بهره‌ برداری از فاز اول طرح جامع حمل‌و‌نقل کشور

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، شهرام آدم‌نژاد با بیان اینکه مطالعات طرح جامع حمل و نقل کشور در دو فاز و با زمانبندی دو ساله برنامه‌ریزی شده و فاز اول آن در ۹ ماه با مشارکت هفت دانشگاه معتبر کشور به انجام شده است، اظهار داشت: فاز اول طرح جامع حمل و نقل به ساخت مدل­‌های پیش‌بینی تقاضای سفر در شیوه‌های مختلف حمل‌و‌نقل اختصاص داشت که مطالعات آن از تابستان ۹۷ آغاز و طبق برنامه زمانبندی در انتهای سال ۹۷ به اتمام رسید.
معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه در فاز اول مطالعات طرح جامع حمل‌و‌نقل مدل‌های پیش‌بینی تقاضای سفر برای تمامی شقوق و شیوه‌های حمل‌و‌نقل و در بر دارنده همه تبادلات بار و مسافر از هر نقطه کشور به سایر نقاط طراحی شده و هم اکنون برای اولین بار در کشور یک مدل جامع برنامه‌ریزی حمل‌و‌نقل شامل مدل‌های تولید، جذب، توزیع، تفکیک سفر برای تحلیل سفر‌های مسافری و تبادلات باری بین ۴۱۸ شهرستان کشور ایجاد شده است، افزود: با استفاده از این مدل می‌توان هر بخش از شبکه حمل‌و‌نقل را به دقت تحلیل و پیش بینی کرد؛ زیرساخت‌های موجود در سال‌های آتی با چه میزان تقاضا مواجه خواهند شد و ظرفیت‌های موجود تا چه افقی پاسخگوی نیاز‌ها خواهند بود و برای جلوگیری از کاهش سطح سرویس برنامه‌های توسعه آن‌ها از چه مقطع زمانی باید آغاز شود.
وی همچنین امکان ارزیابی توجیه‌پذیری احداث و میزان جذب بار و مسافر طرح‌های جدید زیرساختی را یکی دیگر از دستاورد‌های فاز اول طرح جامع حمل و نقل کشور دانست و گفت: تا کنون به دلیل نبود امکان تحلیل اثرات احداث هر طرح جدید بر بخش‌های مختلف شبکه حمل و نقل، مطالعات توجیه فنی و اقتصادی بر هر طرح زیرساختی به صورت جزیره‌ای و با تمرکز بر همان طرح خاص انجام می‌شد که فاقد دقت و کارایی مورد نیاز بود. در صورتی که اکنون می‌توان با استفاده از مدل جامع برنامه ریزی حمل‌و‌نقل که دستاورد فاز اول طرح جامع حمل ونقل است، اثرات احداث یک طرح جدید یا توسعه هر بخش موجود از شبکه حمل‌و‌نقل را بر سایر بخش‌ها و همچنین سایر شقوق و شیوه‌های حمل‌و‌نقلی رقیب، مدل‌سازی انجام داد و نیز بر مبنای تاثیرات هر طرح بر بهبود شاخص‌های کل شبکه در مورد توجیه پذیری و اولویت طرح‌ها اظهار نظر کرد.
آدم نژاد در ادامه بیان داشت: در نظر داریم با همکاری سازمان برنامه و بودجه برای اولین بار در کشور طرح‌های بودجه سال آتی را بر مبنای این مدل، ارزیابی و برای تخصیص اعتبارات اولویت بندی کنیم تا طرح‌هایی که اثربخشی بیش‌تری بر بهبود شبکه حمل و نقل و امکان جذب بار و مسافر بالاتری را دارند در اولویت تخصیص اعتبارات و اتمام هرچه سریع‌تر برای آغاز بهره برداری قرار گیرند.
وی در تشریح ویژگی‌های مدل جامع تحلیل تقاضا و برنامه ریزی حمل و نقل موجود در فاز اول مطالعات طرح جامع اظهار داشت: این مدل جامع دارای قابلیت انعطاف‌پذیری در پیش بینی‌ها با توجه به شرایط مختلف در سنوات آتی است.
به گفته آدم نژاد، این مدل پویای پیش‌بینی و تحلیل تقاضا، شامل ۱۱۱ زیرمدل اختصاصی است که به تفکیک هفت هدف سفر و ۱۰ گروه کالا پیش‌بینی تقاضا برای ۱۴ شیوه مختلف حمل و نقل در سراسر کشور را مهیا می‌کند. البته برای ساخت این مدل‌ها از ۱۱۸ متغیر اقتصادی، اجتماعی و فنی بخش حمل و نقل استفاده شده است تا پیش بینی‌ها با توجه به شرایط هر منطقه از کشور و تغییرات احتمالی در سنوات آتی دارای انعطاف و پویایی لازم باشد.
معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی همچنین دقت پیش‌­ بینی و تحلیل تقاضای حمل و نقل بار و مسافر در مدل جامع طراحی شده را در سطح شهرستان ­‌های کشور برشمرد و گفت: بر اساس این مدل پیش بینی بار و مسافر از هر یک از ۴۱۸ شهرستان کشور به سایر شهرستان‌­ها با هر یک از ۱۴ شیوه حمل‌و‌نقل در نظر گرفته شده در این مدل امکان پذیر خواهد شد.
وی همچنین گفت: تمام مدل‌های پیش‌بینی تقاضای ساخته شده در فاز اول مطالعات طرح جامع در یک سامانه نرم‌افزاری تجمیع شده و کلیه اطلاعات شبکه موجود حمل‌و‌نقل شامل شبکه راه‌ها، شبکه و ایستگاه‌های راه‌آهن، بنادر و فرودگاه‌های کشور نیز در این سامانه نرم‌افزاری وارد شده است و با استفاده از قابلیت‌های پیش‌بینی شده در زیرساخت این سامانه نرم‌افزاری هم‌اکنون یک سامانه ملی برای تحلیل و برنامه‌ریزی جامع حمل‌و‌نقل در کشور در اختیار و آماده بهره برداری است.
آدم نژاد افزود: از این پس کلیه برنامه‌های توسعه زیرساختی در بخش حمل‌و‌نقل باید پس از ارزیابی و تحلیل برای سپری کردن مراحل بعدی شامل تخصیص بودجه، مطالعات تفصیلی و طراحی و ... در این سامانه ملی معرفی شوند که در این زمینه مذاکرات و برنامه ریزی‌های خوبی با سازمان برنامه و بودجه کشور داشته‌ایم.
معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی افزود: باتوجه به اتمام مراحل ساخت مدل‌ها و تجمیع آن‌ها در سامانه «سامت» بزودی و در یک مراسم رسمی از مدل جامع تحلیل تقاضا و برنامه‌ریزی جامع حمل‌و‌نقل و سامانه سامت رونمایی شده و بهره‌برداری رسمی از آن‌ها آغاز خواهد شد.
وی با بیان این‌که قصد داریم گزارش نتایج و دستاورد‌های مطالعات فاز اول طرح جامع حمل‌و‌نقل را در قالب یک سند رسمی منتشر کرده و علاوه بر قراردادن در وب سایت وزارت راه و شهرسازی برای تصویب و ابلاغ به همه مراجع ذیربط به دولت ارسال نمائیم، اظهار داشت: در این سند علاوه بر نتایج مطالعات و خروجی نهایی مدل‌ها، آئین‌نامه حاوی فرآیند و رویه جدید پیشنهادی برای تحلیل و ارزیابی طرح‌های زیرساختی بخش حمل‌و‌نقل مبتنی بر استفاده از مدل جامع حمل‌و‌نقل و سامانه «سامت» پیش‌بینی شده است که به زودی برای تصویب و ابلاغ به همه دستگاه‌های ذیربط به دولت ارسال خواهد شد.
آدم نژاد افزود: همچنین اولویت‌بندی طرح‌های موجود در قانون بودجه با استفاده از نتایج مدل جامع حمل‌ونقل و سامانه «سامت» یکی دیگر از بخش‌های این سند خواهد بود که هم‌اکنون در حال تدوین و انجام مراحل نهایی آماده‌سازی است.
وی با بیان اینکه مجموع مطالعات طرح جامع حمل و نقل کشور در مدت زمان دو سال برنامه‌ریزی شده و هم اکنون طبق برنامه زمان بندی پیش می‌رود، انجام مطالعات طرح جامع حمل و نقل در چنین مدت زمان محدودی را بی نظیر و ثبت یک رکورد در کشور دانست و افزود: در تجارب مطالعات طرح جامع حمل‌ونقل در کشور که تاکنون در مقیاس شهری انجام شده است به ندرت تجربه‌ای زمان کوتاه‌تر از سه سال برای انجام این مطالعات مشاهده می‌شود حال آنکه مطالعات طرح جامع حمل‌و‌نقل در مقیاس ملی نیازمند جمع‌آوری اطلاعات بیش‌تر و در بردارنده مُدها و شیوه‌های حمل‌و‌نقل متنوع‌تری است که خود بر پیچیدگی این مطالعات می‌افزاید.
وی یادآور شد: در مطالعات قبلی طرح جامع حمل‌و‌نقل کشور که از سال ۱۳۸۲ آغاز شد و با مشارکت شرکت مشاور خارجی «EGIS» انجام شد نیز مطالعات طرح جامع حمل‌و‌نقل در مدت شش سال و تا سال ۱۳۸۸ ادامه داشت که متاسفانه در انتها نیز به دلیل اختلافات به‌وجود آمده بین کارفرما و مشاور طرح مطالعات نیمه کاره رها شد.
معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه مطالعات طرح جامع حمل و نقل فعلی از نظر زمان در یک سوم زمان طرح جامع قبلی و از نظر هزینه با کمتر از یک بیستم مطالعات قبلی برنامه‌ریزی و به مرحله اجرا درآمده است، وی عامل این موفقیت را در اعتماد به نیرو‌های جوان و مستعد داخلی بر شمرد و تصریح کرد: هر زمان و در هر زمینه‌ای به نیرو‌های جوان و مستعد خود اعتماد کرده و کار را به آن‌ها سپرده‌ایم از این اعتماد ضرر نکرده ایم که انجام مطالعات طرح جامع حمل‌و‌نقل نیز یکی دیگر از نمونه‌های این موفقیت است.
آدم نژاد ادامه داد: ما علاوه بر ایجاد یک گروه جوان و با انگیزه برای هدایت طرح جامع حمل‌ونقل در بدنه وزارت راه و شهرسازی، در دانشگاه‌های کشور نیز اساتید جوان و متخصص را شناسایی کرده و با تقسیم کار و ایجاد یک تیم هماهنگ متشکل از اساتید برجسته و جوان هفت دانشگاه کشور، کار را بین این دانشگاه‌ها تقسیم و با مدیریت خوب توانسته‌ایم مطالعات را در مدت زمان ۹ ماه با مشارکت این ۷ دانشگاه کشور به اتمام برسانیم.
معاون وزیر راه و شهرسازی همچنین با بیان اینکه فاز دوم طرح جامع حمل‌و‌نقل به طراحی شبکه بهینه حمل‌و‌نقل کشور و زیرساخت‌های مورد نیاز آن در هر شیوه و مود حمل‌و‌نقل تا افق ۱۴۰۴ اختصاص دارد، از آغاز این مطالعات از ابتدای تابستان ۹۸ خبرداد و ابراز امیدواری کرد این مطالعات تا انتهای سال ۹۸ به اتمام برسد.