توافقی که محاسبات ترکیه را در شمال سوریه به هم می ریزد

این اقدام خیلی زودتر از آنچه که قبلا تصور می شد ، صورت گرفته است. پیش از این تصور می رفت که مناطق کردنشین آخرین مناطقی باشد که ارتش سوریه بازمی گردد و حاکمیت ملی آن احیاء می شود. این تحول حاصل توافقی است که بین دولت سوریه و کردهای این کشور با وساطت روسیه صورت گرفت.
دو عامل مرتبط به هم کردهای سوریه را به سمت توافق با دولت مرکزی سوق داد: نخست عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه است که از چهارشنبه برای ایجاد منطقه به اصطلاح امن در عرض 120 کیلومتری راس العین تا تل ابیض در مرز سوریه تا عمق حدود 30 کیلومتری خاک این کشور در محدوده جاده بین المللی حلب تا قامشلی موسوم به ام4 آغاز شده و با کمک گروههاي مسلح تحت امر ارتش ترکیه در جریان است.
دوم دست برداشتن امریکا از حمایت کردهای سوری و خارج کردن نیروهای امریکایی از این مناطق است که کردها آن را به خیانت و خنجر از پشت زدن امریکا تعبیر کرده اند. در واقع کردهای سوریه با نزدیکی به دمشق و روسیه تلاش کرده اند خلاء ناشی از دست برداشتن امریکا از حمایت کردهای سوریه را به نحوی جبران و موازنه جدیدی را در برابر ترکیه برقرار کنند.
از این دید به نظر می رسد تحول جدید برای ترکیه غافلگیرکننده بوده و احتمال دارد محاسبات آن را به هم بریزد. تا پیش از این تحول شاید ترکیه می توانست عملیات نظامی خود را موفقیت آمیز نشان دهد چرا که به فاصله چند روز در محدوده مورد نظر حداقل به صورت شکلی پیشرفت نظامی محسوب مي شده است اما از این پس سخن گفتن از موفقیت عملیات نظامی کارمشکلی خواهد بود؛ چراکه هم کردهای سوری جرات و جسارت بیشتری برای مقابله با ارتش ترکیه و گروههاي مسلح تحت امر آن پیدا می کنند و هم اینکه دولت سوریه با حمایت های سیاسی جدیدی که از ناحیه بین المللی پیدا کرده است و همچنین با احیای حاکمیت ملی خود بر مناطق کردنشین شمال و شمال شرقی بیش از پیش خواستار خروج نظامی ترکیه از مناطق شمالی و پایان تسلیح مخالفان سوری خواهد شد و چه بسا امکان دارد در صورت مقاومت ترکیه به زور نیز متوسل شود که این مورد ترکیه را در برابر وضعیت سخت تر قرار خواهد داد.
همچنین با وضعیت پیش آمده برنامه ریزی هايی که به نظر می رسید ترکیه برای دوره پسا ایجاد منطقه به اصطلاح امن تدارک دیده بود بهم خواهد خورد. از این رو به نظر می رسد ترکیه با وضعیت پیش آمده نیاز به بازنگری در برنامه های خود دارد و هنوزهم می تواند با انتخاب درست، هزینه ها را به حداقل برساند و جلوی ضرر بیشتر را بگیرد اما در صورتیکه کماکان بر ایجاد و حفظ منطقه به اصطلاح امن اصرار بورزد و بر آن پافشاری کند احتمالا با تلفات و خسارات بیشتر مواجه خواهد شد و از این دید هنوز هم بازگشت به توافقنامه های آدانا و آستانه می تواند کم هزینه ترین راهکاربرای ترکیه باشد.
-----------------------
احمد کاظم زاده