برداشت گردو و بیم و امیدهای کشاورزان کرمانی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما از کرمان ؛ مناطق نسبتا سردسیر ، کوهستانی و خوش آب و هوای استان کرمان این روزها شاهد برداشت محصول گردو در حجم انبوه است . آقای سعیدی رئیس سازمان جهاد کشاورزی شمال استان کرمان گفت : برداشت گردو در مناطق سردسیری چون ، بافت ، رابر و بردسیر به عنوان مناطق عمده تولید ، از اوایل شهریور آغاز شده است و کشاورزان گردوکار تا اواسط مهر مشغول برداشت این محصول خواهند بود.
آقای سعیدی میزان باغات ثمرده گردو در کرمان را حدود 13 هزار هکتار ذکر کرد و گفت پیش بینی می شود امسال بیش از 16 هزار تن گردو در استان برداشت و به بازار‌های داخلی و خارجی ارسال شود. رئیس سازمان جهاد کشاورزی شمال استان کرمان افزود : میزان محصول برداشتی درسال جاری حدود ۳۰۰۰ تن نسبت به سال گذشته افزایش داشته است و علت افزایش محصول، بارندگی وکاهش خسارت سرما زدگی و خشکسالی است.
اقای پورخاتون معاون جهاد کشاورزی استان کرمان هم گفت استان کرمان که در تولید پسته و خرما ، رتبه اول کشور را به خود اختصاص داده است در تولید گردو، بعد از همدان رتبه دوم کشور را در اختیار دارد. وی افزود گردو در سالهای اخیر با افزایش سطح زیر کشت به خصوص در شهرستانهای بافت ، رابر ، بردسیر و جیرفت رو برو بوده و مجموع سطح زیر کشت در استان از 17 هزار هکتار گذشته است که البته حدود 3500 هکتار هنوز به مرحله ثمر دهی نرسیده است .
گرچه محصول گردو با مشکلاتی مواجه شده است که هر کدام از آنها به تنهایی میتوانند یک بخش کشاورزی را فلج کنند اما به همت باغداران کرمانی ، فرایند تولید گردو ، با فراز و نشیبهایی ، ادامه دارد .
علاوه بر کم آبی ، سال گذشته سرمازدگی خسارت بالایی به اقتصاد کشاورزان گردو کار وارد کرد و حدود 50 درصد محصول گردو کاران از بین رفت .
آقای پورخاتون معاون جهاد کشاورزی استان کرمان می گوید سرما تنها دشمن این درخت تنومند نیست ، چند سالی هست آفت کرم خراط و خشکسالی بلای جان درختان گردو شده و امسال هم 30 درصد به باغداران خسارت وارد کرده است .
بگفته آقای محتشم از باغداران گردوکار در منطقه بافت مبارزه با کرم خراط آسان نیست . زیرا بر خلاف دیگر آفات با سمپاشی نمیتوان آن را از بین برد . باید این کرم را در سوراخ هایی که داخل درخت ایجاد کرده پیدا کنیم و بیرون آورده و بکشیم. راه دیگری نیست. اما درختان گردو ما ارتفاع زیادی دارند و گاهی به 15 متر هم می رسند یعنی معادل یک ساختمان 5 طبقه ، و به علت بلندی درخت به راحتی نمی توانیم کرم خراط را شناسایی کنیم و حتی برخی از کارگران هم که برای پیدا کردن نشانه های این کرم به بالای درخت رفته بودند از آنجا سقوط کرده و آسیبهای جدی دیده اند . او میگوید امسال 20 درصد درختانم را این کرم نابود و از چرخه تولید خارج کرده است .
اقای سالاری باغدار دیگری است که به مشکلات کم آبی و صعب العبور بودن زمین های کشاورزی در مناطق گردوخیز اشاره می کند و می گوید بسیاری از درختان را نمی شود به سهولت آبیاری کرد و خرده مالکی مانعی برزرگ است که مانع یکد ست شدن باغات و اجرای سیتمهای یکپارچه آبیاری نوین می شود ، وقتی ابیاری منظم نباشد ، هم فعالیت کرم خراط تشدید می شود و هم توان محصول دهی درختان کاهش میابد.
او تاکید می کند سالهاست باغداران به صورت سنتی کشت می کنند و برداشت محصول هم به همان روشی است که صدها سال قبل انجام می شده است یعنی استفاده از کارگران "چوب به دست" . فرآوری هم با دست انجام میشود . کارگرانی که بخش عمده آنها زن هستند با دست پوست سبز گردو را جدا میکنند . گردو در افتاب خشک میشود . سورتینگ و جداسازی که در کار نیست . محصول رسیده و نارس ، سالم و خراب ؛ همه با هم وارد گونی میشوند برای ارسال به بازارهای مصرف .
اگر قرار به استخراج مغز گردو باشد بازهم نیروی دست کارگران است که به کار گرفته میشود .
آقای تاج الدینی از کشاورزان گردکار منطقه رابر است . میگوید در دنیا شیوه های مدرن در کاشت و برداشت گردو به کار گرفته میشود اما در اینجا هنوز به شیوه های سنتی چند صد ساله کار میکنیم.
رئیس انجمن گردو در اتاق بازرگانی استان کرمان ضمن تایید صحبت این کشاورز می گوید گردوی ما نامرغوب است و حتی ارزش فراوری ندارد. شما یک کیلوگرم گردو خریداری کنید و مغز آنها را دربیاورید . مشاهده می کنید مغز برخی گردوها سالم است و مغز برخی دیگر خشکیده اند. مغز یکی درشت است و دیگری ریز. برخی مغزها کروی هستند و برخی بیضی شکل . رنگ برخی مغزها روشن است و رنگ برخی تیره . زیرا محصولات یک باغ از واریته های مختلف بدست امده است. کشاورز از هرجایی که عبور کرده نهالی آورده وکاشته است . حالا اگر این مغز بخواهد توسط دستگاه استخراج و فراوری شود ، کاری بسیار سخت است و نتیجه آن هم به هر حال مشتری پسند نیست زیرا دستگاه قادر نیست مغز همه گردوهای یک کشاورز سنتی کار را یکدست کند.
اقای سلطانی می افزاید در بسیاری از کشورها ، امروزه تکنولوژی به کمک کشاورزان گردو کار آمده و شیوه کشت را تغییر داده است و تمام محصول انها یکدست ، درشت و تجاری است و خبری از مغز های سیاه و بی فرم نیست .
او می افزاید نهالی که در ایجاد باغات جدید گردو مورد استفاده قرار میگیرد از لحاظ علمی اصلاح شده است و میزان ثمردهی انها 10 تن در هر هکتار است که این میزان در کشور ما بین یک تا دو تن است . در کشاورزی نوین ، ارتفاع درخت گردو به بیش از چهار متر نمی رسد و براحتی می شود عملیات مراقبت به خصوص شناسایی کرم خراط را روی آنها انجام داد.
آقای معینی از کارشناسان کشاورزی هم می گوید در یک باغ مکانیزه در کشور چین ، محصول یک باغ صد هکتاری با ده نفر قابل برداشت است ، اما در ایران برای برداشت محصول باغ یک هکتاری ، ده نفر را به کار می گیرند. وی می افزاید در حال حاضر گردوکار ما 25 درصد محصولش را باید صرف هزینه های برداشت کند که بسیار زیاد است اما در دیگر کشورها این رقم به دو درصد می رسد و نشان از فاصله زیاد ما با کشاورزان دیگر کشورها دارد.
در زمینه صادرات هم گردوی ایران برخلاف پسته و خرمای کشورمان ، کارنامه قابل قبولی ندارد و آمارها نگران کننده است .کشاورزان هم نه رغبتی برای تغییر الگوی کشت دارند و نه برای صادرات کاری از دستشان بر می اید .
سعیدی مدیرکل جهاد کشاورزی استان می گوید ایران 7 درصد ازسطح زیرکشت گردوی جهان را دارد اما سهم ما در صادرات زیر یک صدم درصد است و متاسفانه قدرت رقابت را از دست داده ایم. آقای صادقی از اعضای اتاق بازرگانی استان هم از وضعیت نابسامان بازار داخلی می گوید و اینکه با وجود تولید گردو در کشور به اندازه کافی است اما این محصول جزو اقلام وارداتی هم دیده میشود و اکثرگردویی که به کشور وارد می شود از امریکا وشیلی است وگاهی هم از کشور ترکمنستان گردو به ایران می اید اما دوباره به نام ما به کشورهای عربی صادر می شود چرا که گردوی تولیدی باغات ما باب دل مشتریان خارجی نیست .
چه باید کرد ؟ کسی جواب روشنی برای این سئوال ندارد. مسئولان توپ را در زمین کشاورزان می اندازند و میگویند اگر کشاورزان واقعا مایلند تحول در این بخش از کشاورزی پیش بیاید باید آماده تغییر باشند و آماده همکاری با مشاوران و کارشناسان جهاد کشاورزی .
متقابلا کشاورزان هم از نبود برنامه روشنی در جهاد کشاورزی برای ایجاد تغییرات موثر و گسترده درباغات گردو گلیه دارند و میگویند تمام برنامه های حمایتی از بخش گردو به برگزاری جشنواره های سالیانه گردو منحصر شده است .
آقای شمس الدینی کشاورز گردوکار از برگزاری این همه جشنواره گردو در استان شکایت دارد ، او می گوید: این همه جشنواره با هزینه های بالا ، تاکنون چه تاثیری بر توسعه صنعت گردو داشته است؟. او می افزاید مسئولان به ما بگویند خروجی این جشنواره ها برای بهتر شدن کشت ، داشت ، برداشت و مکانیزه کردن باغات ما چه اندازه بوده است ؟ آیا آنها توانسته اند علم روز را برای ما بیاورند ؟ او اضافه می کند ما در فراروی محصول حرفی برای گفتن نداریم و هیچ برند تجاری برای دومین استان گردو خیز کشور وجود ندارد وهر کشاورز محصولش را جداگانه به فروش می رساند کاری که اجداد ما هم انجام می دادند.
اما رئیس سازمان جهاد کشاورزی شمال استان کرمان میگوید برای برند سازی گردوی استان و حمایت از این محصول استراتژیک و اقتصادی، پارسال انجمن گردو‌ی استان تشکیل شد که در مراحل ابتدای کار است و نیاز به حمایت از طرف متولیان بخش کشاورزی دارد. آقای کریمی مدیرجهاد کشاورزی شهرستان بافت هم گفت: درپی ترویج کشت ارقام جدید گردو با بازدهی مطلوب و مقاوم در مقابل تغییرات اقلیمی هستیم اما کشاورزان هم باید همکاری کنند .
آقای علی بختیاری نماینده مردم بافت، رابر و ارزوئیه و عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی هم با بیان اینکه محصول گردوی این شهرستان‌ها از ده سال قبل دچار خسارت شدید شده است گفت: سازمان تعاون روستایی که مسئولیت اصلی در صادرات محصول گردو را به عهده دارد، باید برنامه‌ریزی ویژه‌ای برای ازبین بردن آفت کرم خراط انجام دهد. او خواستار راه اندازی مرکز تحقیقات گردو به عنوان یکی از مطالبات مردم این شهرستانها شد و گفت این مرکز میتواند راهکاری اساسی برای توسعه محصول گردو ارائه بدهد.