آن سوی تظاهرات ضد فساد در عراق
اعتراضات اخير در عراق بر بستر مطالبات اجتماعي به وقوع پيوست و به خشونت کشيده شد اما آيا ريشه اين ناآرامي ها فقط بر مطالبات اجتماعي استوار بود؟
اگر کسی تحولات داخلی عراق را پیگیری کرده باشد به این نکته پی می برد که تا روزسه شنبه هیچ خبری از بروز اعتراض و تظاهرات در این کشور نبود اما به یک باره صبح چهارشنبه برخی رسانه ها از جمله بی بی سی فارسی و ایران اینترنشنال با آب و تاب فراوان از تظاهرات ضد دولتی در عراق و سرکوب معترضان از سوی نیروهای امنیتی خبر دادند.
تصاویری که از معترضان و تظاهرکنندگان ارائه می شود عمدتا جوانان و نوجوانان را شامل می شود که جویای کار و افزایش رفاه زندگی هستند. البته تامین رفاه و اشتغال و ارائه خدمات و بخصوص مبارزه با فساد همواره به صورت یک مطالبه عمومی در عراق بوده و در راس شعارهای دولت کنونی و دولت های پیشین قرار داشته است . البته از زمانی که دولت عادل عبد المهدی تشکیل شده به نظر می رسد سطح ارائه خدمات و رفاه نسبت به گذشته افزایش یافته و علت آن افزایش ضریب امنیتی در داخل به علت بسته شدن پرونده داعش و همچنین افزایش نسبی در آمدهای دولتی به علت افزایش تولید نفت این کشور بوده است.
بر این اساس انتظار نمی رفت تظاهراتی در این سطح و اندازه در این کشور آغاز و به سرعت به خشونت و درگیری کشیده شود . از این رو بعید به نظر می رسد که منشاء اصلی اعتراضات و تظاهرات تنها کمبود خدمات و مسائلی از قبیل بیکاری و اشتغال بوده باشد اما این احتمال که عده ای خواسته باشند از مطالبات معترضان و یا از زمینه های بالقوه موجود سوء استفاده کرده باشند تا چالشی را برای دولت عراق درست کنند، جدی به نظر می رسد.
آنچه این احتمال را قابل تامل می کند تحولات جدیدی است که در چند هفته اخیر رخ داده است. از جمله اینکه مرز قائم بین عراق و سوریه باز شد و دو طرف مراودات را از سر گرفتند، یا اینکه عادل عبد المهدی وساطت میان ایران و عربستان را از سرگرفت که با پیشرفت همراه بوده است . علاوه بر این اخباری دال براظهارات عادل عبد المهدی درباره نقش رژیم صهیونیستی در حمله به اهداف حشد الشعبی منتشر شد که زمینه را برای اقدام متقابل باز می گذارد.
همچنانکه ملاحظه می شود هیچ یک از این رخدادها باب میل رژیم صهیونیستی و حامیان آن در دولت ترامپ نیست و احتمال اینکه این عوامل از طریق فضای سایبری در تحریک معترضان دست و نقش داشته باشند بعید نیست. تجربه تحولات گذشته نشان داده است که این رژیم هر وقت در بحران داخلی گرفتار می شود و یا با چالش های بین المللی و منطقه ای مواجه می شود برای نجات خود به ایجاد بحران های حاشیه ای می پردازد و اتفاقا اکنون این رژیم با سه بحران و چالش در هر سه عرصه مواجه است و لذا نیاز جدی به یک بحران حاشیه ای دارد .
در چنین وضعیتی استمرار تظاهرات در عراق و بخصوص استفاده از سلاح به نفع این کشور نیست اما با اینحال این تظاهرات بار دیگر زنگ هشدرار را برای مقامات عراق به صدا در آورد که برای مقابله با فساد اقتصادی و برقراری عدالت اجتماعی باید تمام توان خود را بکار گیرند و از هیچ کوششی دریغ نورزند. با توجه به زمینه های مذهبی و دینی قوی درعراق شاید هیچ سلاحی موثرتراز جهاد اکبر در عرصه مبارزه با فساد اقتصادی نباشد و استفاده از این سلاح می تواند پیروزی دیگری را در کارنامه دولت و نظام سیاسی جدید عراق به ثبت برساند که ارزش و اهمیت و کارایی آن به مراتب بیشتر و گسترده تر از جهاد اصغر( دفاع کفایی) است که برای مقابله با داعش صادر شد و نه تنها عراق بلکه کل منطقه و جهان را از خطر تروریسم تکفیری نجات داد.
عراقی ها در عرصه جهاد اصغر خوش درخشیدند و اکنون نیاز به جهاد اکبر دارند که حضور همه بخصوص مسئولان در آن بسیار ضروری است.
------------------------------------
احمد کاظم زاده