رونق تولید با رونق خوشه های صنعتی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز همدان، در شرایط کنونی صنایع کوچک به علت آنکه از هزینه کمتر برای راه اندازی و اشتغال بیشتری برخوردارند بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند . بیش از ۵۰ سال است خوشه های صنعتی که نوعی از کسب و کارهای کوچک به شمار می آیند به عنوان یک راهبرد نوین در جهان در نظر گرفته شده اند.
کشورهایی مانند ایتالیا ، هند ، برزیل و چین از جمله کشورهایی هستند که خوشه های صنعتی بسیار فعالی دارند، خوشه صنعتی پوشاک و کیف و کفش چین امروزه بازار بسیاری از کشورهای دنیا را به قبضه خود در آورده است.
"معاون شهرک های صنعتی استان همدان" با بیان اینکه خوشه صنعتی به مجموعه‌ای از واحدهای کسب و کار گفته می‌شود که در یک منطقه جغرافیایی و با یک گرایش صنعتی متمرکز شده اند می گوید:" این واحدها قادرند با همکاری و تکمیل فعالیت‌های یکدیگر،‌ به تولید و عرضه کالا بپردازند."
"قربانی" با برشمردن مزیت های ایجاد خوشه های صنعتی اضافه می کند:" خوشه های صنعتی با قدرت رقابتی بالایی که دارند می توانند در رشد اقتصاد و توسعه صادراتی در فضای بین المللی موفق باشند."
وی با بیان اینکه خوشه‌ها عمدتا ظرفیت هایی در کنار روستاها و مناطق کمتر توسعه‌یافته هستند می گوید: "توسعه خوشه‌ها درواقع گامی برای حفظ و صیانت از اشتغال در این مناطق است."

 

فعالیت ۹۰ درصد واحدهای تولیدی در بخش صنایع کوچک
"کارشناس اقتصادی دانشگاه بوعلی" نیز با بیان اینکه بیش از ۸۵ تا ۹۰ درصد واحدهای تولیدی در بخش صنایع کوچک و متوسط قرار گرفته است می گوید:" این واحد ها به علت نبود سرمایه در گردش ،فقدان محیط های مناسب برای کسب و کار ، تولید با فناوری های قدیمی و نداشتن ارتباط منسجم با شبکه های بانکی نتوانسته اند سهم قابل توجهی در تولید ناخالص ملی و ایجاد ارزش افزوده داشته باشند". 
"محمدی" با بیان اینکه خوشه های صنعتی از پتانسیل خوبی برای رونق اقتصادی برخوردارند اضافه می کند:" از آنجایی که در خوشه های صنعتی افراد با مهارت بسیاری مشغول به فعالیتند این بخش می تواند به عنوان یک راهکار در زمینه اقتصادی مورد توجه قرار گیرد."
ایران حدود۱۰ سالی می شود که پای در عرصه ایجاد و رونق خوشه های صنعتی گذاشته است راهی که هنور در مراحل آغازین آن است.
"قربانی "، "معاون برنامه ریزی سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران" با بیان اینکه ۴۳۰ خوشه صنعتی در کشور شناسایی شده است می گوید:" از این تعداد ۳۶ خوشه در حال اجراست، ۱۶ خوشه امکان سنجی شده و کار۹۰ خوشه نیز پایان یافته است."
شناسایی ۱۸ نقطه به عنوان خوشه صنعتی در استان همدان
مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی استان همدان با بیان اینکه در مطالعات اولیه ۴۲ نقطه برای ایجاد خوشه صنعتی در استان شناسایی شد می گوید :" از این تعداد ۱۸ نقطه به عنوان خوشه با پتانسیل بالا انتخاب شده است."
" بادامی" با اشاره به اینکه هم اکنون در استان کار توسعه ۴ خوشه به پایان رسیده است بیان می کند :" خوشه های "مبل و منبت ملایر"، "سفال و سرامیک لالجین"، "قطعات لاستیک ماهنیان رزن" و "پوشاک کردآباد کبودراهنگ " اتمام یافته است."
وی اضافه می کند :" هم اکنون توانمندسازی خوشه های "مبل و منبت تویسرکان"، "مبل و منبت دهفول نهاوند" و "کشمش ملایر" در حال انجام است ."
مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی استان همدان می گوید: "کار مطالعه خوشه های صنعتی دیگر مانند پلاستیک سازی ، عرقیات گیاهی، طلا سازی همدان، قطعه سازان نگارخاتون و لبنیات ملایر نیز در دست بررسی است."

 

زمان بر بودن توانمند سازی خوشه های صنعتی 
راه اندازی و توسعه خوش های صنعتی راهی چند ساله را می طلبد که در این راه برنامه های مختلفی در راستای توانمند سازی و توسعه واحدهای تولیدی و افراد شاغل در آن صورت می گیرد.
"قربانی" ،"معاون شهرک های صنعتی استان همدان" با بیان اینکه ۳ تا ۵ سال زمان برای توسعه و توانمندسازی خوشه های صنعتی زمان صرف می شود می گوید: "در این مدت حمایت های مختلفی از خوشه های صنعتی مانند آموزش افراد، پرداخت تسهیلات ، شناسایی بازار و حمایت برای شرکت در نمایشگاه های داخلی و خارجی انجام می شود."
"معاون امورهماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع انسانی استانداری همدان" با بیان اینکه برنامه های خوب و مدونی برای حمایت از خوشه های صنعتی در استان در دست اقدام است بیان می کند:" امیدواریم بتوانیم به خوبی از این برنامه ها استفاده کنیم."
"پورمجاهد" با تاکید بر اینکه روند کار خوشه صنعتی به عوامل مختلفی بستگی دارد می گوید:" دهیاری ها، بخشداران، فرمانداران ، عاملان کارگزاری خوشه و همچنین دستگاههای متولی در زمینه توسعه خوشه نقش اساسی دارند."
او می افزاید :"هم اکنون تعداد ۱۷ هزار و ۷۹۱ واحد صنعتی در زمینه خوشه های صنعتی با اشتغال ۲۲ هزارو ۶۲ نفر فعالیت دارند."

 

رو به رشد بودن خوشه های صنعتی استان
رئیس سازمان صمت استان نیز با بیان اینکه خوشه های صنعتی استان با وجود شرایط مختلفی که در کشور وجود دارد در حال رشد هستند بیان می کند: "خوشه های صنعتی از وضعیت بهتری برخوردار هستند و رونق در این بخش وجود دارد."
" متین " با اشاره به اینکه برخی استانداردها تاثیراتی را در برخی خوشه ها مانند ماهنیان رزن گذاشته است می گوید:" وضعیت مبل و منبت ملایر با وجود رکودی که در چندماه گذشته به علت مشکل چوب وجود داشت بهتر شده است و واردات نیز در حال انجام است."
خوشه صنعتی "کردآباد" که روزگاری به علت نبود سرمایه در گردش و برند سازی مشکلاتی برای تولیدکنندگان آن ایجاد شده بود و محصولات خود را در گمنامی به بازارهای تهران ، عراق و تاجیکستان ارسال می کرد امروزه به عنوان یک خوشه صنعتی توانسته نامی در میان پوشاک ایران باز کند تا جایی که رتبه برتر کشوری را به خود اختصاص داده است. 
فعالیت ۲۰۳ کارگاه پوشاک در روستای کردآباد
"عامل کارگزاری خوشه صنعتی کردآباد" با بیان اینکه پروژه توسعه این خوشه در سال ۹۳ آغاز و هم اکنون به پایان رسیده است می گوید: "در ابتدا تعداد کارگاههای این روستا ۱۶۰ واحد بود که در پایان طرح توسعه این تعداد به ۲۰۳ واحد افزایش یافت."
" نادری فصیح" با بیان اینکه تکمیل زنجیره ارزش تولید از جمله علل افزایش تعداد واحدهای تولیدی روستا بوده است ادامه می دهد:" هم اکنون در این خوشه ۶۷۵ نفر مشغول به فعالیتند."
وی با اشاره به اینکه در طول طرح توانمند سازی این خوشه ۲۸ برنامه عملیاتی تعریف شد می گوید:"برخی برنامه ها نظیر ایجاد نمایندگی های فروش داخلی و خارجی به صورت ادامه دار بوده و از سوی شبکه فراگیر، کنسرسیوم صادراتی و تعاونی نیز پیگیری خواهند شد."

 

فعالیت نیروی متخصص با تجربه در خوشه کردآباد
عامل کارگزاری خوشه صنعتی کردآباد با بیان اینکه از نقاط قوت خوشه اشتغال نیروی کار متخصص و با تجربه بوده است ادامه می دهد:" با وجود آنکه کار توسعه خوشه به پایان رسیده اما همچنان قابلیت جذب نیرو را دارد به طوری که از روستاها و شهرهای اطراف نیز برای انجام کار به روستا مراجعه می کنند."
"نادری "با اشاره به اینکه این خوشه توانسته است ارزش افزوده خوبی را ایجاد کند اضافه می کند:" ارزش فروش محصولات خوشه حدود ۲۴۵ میلیارد تومان در سال است. "

 

 

 

تعطیلی برخی کارگاه به علت افزایش قیمت مواد اولیه
"آقای محبی" یکی از تولیدکنندگان پوشاک در روستای کردآباد است که نظری متفاوت در رابطه با خوشه و اقدامات انجام شده در این روستا دارد.
وی با بیان اینکه در ابتدای شروع به کار فعالیت برای ۳۰ نفر اشتغالزایی ایجاد کرده است می گوید:" اسفند پارسال به علت گرانی مواد اولیه مجبور به تعدیل نیرو و تعطیل کردن کارگاه شدم."
"محبی" با اشاره به اینکه شرکت شهرک ها هیچ کمکی به وی نکرده است ادامه می دهد:" از همان ابتدا اهالی این روستا دارات مهارت بودند و نیازی به آموزش نداشتند."
وی با بیان اینکه تنها کمکی که شهرک ها کرده پرداخت تسهیلات بوده است عنوان می کند :" اشتباه بزرگی در این زمینه انجام دادم زیرا به علت شرایط بازار با سختی و دردسر زیاد موفق شدم وام را پرداخت کنم."

 

صادرات کشمش ملایر به۲۰ کشور
شهرستان ملایر با تولید۴۰ هزار تن از کشمش و صادرات آن به بیش از ۲۰ کشور جهان توانسته رتبه نخست تولید این محصول را در کشور به خود اختصاص دهد. چند صباحی است توسعه خوشه صنعتی کشمش نیز در دستور کار قرار گرفته است.
"نادری فصحیح" که عامل کارگزاری خوشه کشمش ملایر نیز است با بیان اینکه پروژه توسعه این خوشه را از سال ۹۶ آغازه کرده ایم می گوید:" فروش داخلی این محصول دربازار داخلی سالیانه ۲۵ هزار تن و در بازار خارجی۴۰ هزار تن است."
وی به اقدامات انجام شده در راستای توسعه این خوشه اشاره و بیان می کند:" ثبت ملایر به‌ عنوان شهر جهانی انگور ،صادرات به۲۰ کشور و اضافه شدن بازارهای صادراتی جدید همانند کشورهای حوزه آسیای جنوب شرقی(مالزی و سریلانکا) ، کشورهای قاره آفریقا (تونس و غنا) ، کشورهای حوزه یورو (آلمان و ایتالیا)، تجهیز ۴ واحد جدید به دستگاه سورت لیزری ، حضور در نمایشگاهی های خارجی مانند وردفود مسکو و پرود اکسپو مسکو، مطالعه، شناسایی، طراحی و چاپ بسته بندی های خرد نیم و یک کیلوگرمی برای حضور در فروشگاههای زنجیره ای خارجی ،ایجاد دفتر فروش مستقیم محصولات خوشه در بازار فود سیتی مسکو از جمله اقدامات صورت گرفته در حوزه خوشه صنعتی کشمش ملایر است."

 

تجهیزات صنایع کشمش ملایر به روز نیستند 
اما این خوشه با وجود آنکه پتانسیل های بسیار خوبی را در خود جای داده است از نبود سرمایه در گردش و تجهیزات به روز رنج می برد تا جایی که به گفته کارخانه داران کشمش بسیاری از کشور های دنیا مانند اوکراین به خاطر مجهز نبودن کارخانه های کشمش به دستگاه سورت لیزری برای صادرات این صنعت ضرب العجل و خط و نشان کشیده اند.
"آقای زهره وند" یکی از کارخانه داران کشمش در شهرستان ملایر است که در صدد است واحد خود را به روز رسانی کند اما با مشکل کمبود نقدینگی مواجه است.
وی می گوید:"دستگاه مورد نظر در بازار آزاد ۶۵۰ تا ۷۵۰ میلیون تومان است که هزینه زیادی محسوب می شود."
"زهره وند" با بیان اینکه تسهیلات پرداختی بانک ها با سود ۱۸ درصد است اظهار می کند:" اگر مسئولان ارز نیمایی یا تسهیلات اشتغال روستایی با سود۴ و ۶ درصد به ما اختصاص دهند قادر به بروزرسانی واحد خود هستیم."

 

عدم پرداخت تسهیلات اشتغال روستایی در شهرک های صنعتی
"تقوی" معاون صنایع سازمان جهاد کشاورزی استان با بیان اینکه در شهرک ها تسهلات اشتغال روستایی پرداخت نمی شود می گوید: "تنها کمکی که دولت به این گونه واحدها می تواند بدهد آنست که عوارض گمرکی را پرداخت نکنند."
به سراغ مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی استان به عنوان متولی بخش صنایع کوچک استان رفتیم.
" بادامی " با بیان اینکه ۲۰۰ برنامه توسعه ای برای خوشه های صنعتی در نظر گرفته شده است بیان می کند: "این نهاد در قالب تسهیلات حمایتی بازسازی و نوسازی تبصره ۱۸ و رونق تولید به واحدهایی که به این تسهیلات نیاز دارند کمک می کند."
"سبزیان" یکی از تولید کنندگان کشمش در شهرستان ملایر است که از روند توسعه خوشه این شهرستان رضایت دارد.
وی با بیان اینکه تاکنون اقدامات خوبی مانند هماهنگی برای برگزاری نمایشگاه های مختلف برای این صنعت انجام شده است می گوید:" مشکلات واحدهای ما بیشتر در زمینه برگشت دلار است که قادر به ثبت آن در سامانه نیستیم."

 

فعالیت بیش از ۴ هزار کارگاه مبل و منبت در تویسرکان
مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان همدان با بیان اینکه در تویسرکان بیش از ۴ هزار و ۴۷۴ کارگاه تولید مبل و منیت وجود دارد می گوید: "این بخش توانسته برای بیش از ۷ هزار و ۶۰۰ نفر اشتغالزایی ایجاد کند."
"علی مالمیر" با اشاره به اینکه صنایع مبل و منبت یکی از شاخصه‌های اثرگذار در جذب گردشگراست می گوید:" باید بهره‌وری حداکثری از ظرفیت اقتصادی در تویسرکان ایجاد شود."
"عامل خوشه مبل و منبت تویسرکان" با بیان اینکه فعالیت های توسعه ای این خوشه را از سال ۹۶ آغاز کرده ایم می گوید :" تاکنون۷۰ برنامه در زمینه های مختلف مانند برگزاری جشنواره های عرضه مستقیم ، حضور در نمایشگاه ها ، برگزاری تورهای صنعتی و دوره های آموزشی برگزار شده است."
"سلیمان شرفی" ادامه می دهد:" خام فروشی بزرگترین مشکلی است که این واحد ها با آن روبررو بودند که سعی شده با فراهم کردن چرخه تولید تا عرضه این موضوع حل شود."
وی با بیان اینکه هم اکنون این خوشه با مشکل تامین ارز و نوسانات قیمت مواجه است می افزاید:" از سال گذشته بهره برداری از چوب درختان شمال ممنوع شد که تولید کنندگان مجبور شدند از چوب های وارداتی استفاده کنند."
او ادامه می دهد:" از آنجایی که چوب جزو کالاهای اولویت دار کشور نیست به آن ارز نیمایی پرداخت نمی شود که این امر موجب شده است تولیدکنندگان نتوانند چوب مورد نیاز خود را تامین کنند."

 

افزایش ۳ تا ۴ برابری چوب وارداتی 
مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی استان همدان با بیان اینکه هم اکنون به علت افزایش دلار قیمت چوب وارداتی نسبت به قبل از افزایش ۳ تا ۴ برابری برخوردار است می گوید :" چوب جزو کالای اولویت دار کشور نیست اما توانسته ایم چوب را جزو کالای اولویت دوم بیاوریم و هم اکنون نیز در حال پیگیری هستیم تا بتوانیم برای این کالا از ارز مبادله ای استفاده کنیم."
در روستای "نگارخاتون" سالانه۵۰ میلیون قطعه ادوات کشاورزی تولید می شود. این روستای صنعتی به ژاپن کوچک معروف است که کار توسعه آن نیز در حال بررسی است.
" آقای ربانی" دهیار این روستا می گوید :"۴۵ کارگاه صنعتی با اشتغالزایی ۲۰۰ نفر در این کارگاه وجود دارد."
او ادامه می دهد: " در کارگاه های روستا هزار قطعه مختلف تجهیزات کشاورزی تولید می شود که هم در داخل استفاده و هم به خارج صادر می شود."
وی می گوید:"هم اکنون بسیاری از این واحدها با مشکل ادامه کار و تمدید نشدن پروانه مواجه هستند".
"بادامی "با بیان اینکه در منطقه فامنین و نزدیک به روستای نگارخاتون ناحیه صنعتی دایر شده است می گوید:" از آنجایی که این واحدها در حریم روستا و واحدهای مسکونی هستند می بایست به این منطقه منتقل شوند."
وی تصریح می کند:" دولت نیز در حد توان و براساس اولویت به این گونه واحدها کمک می کند."

کلام پایانی
با توجه به ظرفیتی که خوشه‌های صنعتی در ایجاد اشتغال و توسعه صنایع و رشد اقتصادی در استان ایجاد می کنند بدون شک بهره گیری از خدمات این خوشه ها می تواند در رونق اقتصادی موثر باشد و می بایست با تدوین یک استراتژی ساختاری مبتنی بر کالاهای صادرات محور، ضمن ایجاد اشتغال پایدار به افزایش نرخ ارزش افزوده نیز کمک کرد. یقینا گامهای اصلی در بهبود فضای کسب و کار مانند اصلاح قوانین و تسهیلات حمایتی ارزان قیمت و با سود کم ، توجه ویژه به طرح های توسعه خوشه ای با قراردادن اعتبارات مناسب می تواند در این زمینه راهگشا باشد.

تهیه و تنظیم : لیلا نادعلی فر