گزارش عملکرد یکساله قوه قضاییه از زبان وزیر دادگستری

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، ​سید علیرضا آوائی در همایش سراسری بزرگداشت هفته قوه قضاییه که با حضور رئیس قوه قضاییه، مسئولان عالی قضایی، روسای کل دادگستری‌ها، دادستان‌های مراکز استان‌ها و جمعی از قضات و کارکنان دستگاه قضایی برگزار شد، گزارشی از عملکرد یکساله قوه قضائیه را ارائه کرد.
متن سخنرانی وزیر دادگستری در این همایش به این شرح است:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
صلوات خدا بر پیامبر رحمت و امامان هدایتگر! درود بر روان پاک شهیدان انقلاب و امام شهیدان! سلام بر شهیدان دستگاه قضایی، بویژه شهید مظلوم آیت الله دکتر بهشتی.
از خداوند مهربان برای همه خادمان و مدیران نظام اسلامی، بخصوص مقام معظم رهبری، سلامت و توفیق روزافزون مسئلت دارم و از معظم له بابت انتصاب حضرت حجت‏الاسلام والمسلمین جناب آقای رئیسی که از مدیران صاحب شناخت و حرفه‏‌ای قوه قضائیه هستند، قدردانی و تشکر می‏نمایم. هم‏چنین، برای همه فعالان عرصه قضا، مدیران ارشد، قضات، کارشناسان و کارکنان خدوم قوه قضائیه و سازمان‏های وابسته، توفیق و عزت، طلب می‏کنم و از این که به دلیل ضیق وقت، مجال نام بردن از عزیزان و بزرگان حاضر در جلسه وجود ندارد، صمیمانه پوزش می‏طلبم.
در فرصت بسیار محدودی که در اختیار دارم خلاصه‏‌ای از عملکرد قوه قضائیه را در سه بخش ارائه می‏دهم که عبارتند از اول، گزارش عملکرد واحد‌های قضایی، دوم، گزارش عملکرد واحد‌های ستادی و سوم، گزارش عملکرد سازمان‏های وابسته. در پایان نیز توضیح مختصری از عملکرد وزارت دادگستری ارائه می‏ شود.

بخش اول: گزارش عملکرد واحد‌های قضایی
۱- دادگستری‏های کل کشور
- ورودی پرونده ‏ها ۱۳ میلیون و ۵۶۳ هزار فقره بوده است که نسبت به سال قبل حدود هفت دهم درصد افزایش یافته است.
- خروجی پرونده ‏ها ۱۳ میلیون و ۳۵۱ هزار بوده است که نسبت به سال قبل حدود شش دهم درصد رشد در رسیدگی اتفاق افتاده است.
- متوسط زمان رسیدگی پرونده‏ها از ۱۱۰ روز به ۱۰۶ روز کاهش یافته است.
- میانگین نرخ رسیدگی به پرونده ‏ها از ۹۹/۲ درصد به ۹۸/۴ درصد کاهش یافته است.

۲- دیوانعالی کشور

- پرونده‏‌های وارده حدود ۶۰ هزار فقره است که نسبت به سال قبل ۱۳ درصد رشد داشته است.
- پرونده‏‌های مختومه ۵۹ هزار فقره می‏باشد که نسبت رسیدگی به سال قبل ۱۱ درصد رشد داشته است.

۳- دادستانی کل کشور
- رسیدگی به پرونده ‏های موضوع ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری ۲۱۴ فقره که ۵ مورد آن قبول و ۲۰۹ مورد رد شده است (حدود ۹۸درصد)
- رفع ممنوعیت سه‏ گانه (ممنوعیت خروج ـ ممنوعیت معامله و انسداد حساب بانکی) در مجموع حدود ۲۷۳ هزار مورد.

۴- دیوان عدالت اداری
- برگزاری نشست‏های حقوقی و تعاملی با مدیران دستگاه‌های اجرایی و دستگاه‌های نظارتی در موضوعات شکایات پرتکرار جهت رعایت حقوق شهروندان و پیشگیری از تکرار آن‌ها ۶۷ مورد.
- تهیه و توزیع بسته ‏های حقوقی و قضایی ارشادی برای دستگاه‌های اجرایی در ۷۰ موضوع.
- افزایش پرونده ‏های وارده به هیأت عمومی از ۱۹۷۱ به ۱۹۹۵پرونده حدود یک درصد رشد.

۵- مرکز امور شورا‌های حل اختلاف
- ورودی پرونده ۳ میلیون و ۸۷۶ هزار فقره که نسبت به ورودی‏‌های سال ۹۶ حدود ۱۱ درصد افزایش نشان می‏ دهد که علت آن تغییر صلاحیت‏های شورا‌ها بعد از تصویب قانون شورا‌ها بوده است.
- تعداد کل مختومه ۳ میلیون و ۸۷۶ هزار فقره که نسبت به مختومه‏‌های سال ۹۶ حدود ۱۱ درصد رشد نشان می ‏دهد در حالی که روند نیروی انسانی ۵ درصد کاهش داشته است.

۶- سازمان قضایی نیرو‌های مسلح
- پرونده‏‌ها از حدود ۷۳ هزار پرونده به حدود ۷۲ هزار پرونده در سال ۹۷ رسیده که نشانگر کاهش یک درصدی است.
- در دادسرا خروجی پرونده ‏ها از حدود ۷۴ هزار فقره به ۷۳ هزار فقره رسیده است که نشانگر افزایش پرونده ‏های مختومه است.
- در دادگاه موجودی پرونده ‏ها ۳هزار و ۳۶۱ فقره بوده که نسبت به سال قبل ۱۵درصد کاهش داشته است.

۷- دادسرای انتظامی قضات و دادگاه عالی انتظامی قضات
با عنایت به حساسیت مسئولین محترم قضائی و مردم شریف نسبت به نظارت بر رفتار قضات، موضوع مورد توجه قرار گرفته و با متخلفین برخورد جدی صورت گرفته و متناسب با آراء صادره محکومیت آنان اعمال گردیده است.
همچنین ۴هزار و ۳۰۴ مورد ترفیعات قضات نیز مورد رسیدگی قرار گرفته است.  

* بخش دوم: عملکرد واحد‌های ستادی

۱- معاونت اول
محوری‏ترین فعالیت‏های معاونت اول، نظارت، هماهنگی و همگرایی سایر معاونت‏های قوه است.

۲- معاونت قضایی
مدیریت پرونده ‏های خاص و اعمال ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری به نحوی که از ۳۵۴ پرونده وارده ۴۴۶ پرونده مورد رسیدگی و ۴۶۰ مورد موافقت و ۹۸۶ مورد مخالفت گردیده است.

۳- معاونت راهبردی
- تدوین سند تحول قوه قضاییه و برنامه عملیاتی سال ۱۳۹۷
- تهیه و تدوین گزارش عملکرد ۱۰ ساله قوه قضائیه.
- تهیه بودجه ۹۷ با رشد ۲۲ درصد نسبت به سال قبل ازجمله اقدامات این معاونت می‌باشد.

۴- معاونت حقوقی
تهیه و تدوین ۴۵ مورد لایحه و آیین ‏نامه و ۷۱۸ مورد شرکت در جلسات کمیسیون‏‌ها و پالایش بیش از ۲۶ میلیون سند و ثبت آن‌ها در رایانه از اهم اقدامات این معاونت است.

۵- معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم
این معاونت با برگزاری ۴۲۱ دوره آموزشی برای مرتکبین جرایم امنیت اخلاقی و اجتماعی به مدت ۵۵ هزار نفر ساعت و مشارکت در ساماندهی ۴۷ هزار کسب و کار اینترنتی با اعطای نماد اعتماد الکترونیک و در اجرای سیاست قضازدائی نسبت به زمینه‏ سازی و هماهنگی برای راه‏ اندازی حدود ۶۳۰ مؤسسه داوری به منظور ارجاع اختلافات طرفین دعوا به داوری و رسیدگی به ۱۷هزار و ۱۲۳ پرونده از طریق مؤسسات داوری اقدام نموده است.

۶- معاونت فرهنگی
محوری‏ترین فعالیت این حوزه، تعالی فرهنگی دادگستری‏ها، کارکنان و خانواده‏‌های آنان است.
- برگزاری کارگاه‌ها و دوره‏‌های آموزشی «تکریم ارباب رجوع، اخلاق حرفه ‏ای و فرهنگ سازمانی» با حضور بیش از ۱۲۰ هزار نفر / ساعت (نسبت به سال گذشته ۶۵ درصد رشد داشته است).
- انجام بیش از ۳۰۰ هزار مورد مشاوره و تنظیم لایحه و دادخواست، در «دفاتر حمایت از حقوق زنان و کودکان» در سراسر کشور (۲۰ درصد رشد نسبت به سال گذشته) ازاهم اقدامات این معاونت می‌باشد.

۷- مرکز آمار و فناوری اطلاعات
از رسالت ‏های این حوزه، الکترونیک ‏مدار کردن اقدامات کلیه واحد‌های قضایی است که سامانه ‏های متعددی را فعال نموده و ۴۰ میلیون ابلاغیه و شکوائیه الکترونیکی را ابلاغ و مبادرت به راه ‏اندازی ۵۸۱ مورد دفاتر خدمات الکترونیکی و نظارت بر عملکرد آن‌ها نموده است.

۸- معاونت مالی، پشتیبانی و عمرانی
پروژه‏‌های بهره ‏برداری شده طی سال‌های ۹۵ تا ۹۷ معادل ۱۵۳ هزار مترمربع زیربنا در ۹ استان و در دست احداث در ۲۲ استان کشور به میزان ۶۰۱ هزار مترمربع زیربنا است.

۹- ستاد حقوق بشر و امور بین‏ الملل

پایش جامع حقوق بشر در جهان به ویژه در کشور‌های اروپایی، آمریکا، کانادا، و رژیم صهونیستی و تهیه بیش از ۲۲ بولتن جهت مقامات و رسانه ‏های کشور از مهم‌ترین اقدامات این حوزه است.

۱۰- حفاظت و اطلاعات
این مرکز انجام اقدامات حفاظتی، اطلاعاتی و نظارتی از قبیل حفاظت کارکنان، اطلاعات، اسناد، تجهیزات و ایجاد امنیت و مقابله با فساد در راستای حفظ سلامت و استقلال دستگاه قضایی را بر عهده دارد.
۱۱- مرکز پژوهش ‏های فقهی - حقوقی
- بررسی سازوکار‌های حقوق عامه.
- پاسخ تحقیقی به هزار و ۳۷۳ پرسش قضائی در۶ هزار و ۴۲۳ صفحه پژوهش فقهی حقوقی.
- انجام استفتائات قضائی مورد نیاز قضات و مسئولین قوه قضائیه ازاهم اقدامات این مرکز می‌باشد.

۱۲- پژوهشگاه
- انجام مطالعات تطبیقی و استفاده از تجارب سایر کشورها.
- طراحی و راه ‏اندازی بانک داده و وبگاه آراء و رویه‏‌های قضائی کشور از مهم‌ترین اقدامات این واحد است.

بخش سوم: عملکرد سازمان‏های وابسته
۱- سازمان ثبت اسناد و املاک کشور
اهم اقدامات این سازمان عبارتند از:
اداره امور ۴۷۶ واحد ثبتی و ۱۱ هزار دفتر اسناد رسمی و ازدواج و طلاق و ارائه ۷۵ میلیون خدمت ثبتی به صورت الکترونیک و سنتی.
- اجرای سیاست استقرار دولت الکترونیک به نحوی که ۷۴ میلیون مورد خدمات این سازمان معادل ۹۹ درصد خدمات از طریق الکترونیکی صورت گرفته و از ده‏ها میلیون مراجعه حضوری پیشگیری نموده و نسبت به سال قبل ۲ درصد رشد داشته است.
- صدور حدود ۴ میلیون فقره سند مالکیت که صد در صد آن مبتنی بر کاداستر بوده و نسبت به سال قبل ۱۶ درصد افزایش داشته است.
- آرشیو الکترونیک تعداد حدود ۱۱۹ میلیون برگ از پرونده‏‌های املاک.

۲- سازمان زندان‌ها
نکات ذیل درخصوص این سازمان حائز اهمیت می‌باشد
کاهش جمعیت کیفری زندان‌ها از ۲۵۱ هزار نفر زندانی موجود تا پایان سال۱۳۹۷، به ۱۸۹ هزار نفر (به تعداد ۶۲ هزار نفر و به میزان حدود ۲۵ درصد).
تعداد زندانیان دارای حبس کوتاه مدت از ۷ هزار نفر به ۲ هزار نفر کاهش یافته است.
در سال ۹۷ تعداد ۶ هزار نفر از زندانیان واجد شرایط در دوره ‏های سوادآموزی، ۲۶ هزار نفر در دوره‏‌های آموزش و پرورش و ۸۰۶ نفر در دوره ‏های آموزش عالی شرکت نموده ‏اند و ۸۸ هزار نفر در آزمون‏‌های حرفه‏ آموزی شرکت جسته‏ اند.
در اجرای سیاست حبس ‏زدایی و پیش ‏بینی مجازات‏‌های جایگزین برای کاهش جمعیت کیفری با پیشنهاد رئیس محترم قوه قضاییه و عنایت و حمایت و تصویب مقام معظم رهبری، شاخص جمعیت به نسبت زندانی بهبود چشمگیری یافت به نحوی که با کاهش ۲۵ درصدی تعداد زندانیان، شاخص پایه برنامه ششم از ۲۸۸ نفر در ازای یکصد هزار نفر جمعیت، به ۲۳۳ نفر تقلیل یافته و رتبه ایران را براساس رتبه‏ بندی مرکز بین‏ المللی مطالعات زندان (ICPS) ۲۲ رتبه بهبود بخشیده است. این در حالی است که مقرر بود این نسبت بر اساس شاخص‏‌های برنامه ششم توسعه تا پایان سال ۱۴۰۰ به ۲۶۲ نفر برسد؛ لذا ضمن تأکید بر ضرورت آموزش و اصلاح و مراقبت از زندانیان آزاد شده در عرصه‏‌های اجتماعی، از کلیه دست‏اندرکاران این اقدام شاخص که تقویت‏ کننده همبستگی اجتماعی و خانوادگی و کاهنده هزینه‏‌های تحمیلی بر خانواده ‏ها و بیت ‏المال است تقدیر و تشکر می‏نمایم.

بنیاد تعاون زندانیان کشور

ایجاد اشتغال برای ۵۰ هزار نفر از زندانیان و ۳۲۳ میلیارد ریال سرمایه ‏گذاری تولیدی و پرداخت ۱۷۰ میلیارد ریال حقوق و دستمزد به مددجویان و ۷۷ میلیارد ریال کمک بلاعوض به خانواده آن‏هاازاقدامات این بنیاد است.

۳- سازمان بازرسی کل کشور
اعمال نظارت و بازرسی در حدود ۵ هزار مورد که اثربخشی مالی نظارت‏ها در ۵۵۶ مورد به حدود ۵۵ هزار میلیارد ریال می‏رسد و اثربخشی نظارت‏ها بر اموال و اراضی در حدود ۶ میلیون متر مربع و با ارزش ۹۵ میلیارد ریال می‏ باشد.

۴- سازمان پزشکی قانونی کشور
اهم اقدامات این سازمان عبارتند از:
- تشکیل ۱۰ بانک جامع ژنتیک در استان‌ها با جمع‏ آوری ۹۰ هزار نمونه و احصاء ۸۹ عنوان مجرمانه به عنوان دامنه شمول بانک و نگهداری ۸۳ هزار نمونه بیولوژیک مجرمین.
- ارائه خدمات به ۲ میلیون نفر از مراجعین و کاهش متوسط زمان رسیدگی در حوزه معاینات بالینی از حدود ۲ ساعت به ۴۹ دقیقه، تشریح از ۱۸۰ روز به ۶۳ روز و کمیسیون‏های تخصصی از ۱۶۰ روز به ۲۲ روز.

۵- دانشگاه علوم قضائی
- سه عنوان رشته جدید و مورد نظر شامل «حقوق بشر» و «حقوق پزشکی» در مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته و رشته «حقوق خانواده» در مقطع دکتری را در دست ایجاد دارد.
- رساله‏‌های کارشناسی ارشد و دکتری را به سمت نیاز‌های کاربردی قوه قضائیه هدایت نموده است.

۶- روزنامه رسمی کشور
از مهمترین اقدامات این واحد:
- چاپ و نشر روزنامه یومیه تهران حدود ۷۷ هزار نسخه.
- چاپ و نشر کتابچه ‏های قوانین در ۸۰ عنوان را می ‏توان نام برد.  

عملکرد وزارت دادگستری
اهم اقدامات این وزارتخانه عبارتند از:
- تهیه و تدوین، بررسی و اظهارنظر، پیگیری و دفاع از لوایح، طرح‏ها و آیین‏نامه‏‌ها ۵۱۶ مورد.
- شرکت در جلسات کمیسیون‏ها، شورا‌ها و تشکل‏ها در سه قوه ۵۶۰ مورد.
- انعقاد موافقتنامه ‏های حقوقی و قضایی باکشور‌های مختلف ۹ فقره.
- انتقال زندانیان ایرانی به داخل کشور: ۳۹۳ نفر و انتقال زندانیان تبعه خارجی به کشور متبوع خود: ۶۶۵ نفر.
- پرداخت ۱۹۴ میلیارد تومان در حق ۱۳۳۵ نفر از ذی‏نفعان دریافت دیه از بیت‏ المال.

سازمان تعزیرات حکومتی
- ورودی پرونده ‏ها حدود ۵۱۳ هزار فقره بوده که نسبت به سال قبل (۹۶) ۱۴ درصد رشد یافته است.
- پرونده‏‌های مختومه حدود ۵۲۰ هزار فقره بوده که نسبت به سال قبل ۹ درصد رشد داشته است.
- موجودی پرونده‏‌ها ۳۳ درصد کاهش یافته و به حدود ۵۰ هزار فقره رسیده است.
- تعداد بازرسی‏‌ها ۴۷ درصد و برخورد با متخلفین ۱۸۷ درصد افزایش یافته است.

ستاد مردمی رسیدگی به امور دیه و کمک به زندانیان نیازمند
مهمترین اقدامات این نهاد خیریه عبارتند از:
- تعداد زندانیان آزاد شده حدود ۸ هزار نفر.
- جلب گذشت رضایتمندانه از شکات ۷۵۰ میلیارد تومان (اخذ ۴۷ درصد گذشت).
- جذب ۶۰ میلیارد تومان از محل کمک ‏های خیرین و نیکوکاران و همایش گلریزان.