به بهانه باز اجرای نمایش «باغ خونی»

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، نمایش «باغ خونی» به نویسندگی محمد نقایی و کارگردانی امیر بشیری که از ۱۳ مرداد هر شب ساعت ۱۹:۳۰ در پردیس تئاتر تهران روی صحنه رفته است، ​ تولید انجمن هنر‌های نمایشی ایران است و نخستین بار با ۲۰ اجر در ۱۰ شب دی پارسال در سالن اصلی تئاتر مشهد با استقبال ۶ هزارنفری مواجه شد.
«باغ خونی» داستان عاشقانه‌ای است که در بستر این قصه خانوادگی و اجتماعی واقعه‌ای تاریخی روایت می‌شود و به گفته کارگردان آن همین روایت دراماتیک به راحتی مخاطب را پای این نمایش ۷۰ دقیقه‌ای می‌نشاند. ​ ​
امیر بشیری با اشاره به اینکه باغ خونی با مشارکت حوزه هنری خراسان رضوی بهمن پارسال به جشنواره تئاتر فجر راه یافته است گفت: نمایش باغ خونی در بخش «مسابقه ایران دو» و «چهل‌سالگی انقلاب اسلامی» جشنواره تئاتر فجر به روی صحنه رفت.
وی افزود:​ بعد از نخستین اجرای موفق در مشهد و همچنین تئاتر فجر در ماه مبارک رمضان با حمایت مؤسسه آفرینش‌های هنری بار دیگر این نمایش به نفع سیل زدگان در ماه مبارک رمضان به اجرا درآمد.
مهری آل آقا، مهرداد فلاحتگر، جمال فؤادیان، جواد محمدزاده، سجاد انتظاری، سعید صادقی، آرش ماهان، محبوبه سلطانی، مهشید شریفی، امیر محاسبتی، امیراحسان امیرپور، حسام خلیل نژاد در باز اجرای این نمایش ایفای نقش می‌کنند.
یادآور می‌شود، این نمایش با دستمایه قرار دادن یک داستان عاشقانه در سال ۱۳۱۴ به بازگو کردن کشتار مردم در مسجد گوهرشاد به دلیل اعتراض به تغییر لباس و کشف حجاب می‌پردازد.
نمایش با صدای مردی آغاز می‌شود که در تاریکی به دنبال لیلای خود می‌گردد. در طول داستان مشخص می‌شود که لیلا دختر عزیز دردانه اردشیر خان از متمولان، تجار و افراد با نفوذ مشهد است.
نمایش «باغ خونی» با یک فاجعه زود هنگام شروع می‌شود. نویسنده با صحنه در تنور انداختن میرزا مصیب خان که گویا عشق لیلا را از سر گذرانده به معرفی اردشیرخان و جایگاه اجتماعی و قدرتش در مشهد می‌پردازد. از همین صحنه نویسنده به نقد شرایط اجتماعی مردم و ظلم حاکمان می‌پردازد که در طول نمایش این شیوه در معرفی نریمان افراشته (یاور شهربانی)، بهادر پسر باغبان (از عشاق و همبازی بچگی لیلا)، سردبیر آفتاب شرق، دختر تقی سورچی و ... ادامه دارد و به آهستگی برای مخاطب کنجکاو شرایط اجتماعی زمان داستان هویدا می‌شود.
نریمان افراشته درجه‌دار شهربانی که با نفوذ اردشیرخان به این مقام رسیده مهم‌ترین خواستگار لیلا است. به همین دلیل او نخستین نفری است که از گم شدن لیلا آگاه می‌شود و تلاش می‌کند از نفوذ خود در شهربانی لیلا را پیدا کند. در مسیر یافتن ردپای لیلا مخاطب با موضوع اجباری شدن کلاه شاپو و بی‌حرمتی‌هایی که به مردم و حتی روحانیون در این باب شده روبرو می‌شود. لیلا باوجود داشتن معلم خصوصی و خانواده‌ای متجدد همچنان عدالت‌طلب و حقیقت‌جو است و به همین دلیل پایش به تحصن مسجد گوهرشاد می‌رسد.
محمد نقایی به عنوان نویسنده تلاش دارد در خلال داستان لیلا و خواستگارانش شرایط اجتماعی روز و حوادث تاریخی را بیان کند و با تمام تلاشی که می‌کند، اما کاستی‌ها و ضعف فراوانی در نمایش وجهه‌های تاریخی آن دوران به طور کامل هویداست.
نریمان افراشته (یاور شهربانی) از همان ابتدایی‌ترین دیدارش با اردشیرخان از تجمع و قیام مردم می‌گوید و در دیدار‌های متعددی که دارد وخامت اوضاع را خبر داده و تشریح می‌کند.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های نمایش «باغ خونی» طراحی صحنه آن توسط شهاب افتخاری است. در اجرایی که از «باغ خونی» در سالن اصلی تئاتر شهر تهران به صحنه رفت از عناصرمحدود برای به تصویر کشیدن صحنه‌ها در طراحی صحنه استفاده شده است. چشمگیرترین طراحی صحنه مربوط به باکس فلزی می‌شود که کاربرد‌های گوناگونی در نمایش دارد. خانه اردشیرخان، زندان و بازداشتگاه، اتاق نریمان یاور شهربانی و سرهنگ قادری، مسجد گوهرشاد و ... همگی کاربرد‌های متفاوتی از سازه‌ای فلزی هستند که روی صحنه با تغییر جزئی تغییر مفهوم می‌دهد. همچنین صحنه باغ با چند جعبه میوه، انبار کلاه شاپو با چند چمدان، دو میز به هم چسبیده با رومیزی و شمعدان‌ها در عین سادگی فضایی قابل‌فهم برای تماشاگر خلق می‌کند.
هرچند «باغ خونی» تلاش می‌کند با دوری از ارائه یک نمایش مستقیم به قتل عام مسجد گوهر شاد و شرایط اجتماعی آن دوره تاریخی بپردازد، اما همین میزان اطلاعات موجود در نمایش مخاطب را وادار می‌کند تا به کشف جزئیات بیشتری از اصل ماجرای باغ خونی و مسجد گوهرشاد بپردازد.
«باغ خونی» باغی که از آن مسجد گوهرشاد را به توپ می‌بندند و «باغ خونی» باغی که مدفن دسته جمعی قربانیان قتل عام مردم مشهد است. در تاریخ شمار قربانیان بین هزار و ۶۰۰ تا ۲ هزار نفر ذکرشده و حتی خبر زنده به گور شدن نزدیک به ۷۰ تن نیز در روایات مختلف از این حادثه ثبت شده است.