بازار گردشگری در انتظار رونق

نخستین مجتمع گردشگری و رفاهی در منطقه گَلِه‌دار از توابع شهرستان مُهر در جنوبی‌ترین نقطه فارس به بهره برداری رسید و گردشگران و مسافران این مسیر که از کمبود امکانات رفاهی و اقامتی رنج می‌بردند می‌توانند از مزایای آن بهره‌مند شوند.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز فارس؛ علی انصاری مدیر این مجموعه گردشگری می‌گوید این مجتمع باید خیلی پیش‌تر افتتاح می‌شد، اما مراحل واگذاری زمینِ آن خیلی طول کشید. سال ۸۹ زمینی را از مسکن و شهرسازی درخواست کردیم تا اینکه پس از چهار سال زمین واگذارشد و با تلاش شبانه‌روزی توانستیم مجوزی را از میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری دریافت کنیم تا گردشگران، مسافران و اهالی منطقه بتوانند از خدمات آن استفاده کنند.

انصاری با تأکید بر اینکه توسعه مجتمع‌های گردشگری رونق صنعت گردشگری و توسعه اقتصادی را به همراه دارد، می‌افزاید: سرمایه‌گذاران می‌توانند با ساخت دیگر مجتمع‌های گردشگری در منطقه گله دار به دلیل نزدیکی به دریا و پیشینه فرهنگی و تاریخی که دارد گردشگران و مسافران زیادی را جذب کنند و به اشتغال‌زایی و توسعه منطقه کمک کنند.

 مجتمع گردشگریِ گله دار، بیست و پنجمین مجتمع گردشگری در استان فارس است که توسط بخش خصوصی با ۴۰ میلیارد ریال سرمایه گذاری ساخته شده و برای حدود ۶۰ نفر شغل ایجاد کرده.
رونق بازار تولید با توسعه گردشگری
امروزه از گردشگری به عنوان صنعت سوم اقتصاد جهانی نام می‌برند. کارشناسان اقتصادی پیش بینی می‌کنند تا سال آینده این جایگاه به رتبه نخست اقتصاد جهانی ارتقا یابد.
بر همین اساس، بیشتر کشور‌ها برنامه‌ی توسعه اقتصادی خود را بر پایه درآمد حاصل از صنعت گردشگری، به عنوان موتور محرکه توسعه اقتصادی قرار داده اند.

طبق آمار سازمان جهانگردی، ایران از نظر جاذبه طبیعی در رتبه پنجم و از نظر جاذبه‌های باستانی و تاریخی در رتبه دهم جای دارد. باوجود این جایگاه ویژه، کشورمان در خصوص جذب جهانگرد، توسعه گردشگری و درآمد حاصل از این صنعت، هنوز نتوانسته است به سهم مناسب خود در بازار گردشگری دست یابد.

در استان فارس هم با دارا بودن حدود سی درصد از آثار تاریخی ایران و بیش از ۲ هزار و ۸۰۰ اثر تاریخی ملی ثبت شده اگر چه برای هموار کردن روند توسعه گردشگری تلاش‌های زیادی شده تا رسیدن به مطلوب فاصله زیاد است.
سند جامع گردشگری فارس که حدود ۱۰ سال پیش تهیه و تدوین شد و سال ۹۲ در شورای برنامه ریزی استانداری فارس به تصویب رسید به دلایلی که گفته شده راهبرد‌های سند برای فعال کردن قطب‌های گردشگری علمی و جامع نیست همچنان در حال بررسی است و به مرحله اجرا نرسیده است.

بر اساس این سند که در شانزده فصل زیرساخت‌های گردشگری، زیست محیطی، جغرافیایی، اجتماعی و فرهنگی، اقتصادی، تسهیلات و خدمات، حوزه‌های گردشگری را بررسی کرده قرار بود قابلیت‌های شهرستان‌ها در حوزه گردشگری بررسی و وزن سنجی و چشم انداز توسعه گردشگری استان فارس در افق ۱۴۰۰ تدوین شود.

آقای فروزانی معاون گردشگری و امور زائرین استانداری فارس می‌گوید بخش گردشگری ۱۰ درصد ناخالص ملی کشور‌ها را به خود اختصاص داده و از هر ۱۰ شغل یک شغل در بخش گردشگری تعریف می‌شود. با توجه به این مهم در سالی که به نام رونق تولید است باید به بخش گردشگری به عنوان فرصتی برای بهره وری بالا در حوزه اقتصادی توجه ویژه داشته باشیم چرا که رونق گردشگری، رونق تولید محصولات این بخش را به همراه دارد.

استاندار فارس نیز توجه به گردشگری را در افزایش بهره وری در اقتصاد کشور و استان بسیار موثر می‌داند.
به گفته عنایت الله رحیمی باید در زمینه گردشگری تبلیغات موثر و هدفمند صورت گیرد تا بتوان گردشگری را به جایگاه مطلوب رساند. استاندار فارس تاکید می‌کند افزایش کیفیت خدمات در قالب طرح‌های گردشگری می‌تواند به جذب گردشگر و در نتیجه توسعه گردشگری کمک کند.
گام‌هایی در مسیر توسعه گردشگری
اگر چه تا رسیدن به مطلوب در توسعه گردشگری راه زیاد است در فارس گام‌هایی برداشته شده است.
۱۲۳ طرح گردشگری با سرمایه گذاری بالغ بر ۱۸۰۰ میلیارد تومان در فارس حال اجراست که با بهره برداری از آن‌ها زمینه اشتغالِ ۵ هزار و ۳۰۰ نفر فراهم می‌شود. این را مصیب امیری مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان می‌گوید.

این طرح‌ها شامل هتل یک تا پنج ستاره، اقامتگاه و هتل سنتی، هتل آپارتمان، مهمان پذیر، زائرسرا و اقامتگاه بوم گردی، مجتمع و اردوگاه گردشگری، مرکز گردشگری روستایی و عشایری، مجتمع‌های اقامتی- تفریحی، خدمات رفاهی بین راهی، تفرجگاه و سفره خانه سنتی است.

مصیب امیری می‌گوید برای ۶۰۰ طرح هم موافقت اولیه صادر شده که پس از طی فرآیند، به جمع طرح‌های در حال اجرا اضافه می‌شود.
به گفته او بیش از هزار و ۶۰۰ طرح گردشگری نیز در قالب اشتغال فراگیر و روستایی با سرمایه گذاری ۱۴۳ میلیارد تومان برای دریافت تسهیلات به بانک‌های عامل در استان معرفی شده اند که در صورت اجرا برای ۴ هزار و ۱۰۰ نفر فرصت شغلی ایجاد می‌شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تاکید می‌کند سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری همواره به عنوان یکی از فرصت‌های سود‌آور و اشتغال‌زا مورد توجه فعالان اقتصادی بوده بنابراین ایجاد زیر ساخت‌های گردشگری، زمینه توسعه صنعت گردشگری را فراهم می‌کند.

معاون گردشگری و امور زائرین استانداری فارس البته می‌گوید بخش گردشگری اگر چه نقش به سزایی در توسعه اقتصاد دارد در عین حال پیچیدگی‌ها و سختی‌ها خاص خود را دارد و برای رشد در این صنعت به همکاری بین بخشی نیاز است چرا که بدون مشارکت همه جانبه دستگاه‌ها و گروه‌های اجتماعی توسعه گردشگری محقق نمی‌شود.
آقای فروزانی به برخی طرح‌ها و برنامه‌ها در مسیر توسعه گردشگری در فارس اشاره می‌کند و می‌گوید قابلیت‌های فارس در حوزه گردشگریِ سلامت و زیارت و استقبال مردم کشور‌های عرب منطقه به ویژه عراق و عمان از سفر به فارس به عنوان قطب پزشکی و همچنین اماکن زیارتی باعث شد تا بازار هدف ما در استان بر این بخش‌ها متمر کز شود. در همین راستا وزیر گردشگری عمان به شیراز سفر کرد و در این حوزه طرح‌های خوبی به تصویب رسید از جمله افزایش پرواز مسقط- شیراز و بالعکس از ۲ پرواز درهفته به ۸ پرواز و برگزاری تور‌های آشناسازی برای گروه‌های گردشگری و پزشکی و شرکت‌هایی که در حوزه زیارت فعالیت می‌کنند. به گفته او این بخش‌ها در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ با رشد ۱۶۰ درصدی همراه بوده است.

معاون گردشگری و امور زائرین استانداری فارس همچنین ساماندهی تعطیلات آخر هفته در استان فارس و برخی استان‌های همجوار را در رونق بازار تولید حوزه گردشگری بسیار موثر می‌داند و می‌گوید با این هدف در حال رایزنی با مسولان اجرایی استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، اصفهان، یزد و کرمان هستیم تا همچون استان‌های هرمزگان، خوزستان و بوشهر که پنج شنبه را تعطیل اعلام کرده اند در این استان‌ها هم این روز تعطیل شود تا با توجه به اینکه این مناطق به لحاظ جغرافیایی به همدیگر نزدیک هستند با تعطیلی هم زمان در این روز و پیوستگی آن با روز جمعه بازار گردشگری در استان‌های جنوبی کشور بیش از  پیش  رونق بگیرد.
معاون اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری فارس هم می‌گوید اجرای طرح بسته سفر‌های ارزان تاثیر زیادی در رونق بازار گردشگری دارد به گفته سید موید محسن‌نژاد در قالب این طرح در طول سال واحد‌های اقامتی استان شامل هتل‌ها و میهمان پذیر‌ها تخفیف‌های مناسبی به گردشگران می‌دهند و این تخفیف‌ها که بین ۱۰ تا ۴۰ درصد است تاثیر به سزایی در ارزان شدن سفر به فارس، گرم شدن فضای گردشگری و رونق بازار عرضه و تقاضا در این بخش می‌شود.
ناهمواری در مسیر گردشگری
در استانی که از قابلیت‌ها و ظرفیت‌های بسیار در حوزه گردشگری برخوردار است و همواره به عنوان مقصد اصلی گردشگران داخلی و خارجی به شمار می‌رود برخی دست انداز‌ها مسیر توسعه در این بخش را ناهموار کرده است. متعدد بودن دستگاه‌های متولی در بخش گردشگری، طولانی بودن روند سرمایه گذاری، وجود برخی قوانین دست و پا گیر، رقابت دستگاه‌های اجرایی در حوزه گردشگری با بخش خصوصی و بیمه راهنمایان گردشگری از جمله موانع عمده در مسیر توسعه گردشگری در فارس است که فعالان گردشگری استان به آن‌ها اشاره می‌کنند.

رئیس جامعه هتل داران استان فارس می‌گوید: واحد‌های اقامتی دولتی یکی از مشکلات هتلداران است که در ظاهر با عنوان واحد آموزشی و فرهنگی کار می‌کنند، اما در واقع برای اقامت استفاده می‌شوند به گفته سید حسن سیادتان اگر این واحد‌ها می‌خواهند مانند هتل‌ها فعالیت کنند اشکالی ندارد، اما باید واحد خود را به هتل تبدیل کنند و مانند بقیه هتل‌ها زیر نظر جامعه هتلداران فعالیت کنند.

محمود فخری رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافربری فارس هم با نامساعد دانستن حال دفاتر خدمات مسافرتی می‌گوید: دولت با دفاتر خدمات مسافرتی در حال رقابت است و سازمان‌های دولتی در حال برگزاری تور‌های مسافرتی هستند، اما باید بخش‌نامه‌ای صادر شود تا اداره‌ها اجازه برگزاری تور‌های مسافرتی نداشته باشند.

آقای نقیب زاده یکی از فعلان گردشگری هم به ظرفیت‌های فارس از نظر گردشگری سلامت اشاره می‌کند و می‌گوید: این استان با برخورداری از ده‌ها بیمارستان مجهز فوق تخصصی همواره به عنوان قطب گردشگری پزشکی جنوب ایران شناخته شده و مقصد مناسبی برای توریسم درمانی در منطقه است و در حالی که می‌توان از این ظرفیت برای توسعه گرشگری به خوبی استفاده کرد با آسیب‌های جدی مواجه هستیم که از جمله آن‌ها می‌توان به تداخل با سیاست‌های وزارت بهداشت اشاره کرد که ایجاد بازار‌های رسمی و مراودات بیمه‌ای بین ایران و کشور‌های دیگر می‌تواند گردشگری سلامت استان را شکوفا کند.

رئیس انجمن راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی فارس می‌گوید در حوزه گردشگری چشم انداز واحد و مشخصی نداریم و همین موضوع باعث شده آن گونه که باید گردشگری توسعه پیدا نکند. تکثر مراکز تصمیم گیری و دستگاه‌های متولی که هر یک خود را محق می‌دانند در بخش گردشگری سیاست‌های خود را اجرا کنند. از طرفی در بخش زیر ساخت‌های گردشگری نیز با مشکل روبرو هستیم و آن زمان بر بودن ارایه مجوزهاست که گاه سرمایه گذاران برای هماهنگی‌ها و یا اخذ مجوز در چند راهی اداره ها می‌مانند و در صورت هماهنگی با یک سازمان و نهاد، با سد دیگری از  متولیان مواجه می‌شوند و همین فرسایشیِ بودن روند، سرمایه گذار را از ادامه کار دلسرد می‌کند.
امیر سبوکی در ادامه گفتگو اضافه می‌کند: برخی از گردشگران خارجی از راهنمای ملی استفاده نمی‌کنند که به ایجاد اشتغال و معرفی مطلوب جاذبه‌ها آسیب می‌زند. او ابراز امیدواری می‌کند طرحی مصوب شود که گردشگران خارجی ملزم به استفاده از راهنمای گردشگری ایرانی شوند.

موضوع بیمه راهنمایان گردشگری و این که اگر در حال کار صدمه ببیند کمکی به آن‌ها نمی‌شود و لزوم اصلاح و بازنگری در برخی قوانین که با توسعه گردشگری در تعارض هستند و خلا برخی قوانین به روز و موثر از دیگر دست انداز‌هایی هستند که این فعال گردشگری به آن‌ها اشاره می‌کند.

آقای خداوردی فعال رسانه ای در حوزه اقتصادی هم معتقد است بدون فراهم‌ کردن بسته گردشگری که در آن علایق و سلیقه های گردشگر داخلی و خارجی دیده شود؛ مسیر توسعه گردشگری همچنان ناهموار خواهد بود. به گفته او موضوع مهمی که باید به آن توجه کرد این است که گردشگران هزینه می کنند تا لذت، آرامش، تجربه و خاطره خوبی از مقصد گردشگری داشته باشند و برای جذب آن ها می بایست همه جوانب در یک بسته واحد برنامه ریزی شود تا گردشگر احساس رضایت کند و این موضوع دیگر گردشگران را هم به سفر تشویق و ترغیب می کند‌ و بدین ترتیب بازار گردشگری رونق می یابد.
پویایی اقتصادی با رونق گردشگری
به تاکید کارشناسان حوزه اقتصاد، رشد گردشگری؛ رشد تولید را به همراه خواهد داشت و برای دستیابی به این مهم، صنعت گردشگری به عنوان نیروی محرکه تولید در داخل کشور این توانایی را دارد با توسعه خدمات، اقتصاد کشور را به سمت رونق تولید سوق دهد. از طرفی با توجه به شرایط اقتصادی موجود، به نظر می‌رسد؛ توسعه اقتصاد مبتنی بر گردشگری و بدون وابستگی به درآمد نفتی می بایست در اولویت سیاستگذاران قرار گیرد، چرا که با توسعه این صنعت در آمدزا، حوزه کسب و کار‌های کوچک و متوسط رونق می‌باید و توزیع مناسب اشتغال در شهر و روستا‌ نیز ایجاد می‌شود.

به باور اقتصاد دانان، توسعه صنعت گردشگری علا‌وه بر آنکه منافع سرشاری برای اقتصاد ملی در سطح کلا‌ن از جمله در افزایش تولید ناخالص ملی، ایجاد فرصت‌های جدید شغلی، افزایش عواید دولتی و کاهش نابرابری درآمدی در کشور خواهد داشت، فرصت‌های کم نظیری را نیز در اختیار صاحبان سرمایه برای سرمایه گذاری قرار می‌دهد؛ بنابراین فعالان و کارشناسان حوزه گردشگری با این موضوع موافق هستند; باید توسعه گردشگری به مطالبه عمومی تبدیل شود و این مهم بدون مشارکت همه جانبه دستگاه ها، گروه‌های مردم نهاد و تقویت ظرفیت‌های گردشگری میسر نیست.

گزارش از سیده نصرت شجاعی