پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب؛
بازگشتِ گمشدهِ دریاچه ارومیه
اواخر خرداد پارسال بود که کارشناسان اعلام کردند دیگر آرتمیای زنده ای در دریاچه ارومیه وجود ندارد و آن موقع هیچکس هم فکرش را نمی کرد یک سال بعد حجم عظیمی از آرتمیا دوباره در دریاچه شناور شود.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز آذربایجان غربی، آرتمیا سخت پوست کوچکی است که در آب های لب شور و آبهای خیلی شور زندگی می کند، حضور این آبزی با ارزش در پنج قاره جهان به اثبات رسیده است و از نظر رده بندی جزء زیرشاخه سخت پوستان و از رده آبشش پایان است.
حداکثر اندازه آرتمیا 20 میلی متر بوده و طول عمر آن حدود 60 روز است و در این مدت هر ماده، 11 تا 12 بار تخم ریزی می کند و لاروها با 12 بار پوست اندازی به بلوغ می رسند.
آرتمیا غذای اصلی میگو، ماهیان دریایی، ماهی‌های زینتی و ماهیان خاویاری در مرحله اولیه رشد است و در مرحله لارو یا همان نوزاد، این موجودات برای رشد به آرتمیا نیاز دارند به نحوی که اگر امروز آرتمیا از سیستم تغذیه آبزیان حذف شود، صنعت آبزی‌پروری با مشکل مواجه و از بین خواهد رفت.
آرتمیای دریاچه ارومیه یکی از هفت گونه شناخته شده آرتمیا در جهان و دارای ۵۲درصد پروتئین و چهاردرصد چربی است.
خشکسالی های دهه اخیر در منطقه و تبخیر آب دریاچه ارومیه و تغییر وضعیت اکولوژیکی آن سبب شد که غلظت نمک به بالاترین حد رسیده و شرایط مطلوب برای تداوم حیات تنها موجود زنده دریاچه ارومیه از بین رود.
حیات آرتمیا که در سالهای اخیر با بحرانی شدن وضعیت آبی دریاچه ارومیه درمعرض خطر جدی قرار گرفته بود، امسال با نزول رحمت الهی و افزایش آب حوضه آبریز دریاچه دوباره احیا و به چرخه اکوسیستم دریاچه بازگشت.
آرتمیا غذای اصلی میگو، ماهیان دریایی، ماهی‌های زینتی و ماهیان خاویاری در مرحله اولیه رشد است و در مرحله لارو یا همان نوزاد، این موجودات برای رشد به آرتمیا نیاز دارند به نحوی که اگر امروز آرتمیا از سیستم تغذیه آبزیان حذف شود، صنعت آبزی‌پروری با مشکل مواجه و از بین خواهد رفت.
آرتمیای دریاچه ارومیه یکی از هفت گونه شناخته شده آرتمیا در جهان و دارای ۵۲درصد پروتئین و چهاردرصد چربی است.
خشکسالی های دهه اخیر در منطقه و تبخیر آب دریاچه ارومیه و تغییر وضعیت اکولوژیکی آن سبب شد که غلظت نمک به بالاترین حد رسیده و شرایط مطلوب برای تداوم حیات تنها موجود زنده دریاچه ارومیه از بین رود.
حیات آرتمیا که در سالهای اخیر با بحرانی شدن وضعیت آبی دریاچه ارومیه درمعرض خطر جدی قرار گرفته بود، امسال با نزول رحمت الهی و افزایش آب حوضه آبریز دریاچه دوباره احیا و به چرخه اکوسیستم دریاچه بازگشت.
حالا به دریاچه ارومیه می رویم و از نزدیک نظاره گرِ روزهای خوش آن می شویم، محال است دست در آب فرو ببری و چند آرتمیای قرمز رنگ و زیبا روی دستت نشیند.
افزایش تراز آبی دریاچه ارومیه
تراز آبی دریاچه ارومیه براساس آخرین پایش ستاد احیای 83/1271 متر از سطح آبهای آزاد و حجم آب آن به
5 میلیارد و 30 میلیون مترمکعب یعنی حدود 2برابر نسبت به مدت زمان مشابه پارسال افزایش یافته است.
به گفته کارشناسان، برای تثبیت وضعیت دریاچه ارومیه حجم آب باید به پنج میلیارد متر مکعب برسد و این درحالی است که دریاچه ارومیه باید در ترازاکولوژیک 13میلیارد و 333 میلیون مترمکعب آب داشته باشد و امروز بیش از 8 میلیارد مترمکعب تا رسیدن به تراز اکولوژیک فاصله وجود دارد.
افزایش تراز آبی دریاچه ارومیه
تراز آبی دریاچه ارومیه براساس آخرین پایش ستاد احیای 83/1271 متر از سطح آبهای آزاد و حجم آب آن به
5 میلیارد و 30 میلیون مترمکعب یعنی حدود 2برابر نسبت به مدت زمان مشابه پارسال افزایش یافته است.به گفته کارشناسان، برای تثبیت وضعیت دریاچه ارومیه حجم آب باید به پنج میلیارد متر مکعب برسد و این درحالی است که دریاچه ارومیه باید در ترازاکولوژیک 13میلیارد و 333 میلیون مترمکعب آب داشته باشد و امروز بیش از 8 میلیارد مترمکعب تا رسیدن به تراز اکولوژیک فاصله وجود دارد.
رشد و تکثیر مجدد آرتمیا در دریاچه ارومیه
اواخر خرداد پارسال بود که کارشناسان مرکز تحقیقات آرتمیای کشور اعلام کردند، آرتمیای زنده ای در دریاچه ارومیه وجود ندارد و تنها «سیست» یا همان تخم آرتمیا به میزان کمتر از یک درصد در بخش‌هایی از دریاچه ارومیه یافت می شود.
تخم آرتمیا قادر است تا یکصد سال در میان نمک ها زنده بماند و با مهیا شدن اکوسیستم دوباره به حیات طبیعی خود بازگردد.
حالا دریاچه ارومیه جان تازه ای گرفته و حجم عظیمی از آرتمیا در آن مشاهد می شود، میزان شوری آب دریاچه هم، 150گرم در لیتر است و همین میزان برای حیات آرتمیا ضروری است و این درحالیست که میزان شوری آب در مدت مشابه پارسال 345 تا 400 گرم در هرلیتر آب بود.
چرخه حیات آرتیما به طور کامل در دریاچه قابل مشاهده است و اکنون آرتمیای نوزاد، جوان و بالغ در آن به وضوح رویت می شود.
اواخر خرداد پارسال بود که کارشناسان مرکز تحقیقات آرتمیای کشور اعلام کردند، آرتمیای زنده ای در دریاچه ارومیه وجود ندارد و تنها «سیست» یا همان تخم آرتمیا به میزان کمتر از یک درصد در بخش‌هایی از دریاچه ارومیه یافت می شود.
تخم آرتمیا قادر است تا یکصد سال در میان نمک ها زنده بماند و با مهیا شدن اکوسیستم دوباره به حیات طبیعی خود بازگردد.
حالا دریاچه ارومیه جان تازه ای گرفته و حجم عظیمی از آرتمیا در آن مشاهد می شود، میزان شوری آب دریاچه هم، 150گرم در لیتر است و همین میزان برای حیات آرتمیا ضروری است و این درحالیست که میزان شوری آب در مدت مشابه پارسال 345 تا 400 گرم در هرلیتر آب بود.
چرخه حیات آرتیما به طور کامل در دریاچه قابل مشاهده است و اکنون آرتمیای نوزاد، جوان و بالغ در آن به وضوح رویت می شود.
رییس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور می گوید: براساس آخرین ارزیابی ها در هر مترمربع آب دریاچه ارومیه، 400 آرتمیای نوزاد، 100 آرتمیای جوان و 200 آرتمیای بالغ مشاهده شده است.
نکویی فرد می افزاید: در سالهای اخیر پایش ذخایر آرتمیای در چهار ایستگاه منتهی به جنوب دریاچه انجام میشد و امسال مقرر شده تا در 10 نقطه از دریاچه پایش انجام شود و این مسئله مستلزم تأمین اعتبار است.
او تصریح می کند: منبع تغذیه آرتمیا ذرات کمتر از ۵۰ میکرون است و درحال حاضر میزان فیتوپلانکتونهای جلبکی که منبعی برای تغذیه آرتمیاست، 8 میلیون سلول و در برخی مناطق نیز 24 میلیون سلول در هر لیتر آب است در حالی که این رقم پارسال 2 هزار و 450 سلول در هر لیتر آب بود.
تامین آرتمیای کشور از واردات
او تصریح می کند: منبع تغذیه آرتمیا ذرات کمتر از ۵۰ میکرون است و درحال حاضر میزان فیتوپلانکتونهای جلبکی که منبعی برای تغذیه آرتمیاست، 8 میلیون سلول و در برخی مناطق نیز 24 میلیون سلول در هر لیتر آب است در حالی که این رقم پارسال 2 هزار و 450 سلول در هر لیتر آب بود.
تامین آرتمیای کشور از واردات
پیش از بحران کم آبی دریاچه ارومیه، سالیانه ۳۰۰ تا ۴۰۰ تن توده آرتمیا و حدود ۲۰ تا ۳۰ تن تخم آرتمیا در دریاچه ارومیه تولید و برداشت میشد.
کارشناسان می گویند، آمریکا سالیانه 2 هزار تن آرتمیا از دریاچه نمک برداشت می کند و بزرگترین و مهمترین تولیدکننده سیست یا تخم آرتمیا در جهان است. در چند سال اخیر نیز کشورهای مالزی، تایلند، ویتنام و قزاقستان از طریق پرورش آرتمیا در استخرهای خاکی اقدام به تولید تخم آرتمیا کرده اند.
پارسال در نخستین کنفرانس ملی و کارگاه بین المللی غذای زنده آبزیان در دانشگاه ارومیه، امیری عضو هیئت موسسان انجمن آبزی پروری ایران در مصاحبه با خبرگزاری صدا و سیما گفت: حدود 80 درصد آرتمیای موردنیاز کشور از واردات تامین می شود.
رییس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور بااشاره به این که درحال حاضر سالیانه در کشور به بیش از 50 تن تخم آرتمیا نیاز داریم و این میزان تا پایان برنامه ششم توسعه به 260 تن افزایش خواهد یافت، تصریح می کند: این امکان وجود دارد که تمامی نیاز مان به آرتمیا در داخل کشور تولید و تامین شود.
نکویی فرد با معرفی دومحصول تولیدی در مرکز تحقیقات آرتمیای کشور مستقر در ارومیه می گوید: آرتمیا گارد و ناپلی گارد در تغذیه آبزیان مورد استفاده قرار می گیرد و عاری از بیماری و ماندگاری بالا دارند.
او می افزاید: روغن آرتمیا، خمیر آرتمیا برای ماهیان زینتی و سیست و تخم عاری از بیماری سه طرحی است که امسال در مرکز تحقیقات آرتمیای کشور در مرحله آزمایش و تولیداند.
کارشناسان می گویند، آمریکا سالیانه 2 هزار تن آرتمیا از دریاچه نمک برداشت می کند و بزرگترین و مهمترین تولیدکننده سیست یا تخم آرتمیا در جهان است. در چند سال اخیر نیز کشورهای مالزی، تایلند، ویتنام و قزاقستان از طریق پرورش آرتمیا در استخرهای خاکی اقدام به تولید تخم آرتمیا کرده اند.
پارسال در نخستین کنفرانس ملی و کارگاه بین المللی غذای زنده آبزیان در دانشگاه ارومیه، امیری عضو هیئت موسسان انجمن آبزی پروری ایران در مصاحبه با خبرگزاری صدا و سیما گفت: حدود 80 درصد آرتمیای موردنیاز کشور از واردات تامین می شود.
رییس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور بااشاره به این که درحال حاضر سالیانه در کشور به بیش از 50 تن تخم آرتمیا نیاز داریم و این میزان تا پایان برنامه ششم توسعه به 260 تن افزایش خواهد یافت، تصریح می کند: این امکان وجود دارد که تمامی نیاز مان به آرتمیا در داخل کشور تولید و تامین شود.
نکویی فرد با معرفی دومحصول تولیدی در مرکز تحقیقات آرتمیای کشور مستقر در ارومیه می گوید: آرتمیا گارد و ناپلی گارد در تغذیه آبزیان مورد استفاده قرار می گیرد و عاری از بیماری و ماندگاری بالا دارند.
او می افزاید: روغن آرتمیا، خمیر آرتمیا برای ماهیان زینتی و سیست و تخم عاری از بیماری سه طرحی است که امسال در مرکز تحقیقات آرتمیای کشور در مرحله آزمایش و تولیداند.
پرورش آرتمیا و تاسیس بانک ژن برای جلوگیری از نابودی آن
فصیح مدیر شیلات و آبزیان آذربایجان غربی با بیان این که مطالعه و اجرای برنامه حفاظت اکولوژیک از اقدامات این مرکز در راستای برنامه های ستاد احیای دریاچه ارومیه است، می گوید: بازسازی و احیای ذخایر آرتمیا، جلبک ها و میکرو ارگانیسمهای دریاچه ارومیه، تولید و پرورش آرتمیا در محیط بسته، ایجاد خزانه ژنتیکی، فرآوری و پرورش "جلبکهای دونالیلا و کلرلا" و تولید پودر خشک از آنها و اجرای طرح پایلوت پرورش آرتمیا در استخرهای خاکی فسندورز میاندوآب از جمله طرحهای در دست اقدام برای احیا و پرورش این آبزی ارزشمند است.
به گفته آق معاون پژوهشکده مطالعات دریاچه ارومیه، در سه منطقه از آذربایجان نیز شامل 55 هکتار در عجب شیر آذربایجان شرقی، 40 هکتار در منطقه شرفخانه و 200 هکتار در منطقه فسندوز ارومیه مزارع پرورش آرتمیا راه اندازی و یا در دست تکمیل و بروزرسانی است.
دومین بانک ژن و سیست آرتمیا جهان نیز بعد از دانشگاه گنت بلژیک در ارومیه قرار دارد و در آن از 17 نقطه کشور و 42 منطقه در جهان سیست و ژن آرتمیا گردآوری و شناسنامه دار شده و هم اکنون منبع ارزشمندی از اطلاعات علمی را داراست.
کارشناسان می گویند، به طور میانگین ارزش هر کیلو آرتمیا برابر با 200بشکه نفت است که صادر می شود.
از نظر اقتصادی، ارزش آرتمیا در بازار جهانی رو به افزایش است به طوری که قسمت سیست آرتمیا در ایالت یوتا در آمریکا، خلیج سانفرانسیسکو در سال 2008 با بسته بندی قوطی هر کیلوگرم 56/47-27/65 دلار به بازار عرضه میشد.
تخم آرتمیا با توجه به کیفیت آن باقیمت 80 تا 130 دلار به فروش می رسد.
توليد تجاري سيست آرتميا از آرژانتين، برزيل، كلمبيا، چين، تايلند وارد بازار جهاني مي شود و قيمت سيست آرتميا به مرغوب بودن سيتها به لحاظ دارابودن اسيد هاي چرب غير اشباع آلي و اندازه آنها بستگي دارد.
حالا با بازگشت مجدد حیات به اکوسیستم دریاچه ارومیه حجم عظیمی از آرتمیا در دریاچه مشاهده می شود و از آنجائیکه یک آرتمیا روزانه 54 نوزاد و در طول چرخه حیات خود، 4 هزار عدد تخم آزاد می کند شرایط مساعدی برای پرورش و تولید مجدد آرتمیا در دومین دریاچه نمکی دنیا فراهم شده است، از این رو توسعه مراکز تکثیر و پرورش آرتیما و بهره برداری اصولی از منابع طبیعی در می تواند زمینه صادرات و ارزآوری این "کوچکِ مفید" باشد.
حالا با بازگشت مجدد حیات به اکوسیستم دریاچه ارومیه حجم عظیمی از آرتمیا در دریاچه مشاهده می شود و از آنجائیکه یک آرتمیا روزانه 54 نوزاد و در طول چرخه حیات خود، 4 هزار عدد تخم آزاد می کند شرایط مساعدی برای پرورش و تولید مجدد آرتمیا در دومین دریاچه نمکی دنیا فراهم شده است، از این رو توسعه مراکز تکثیر و پرورش آرتیما و بهره برداری اصولی از منابع طبیعی در می تواند زمینه صادرات و ارزآوری این "کوچکِ مفید" باشد.
- نویسنده: سجاد فرجی
- گزارشگر: زیبا محمدی
نظر شما