این فرآیند خودروسازی فشل را تا کجا باید ادامه دهیم؟ اما این شرایط چه زمانی قرار است اصلاح شود؟

رئیس کل بانک مرکزی افزود: در موضوع تامین نقدینگی برای خودروسازان، مخالف بودم، اما سال گذشته برای نشان دادن حسن نیت خود مقرر کردیم ۴ هزار میلیارد تومان به صورت ریالی و بیش از ۸۴۰ میلیون یورو به صورت ال سی خارجی به خودروسازان داده شود تا پس از یک سال، این مبلغ یا به صورت ارزی یا به صورت ریالی پس داده شود.
آقای همتی با انتقاد از خودروسازان گفت: در قبال این تصمیم بانک مرکزی، خودروسازان اعلام کردند ما حاضر به پذیرش ریسک تغییر نرخ ارز در سال آینده نیستیم. این مبلغ که یک سال در بانک کونلون چین برای آن‌ها تخصیص داده شده بود دست نخورده باقی ماند تا اینکه صرف موارد دیگری شد.
وی اضافه کرد: جالب اینجاست خودروسازانی که قیمت‌های شان را هر روز بالا می‌بردند حاضر نبودند ریسک تغییر نرخ ارز را قبول کنند.

 

نظر آقای همتی در باره فرآیند انتقال ارز
رئیس کل بانک مرکزی در واکنش به برخی اظهارنظر‌ها مبنی بر مخالفت بانک مرکزی با فرآیند انتقال ارز گفت: برخی‌ها می‌گویند ما در خارج از کشور منابع ارزی داشتیم و می‌خواهیم از این منابع استفاده کنیم؛ ما در ابتدا اعلام کردیم حاضریم این منابع ارزی را با نرخ ۵ درصد بالاتر از نرخ نیما خریداری کنیم، اما آن‌ها حاضر به انجام این کار نشدند و بعدتر عنوان کردند که می‌خواهیم از این منابع برای واردات استفاده کنیم؛ ما اعلام کردیم هیچ مخالفتی با این موضوع نداریم به شرط آنکه ثبت سفارش انجام و منشاء این پول مشخص شود، اما آن‌ها اعلام کردند حاضر نیستند که منشاء این پول را بگویند چرا که واقعیت آن است که منشاء این پول صرافی‌های دوبی و تهران هستند و موافقت با این امر یعنی افزایش فشار به تقاضا و جهش نرخ ارز.

 

پاسخ به انتقاد فعالان اقتصادی
آقای همتی در پاسخ به برخی انتقادات فعالان اقتصادی درباره رشد اقتصادی منفی کشور افزود: واقعیت آن است که رشد اقتصادی غیرنفتی ما مثبت شده است و ما با رسیدن به این موفقیت، نباید تجربیات تلخ گذشته را تکرار کرده و از ظرفیت بزرگ بخش خصوصی غافل شویم.
رئیس کل بانک مرکزی گفت: متاسفانه برخی‌ها به بانک مرکزی فشار می‌آورند که اجازه دهید نرخ ارز بالا برود و این در شرایطی است که بانک مرکزی مسئول ۸۳ میلیون ایرانی است که اقتصاد و زندگی آن‌ها با نرخ ارز مرتبط است و ما معتقدیم اگر چنین اتفاقی بیفتد طبقات پایین جامعه که روز به روز فشار بیشتری را متحمل می‌شوند وضعیت وخیم‌تری خواهند داشت و بانک مرکزی در قبال آن‌ها وظیفه دارد.

 

آقای همتی، سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی را سیاست دولت دانست و اضافه کرد: موافق ارز ۴۲۰۰ تومانی نیستم، اما این سیاست دولت است و آن‌ها نیز دلایل قانع‌کننده‌ای برای این تصمیم ارائه می‌دهند.

وی گفت: معتقدم استقلال بانک مرکزی به معنی استقلال رای و کارشناسی است و حتما در بحث کارشناسی با آنچه که موافقش نباشم مخالفت خواهم کرد، اما مخالفت تا جایی است که به مخالفت با قانون منجر نشود.
آقای همتی با بیان اینکه باید با مردم و خودمان روراست باشیم در پاسخ به برخی انتقادات نسبت به عملکرد بانک مرکزی در سرکوب تقاضا افزود: ما به هیچ وجه، تقاضای واقعی را سرکوب نکرده‌ایم، زیرا از اول امسال، ۳۲ میلیارد دلار ثبت سفارش شده و تا به امروز ۲۰ میلیارد دلار برای کالای اولیه و واسطه‌ای، تامین ارز انجام شده است.

 

سرکوب سفته بازی
وی اضافه کرد: سعی کرده‌ایم تقاضای سفته بازی را سرکوب کنیم و زمانی که ۴۰ میلیارد دلار درآمد‌های ارزی کشور کاهش یافته چنین تصمیمی بهترین اتفاق است و هر کس تصور می‌کند که ما در خصوص این موضوع اشتباه می‌کنیم حاضرم در دفتر کارم صحبت‌های آن‌ها را بشنوم، اما این را بدانید که منافع ۸۳ میلیون ایرانی را برای درخواست یک نفر یا یک گروه به خطر نخواهیم انداخت، زیرا تغییر نرخ ارز می‌تواند زندگی ۸۳ میلیون ایرانی را تحت‌الشعاع قرار دهد.

رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به وضع بانک‌های کشور گفت: متاسفانه بانک‌های کشور ناترازی فراوانی دارند، اما ما در حال مدیریت آرام اوضاع هستیم، زیرا معتقدیم هر جهش در متغیر‌های پولی، می‌تواند سرآغازی برای شروع سفته‌بازی‌ها شود.
وی افزود: هم اکنون نقدینگی ۲ هزار هزار میلیارد تومان است که رقم بسیار بالایی است، اما این در شرایطی است که در ۵۹ سال گذشته میانگین رشد نقدینگی سالانه بیش از ۲۴ درصد بوده است و این یعنی سیستم اقتصادی کشور به این رتبه نقدینگی عادت کرده است.

 

طرح گام بانک مرکزی
آقای همتی گفت: در چنین شرایطی ما با یک دوگانگی مواجه هستیم، زیرا از یک سو بسیاری از واحد‌های تولیدی با کمبود نقدینگی مواجه هستند و از سوی دیگر با مشکل افزایش نقدینگی در کشور مواجه هستیم در این باره طرح گام را پیشنهاد کرده‌ایم که بر اساس آن، ​ بانک‌ها به مشتری‌های شناخته شده خود اعتبار ۶ ماهه می‌دهند و این اعتبار قابلیت عرضه و فروش در بازار بورس را دارد و ما تصور می‌کنیم با این طرح می‌توانیم بدون ایجاد نقدینگی غیرمولد، مشکلات نقدینگی در واحد‌های تولیدی را حل و فصل کنیم.

 

سیاست کاهش نرخ سود بانکی بانک مرکزی
وی با بیان اینکه کاهش نرخ سود بانکی به میزان دو درصد ارز آوری بانک مرکزی است افزود: در شرایطی که نرخ تورم ۲۰، ۲۵ و یا ۳۰ درصد است چنین چیزی متصور نیست و به دلیل تورمی که بخشی از آن ناشی از ساختار بودجه‌ای و ساختار اقتصادی است نمی‌توان چنین انتظاری را داشت، اما ما به دنبال کاهش نرخ سود بانکی در بازه بلند مدت هستیم و تصور می‌کنیم می‌توانیم این مشکلات را حل کنیم که قطعا اصلاح سیستم بانکی نیازمند زمان زیادی است و نباید شتاب‌زده عمل کرد.
رئیس کل بانک مرکزی با ابراز امیدواری به آینده کشور و ظرفیت بالای ایران، میزان بدهی خارجی کشور را ۹ میلیارد دلار بیان کرد و گفت: این میزان در مقایسه با بدهی خارجی ۴۶۰ میلیارد دلاری ترکیه ناچیز است.

وی اضافه کرد: امیدوارم اگر شرایط به حالت عادی برگشت دیگر تجربیات تلخ گذشته را تکرار نکنیم بلکه باید بتوانیم از ظرفیت عظیم بخش خصوصی که می‌تواند اقتصاد کشور را اداره کند، استفاده کنیم.
آقای همتی گفت: دشمنان اشتباه می‌کنند که اگر بانک مرکزی را دوباره تحریم کنند به اهداف خود می‌رسند، ​ بانک مرکزی عملیات انجام نمی‌دهد بلکه مدیریت می‌کند ضمن اینکه ما تحریم را دور نمی‌زنیم بلکه یاد گرفتیم تجارت بدون تحریم انجام دهیم.
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه در شرایط ثبات و آرامش نسبی در بازار هستیم افزود: بانک مرکزی، همه دولت و همه حاکمیت نیست بلکه برخی از تصمیمات بانک مرکزی باید به تایید جا‌هایی برسد که در اختیار ما نیست، اما در آن حدی که ما و همکارانمان در بانک مرکزی تصمیم‌گیری می‌کنیم در استفاده از نظر بخش خصوصی فروگذار نکرده ایم و اگر هم کاستی‌هایی وجود دارد به علت محدودیت‌هایی است که نمی‌توانیم اعلام کنیم.
آقای همتی همچنین گفت: اگر بخش خصوصی و آنچه که هم اکنون جریان دارد نبود، معلوم نبودکه بتوانیم وضع فعلی را ادامه دهیم.
وی با اشاره به برخی انتقادات از سامانه نیما افزود: ما برای عرضه ارز صادرکنندگان، راهکار‌های متعددی ارائه کردیم و صادرکنندگان می‌توانند هر راهی را برایشان امکان پذیر است استفاده و ارز را به بازار و اقتصاد کشور عرضه کنند در مواردی که برای امورات خود نیاز به واردات دارند، می‌توانند ثبت سفارش انجام دهند و از آن طریق، نیاز اصلی خود را تامین کنند حتی می‌توانند به صورت نقدی و یا هر نحوی که برایشان امکان پذیر است ارز خود را وارد کنند.
وی ادامه داد: عده‌ای می‌گویند که باید مهلت بیشتری برای عرضه ارز به آن‌ها بدهیم، اما این به شرطی امکان پذیر است که وارد کننده نیز به ما اجازه دهد در بازه زمانی و مهلت بیشتری بتوانیم به او ارز بدهیم.
آقای همتی گفت: زمانی ۴۵ تا ۵۰ میلیارد دلار صادرات نفتی داشتیم و هر زمان که اراده می‌کردیم می‌توانستیم ارز مورد نیاز را اختصاص دهیم، اما اکنون اینگونه نیست و شرایط فعلی و مدیریت بازار ارز پول، نباید ما را به این نتیجه رساند که توطئه مخالفان و دشمنان تمام شده است بلکه اوج فشار دشمن باقی مانده و با همه قوا دارند به فشار‌ها ادامه می‌دهند.
وی افزود: ​آنچه که ما به عنوان بانک مرکزی و شما به عنوان بخش خصوصی باید توجه کنیم این است که ذره‌ای از فشار‌ها برداشته نشده است.

رئیس اتاق بازرگانی ایران اضافه کرد: کشور‌هایی که نتوانستند اهمیت اصلاحات بانکی را حل کنند و اختیارات افسارگسیخته را به بانک‌ها دادند، موفق نبودند.
آقای شافعی گفت: وضع فعلی بخش مالی، نه تنها تناسبی با بخش‌های مولد ندارد بلکه سبب فربه شدن بسیاری از بخش‌های غیر مولد، رشد ناهنجاری‌های اجتماعی و به هم ریختگی توزیع درآمد و نیز گسترش زمینه‌های رانت و فساد شده است.
وی با بیان اینکه این ناهنجاری ارثی است که از مدت‌های مدیدی در سیستم بانکی به امروز رسیده است، افزود: سیستم بانکی پیش از آنکه به دنبال تخصیص منابع باشد، درصدد تأمین منابع ارز است در حالی که این موضوع محدودیت منابع ایجاد و تخصیص‌ها را دچار مشکل می‌کند.
شافعی ادامه داد: این در شرایطی است که در ماده ۹۸ برنامه سوم توسعه، بانک‌ها اجازه یافته اند توسط بخش غیردولتی راه اندازی شوند که هدف آن افزایش شرایط رقابتی در بازار‌های مالی، تشویق و پس انداز و ایجاد زمینه رشد و توسعه اقتصادی کشور بوده است.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران اضافه کرد: سوال اینجاست که چرا قانون گذاران و کارشناسان کشور به دنبال اهدافی که برای بانک‌های خصوصی در نظر گرفته شده بود، نیستند و اگر ما به اهداف نرسیم اصرار به ادامه این روند چیست؟!
وی گفت: البته حرکتی در جهت ادغام موسسات مالی و اعتباری شروع شده که جای تشکر دارد، اما کسری‌ها و کاستی‌های این موسسات نباید از جیب مردم پرداخت شود.
وی افزود: در اقتصاد مالی نیاز است تأمین سرمایه بلندمدت بنگاه‌ها از طریق بورس صورت گیرد و وظیفه بانک‌ها تأمین مالی کوتاه مدت باشد، این در شرایطی است که باید به این سوال پاسخ داد که آیا بازار سرمایه در اقتصاد ایران به اندازه کافی سالم و توانمند است، آیا این سهم به نحو شایسته از سوی بورس بررسی خواهد شد؟ در حالی که شناخت ما از بازار سرمایه این اعتبار را تأمین نمی‌کند.
رئیس اتاق بازرگانی ایران گفت: اگر می‌خواهیم بنگاه‌های تولیدی و صنعتی را توسعه داده و شاهد تبلور اقتصاد مقاومتی باشیم باید بنگاه‌های نیازمند تأمین مالی را با نرخ رقابتی تأمین مالی کنیم.
شافعی خطاب به رئیس کل بانک مرکزی گفت: اگر بانک مرکزی مستقل نیست وی به عنوان مدیر عرصه اقتصادی کشور استقلال کارشناسی این بانک را حفظ کند.
وی با بیان اینکه رشد پول لزوما منجر به تورم نمی‌شود، افزود: این موضوع به سطح اعتماد جامعه به پول و سیاست گذاری‌های پولی از سوی بانک مرکزی برمی گردد و البته وقتی صحبت از سیاست گذاری پول در کشور می‌شود، صرفا مدیران بانک مرکزی در نظر نیستند بلکه سیستم بانکی باید تحت نظر رئیس کل بانک مرکزی همه منویات ایشان را عملیاتی کند.
رئیس اتاق بازرگانی ایران افزود: بانک‌ها درصدد بهره برداری از شرایط مالی در کشور هستند و در فرصت‌هایی همچون افزایش نرخ ارز، بهره و خرید و فروش عرضه در بازار نقش آفرینی می‌کنند در حالی که این موارد ابزار بوده و هدف نیستند بلکه بانک‌ها باید در راستای تحقق اهداف ملی از این ابزار‌ها بهره گرفته و هماهنگی‌های لازم را با سایر ابزار‌های سیاست گذار داشته باشد.
شافعی افزود: پول نباید از چرخه تولید و اشتغال مولد به چرخه منحرف وارد شود از این رو لازم است رشد افقی سیستم بانکی متوقف شده و بانک‌ها به سمت افزایش بهره وری حرکت کنند.
وی اضافه کرد: حجم اقتصاد ایران نیازمند این همه بانک نیست و رقابت‌های مخرب در نظام بانکی می‌تواند لطمات جبران ناپذیری داشته باشند.
آقای شافعی گفت: بخش عمده مشکلات ما مربوط به مطالبات معوق است که این موضوع زائیده یک اختلال در مبادلات بانکی است به نحوی که نگاهی به آمار چک‌های برگشتی نشان می‌دهد که گلوگاه نقدینگی حاکی از تبدیل نشدن کالا به نقدینگی است.
وی افزود: تا زمانی که این چرخه تسهیل شود مشکلات متعددی بروز خواهد کرد.
رئیس اتاق بازرگانی ایران گفت: شرایط تحریمی فشار‌های فزاینده‌ای در حوزه پولی و ارزی عرضه کرده و تنگنا‌های به دست آمده به وسیله تحریم بیش از گذشته بر دوش فعالان اقتصادی سوار است که باید از آن‌ها حمایت کرد.