دختر یا پسر؟؛ مسأله این است؛ سلامت یا جنسیت؟!

مراکز متعددی هستند که خدمات تعیین جنسیت قبل از بارداری را با استفاده از رژیم‌های غذایی خاص به زوج‌ها ارایه می‌دهند این مراکز همگی تحت عنوان تعیین جنسیت جنین قبل از بارداری فعالیت می‌کنند، رژیم‌های غذایی و روش‌های مختلفی را با درصد‌های تضمینی به کسانی که خواهان پسر یا دختر هستند ارائه می‌دهند و اگر همان جنسیت مورد نظر نباشد، آن‌ها را در زمره درصد باقیمانده محسوب می‌کنند.
دکتر محمد مهدی آخوندی مؤسس انجمن جنین شناسی در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما این‌ها را تبلیغات گمراه کننده عنوان کرد و گفت: موضوع انتخاب جنسیت جنین موضوع مهمی است که افراد به دلایل مختلف پزشکی و اجتماعی به آن می‌پردازند. داشتن فرزندی از جنس خاص برای پیشگیری از ابتلای به بیماری‌های وابسته به جنس و دلایل فرهنگی، اجتماعی برای داشتن فرزندانی با جنسیت‌های متفاوت و یا جایگزینی فرزندی از دست رفته، از این رو علاقه افراد به داشتن فرزند با جنس مورد نظرشان طبیعی است. از دیرباز بشر به دنبال راهی بوده که بتواند فرزندی با جنسیت دلخواه داشته باشد با دعا‌های توصیه شده و نیایش و یا با تغذیه و دارو درمانی.
آخوندی با بیان اینکه در حالت عادی شانس زوج برای داشتن فرزند پسر یا دختر مساوی است عنوان کرد: تبلیغات در ارتباط با اقدام به انتخاب جنسیت جنین مورد نظر با دارو، تغذیه و یا جداسازی اسپرم با روش‌های مختلف و متنوع شستشوی اسپرم گمراه کننده است. این اقدامات که با هزینه‌های زیادی نیز صورت می‌پذیرد، شاید بتواند با درصد کمی، نسبت به فرزندآوری از جنس خاص مؤثر افتد، ولی نمی‌تواند اقدامی قطعی برای استفاده از این روش‌ها باشد. تلاش برای داشتن فرزند از جنسیت دلخواه، انتظاری صد در صدی است و دل بستن به استفاده از این روش‌ها فرد را مواجه با نتیجه خلاف آن نموده و مواجهه زوج با این موقعیت، آن‌ها را به سمت توقف حاملگی تشویق می‌کند.
عضو تیم تخصصی پژوهشگاه رویان تلاش برای اطلاع از جنسیت جنین در بدو حاملگی و اقدام برای سقط فرزند با جنسیت ناخواسته در همه فرهنگ‌ها و کشور‌ها را امری مذموم و ممنوع عنوان کرد و گفت: ۱۹۴ کشور در همایش بین المللی جمعیت و توسعه در سال ۱۹۹۴ اقدام به سقط برای تنظیم خانواده را امری مردود و مطرود اعلام کردند.
وی افزود: اقدام جهت باروری با جنسیت مورد نظر در ارتباط با پرورش دام امری ضروری و اقتصادی است که در این ارتباط امکان جداسازی اسپرم X از Y با استفاده از دستگاه‌های جداکننده فراهم شده است و کشور‌های دارای این تکنولوژی از آن بهره می‌برند و کشور‌های دیگر با خرید اسپرم‌های مناسب، نسبت به تکثیر قطعی دام مورد نظر اقدام می‌کنند.
بنیانگذار انجمن علمی جنین شناسی ایران خاطر نشان کرد: استفاده از فلوسایتومتری در جداسازی قطعی اسپرم X از Y انسانی، هم از منظر پزشکی و هم از بعد اخلاقی و نیز احتمال تأثیر گذاری در بالانس جمعیتی در هیچ کجای دنیا انجام نمی‌شود.
دکتر آخوندی همچنین درباره روش‌های قطعی تعیین جنسیت در انسان گفت: در این روش نیازی به جدا سازی اسپرم‌ها نیست؛ زیرا تکنولوژی لقاح خارج رحمی و پی جی دی، امکان تشخیص صد در صدی سلامت و جنسیت جنین‌های شکل یافته در بخش جنین شناسی مراکز درمان ناباروری را فراهم کرده است. بدین ترتیب که جنین شناس یکی از سلول‌های جنینی را در روز سوم لقاح آزمایشگاهی از جنین خارج کرده و با بررسی آن، بطور قطعی امکان تعیین سلامت و جنسیت جنین فراهم می‌کند.
دکتر آخوندی افزود: این روش نیازی به جداسازی اسپرم ندارد و با بررسی جنسیت جنین، قبل از انتقال به رحم، امکان تشخیص جنین با جنسیت خاص فراهم شده و جنین مورد نظر به رحم منتقل می‌شود و بدین ترتیب از وقوع احتمالی یک بیماری ژنتیکی وابسته به جنس پیش گیری می‌شود.
وی با بیان اینکه دل بستن به تبلیغات فراوان فراهم کردن امکان دست یابی قطعی به پسر یا دختر با تغذیه و یا استفاده از اقداماتی نظیر قلیایی یا اسیدی کردن رحم و یا شستشوی اسپرم اشتباه محض است افزود: با این روش‌ها نمی‌توان جنسیت جنین را پیش بینی کرد. این روش‌ها بیشتر جنبه‌های کسب در آمد داشته و گمراه کننده است و فقط شاید بتواند احتمال ۵۰ درصدی داشتن فرزند دلخواه را به ۷۰ یا ۷۵ درصد برساند و درصد باقمانده راه فراری برای تداوم کسب درآمد است.
همچنین فاطمه اسدی منش متخصص زنان و نازایی با بیان اینکه باید از همه گیرشدن تعیین جنسیت در کشور جلوگیری کرد گفت:این یک مسأله فرهنگی است، این روش در همه جای دنیا برای جلوگیری از انتقال بیماری‌های ژنتیکی جنسیتی استفاده می‌شود و از این روش برای تعیین دختر و پسر بودن جنین به دلخواه والدین استفاده نمی‌شود.
وی افزود: به هم خوردن تعادل طبیعی جنسیت موالید، از دست رفتن کیفیت سلول جنینی و مصرف‌های دارو به مدت زمان طولانی برای مادر از عوارض این روش کم تهاجمی است که هرکدام می‌تواند سلامت نوزاد، مادر و جامعه را تهدید کند.
علیرضا زارعی نسب از کارشناسان دفتر بهبود تغذیه و سلامت وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی نیز رژیم تعیین جنسیت را تهدیدی برای سلامت جنین می‌داند و می‌گوید البته گاهی اوقات بدین دلیل که بعضی بیماری‌های ژنتیکی مانند هموفیلی یا دیستروفی عضلانی فقط جنس خاصی را مبتلا می‌کند ممکن است پزشکان به خانواده‌ها روش‌هایی که احتمال تولد فرزند با جنسیت دختر یا پسر افزایش می‌دهد را پیشنهاد کنند.
وی افزود: یکی از روش‌هایی که امروزه جهت دختر دار یا پسردار شدن در بین جوامع مطرح شده است رژیم‌های تعیین جنسیت است که نخستین بار در سال ۱۹۳۳ میلادی روی لارو کرم‌های دریایی و قورباغه انجام شد و عمده مطالعات انجام شده تاکنون نیز بر روی حیوانات بوده است که به عوارض و پیامد‌هایی که این نوع رژیم غذایی ممکن است ایجاد کند اشاره می‌کنیم.
زارعی نسب درباره تغییر میزان مصرف مواد معدنی در قبل و ابتدای بارداری و خطرات آن برای نوزاد گفت: رژیم‌های تعیین جنسیت با تغییر در مصرف سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم تنظیم می‌شود و حداقل باید دو ماه قبل از تاریخ پیش بینی شده برای بارداری شروع شود که اکنون مطالعات متعددی درباره میزان مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی مادر باردار در قبل و ابتدای بارداری و تأثیر آن بر روی سلامت جنین صورت گرفته است.
وی گفت: در یک مطالعه مروری در سال ۲۰۱۲ که ۴۵ مطالعه را بررسی کرده بود نشان داده شد که مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی در قبل بارداری و سه ماهه اول بارداری بر وزن زمان تولد و زایمان زودرس مؤثر هستند.
زارعی نسب افزود: در مقاله منتشر شده در سال ۲۰۱۰ در مجله تغذیه (JN) نشان داد وضعیت ریزمغذی‌ها در دوران جنینی و ابتدای زندگی ممکن است متابولیسم، رگ ها، رشد و عملکرد اندام‌ها را تغییر دهد که می‌تواند منجر به افزایش خطر بیماری‌های قلبی، چاقی، تغییر عملکرد کلیه و در نهایت دیابت نوع ۲ شود.
وی با اشاره به اینکه دکتر دارنتون هیل در مقاله‌ای در سال ۲۰۱۵ نشان داد که اپی ژنتیک و تأثیر احتمالی کمبود مواد مغذی بر روی جنین بر بیماری‌های مزمن افراد موثر است گفت: در یک مطالعه صورت گرفته بر روی گوسفندان نشان داده شد که سوء تغذیه در قبل بارداری باعث ایجاد تغییر در محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- غده فوق کلیه جنینی (HPAA)، افزایش احتمال زایمان زودرس، تغییر عملکرد پانکراس، متابولیسم اسید آمینه شد؛ بنابراین مشاهده می‌کنیم که تغییر در میزان مصرف ویتامین‌ها و مواد معدنی توسط مادر در قبل یا ابتدای بارداری خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن در دوران زندگی برای نوزاد، وزن پایین زمان تولد، زایمان زودرس و... را افزایش می‌دهد پس با توجه به تغییر در مصرف ۴ ماده معدنی مهم (سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم) در رژیم غذایی مادر به احتمال بالا شاهد مشکلات جسمی در دوران زندگی کودک خواهیم بود.