به گزارش
خبرگزاری صداوسیما مرکز کردستان، آب ضروریترین عنصر رونق تولید در بخشهای صنعت و کشاورزی به عنوان دو حوزه اصلی تولید در کشور است که مدیریت مهار روان آبها برای ذخیره سازی در دوران خشکسالی و کنترل سیلاب جهت جلوگیری از خسارت در زمان بروز بارندگی، نیاز مبرم رونق تولید به عنوان شعار و راهبرد اصلی امسال است.
روان آبها، روی دیگر باران
باران که باریدن گرفت، دلهره به سراغ خیلیها آمد، کشاورزان تب و تاب کاشته هایشان را داشتند و مسئولین هم نگران وضعیت زیرساختها و جان و مال مردم بودند.
چند روزی مانده به شروع سال نو، ابرهای باران زا آسمان کشور را پوشاندند و سیل، جان و مال عده-ای از هموطنانمان را گرفت.
هشدارهای هواشناسی یکی پس از دیگری صادر میشد و ستاد بحرانها در استانهای حادثه خیز به حالت آماده باش در آمدند، و این در حالیست که در استانداری کردستان ۶ جلسه شورای مدیریت بحران ودر شهرستانها ۵۴ جلسه برگزار شد که گاهی تا ساعاتی پس از بامداد جلسات و بازدیدهای میدانی مسئولان از مناطق حادثه خیز ادامه داشت.
اگر چه در کردستان، سیلابی نبود، اما بارشهای سنگین خسارتی به بار آورد، که برای بدست آوردن آمار این خسارتها به سراغ فلاحی رئیس ستاد مدیریت بحران در استانداری کردستان رفتم.
فلاحی میگوید: بیش از ۳۰ هزار از خانههای قدیمی روستایی و شهری آسیب دیدند، البته ساکنان این خانهها قبل از خراب شدن، به دستور مدیریت بحران، خانه هایشان را ترک کرده بودند.
فلاحی میگوید: ۸۹ میلیارد تومان در بخشهای مختلف کشاورزی شامل باغداری، شیلات، مرغداریها و دامداریها خسارت وارد شد.
این روی سکه باران، پر از دلهره و ترس و هشدار بود، ولی آن روی باران فقط و فقط رحمت الهی بود.
کارشناسان پیشگیری از فرسایش خاک، پایداری کشاورز و حیات صنعت، امکان توسعه گردشگری را از حداقل مزایای مهار اصولی روان آبها میدانند که طرحهای آبخیزداری یکی از راهکارهای مهم کنترل روان آبهاست.
فرسایش خاک صدمه زیرپوستی سیلاب و روان آبها
یکی از مهمترین معضلات سیلاب علاوه بر تخریب زیربناها و مزارع، فرسایش خاک است که باعث میشود یک استان در آینده به منطقهای کویری تبدیل شود.
خطر بیابانی شدن اراضی در شرق استان کردستان از طرف کارشناسان و افراد صاحب نظر منابع طبیعی، جهادکشاورزی، و برخی ارگانهای ذیربط هشدار داده شده است.
در حالی که فرسایش خاک در دنیا ۵ تن در هر هکتار و در استان کردستان تا ۵ و چهار دهم در هر هکتار در سال است.
با این اوصاف، اجرای طرحهای آبخیزداری و آبخوان داری از کارهای است که میتواند جلو فرسایش خاک را بگیرد و کارشناسان عقیده دارند هر هکتار عملیات آبخیزداری از فرسایش ۲.۵ تن فرسایش خاک در سال جلوگیری میکند.
هر هکتار عملیات آبخیزداری، ذخیره سازی و تزریق ۵۰۰ متر مکعب آب به حوضه آبهای زیرزمینی را به دنبال دارد.
معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان گفت: پارسال با اعتبار ۲۱۰ میلیارد ریال در ۱۹ حوزه آبخیز استان اقدام به اجرای عملیات و پروژههای آبخیزداری در سطح ۳۰۰ هزار هکتار شده است.
سردار مهرجو افزود: بندهای کنترلی تعدیل سیلاب و فرسایش رسوب، سنگی ملاتی، سنگی گاویونی، بندهای خاکی، آبخوان داری، پخش سیلاب و عملیات مکانیکی دیگری همچون بانکت بندی، تراس بندی و کنتوفارو، و اصلاح و احیاء مراتع و تقویت پوشش گیاهی شامل: بذرکاری، بذرپاشی، کوپه کاری، از مهمترین اقدامات ورت گرفته بوده است که در سال ۹۸ نیز ادامه خواهد داشت.
مهرجو نتیجه این اقدامات را؛ جلب مشارکت مردمی در برنامه ریزی و اجرای پروژههای آبخیزداری در استان، کنترل رواناب و هرزآب ۷۵ الی ۱۰۰ مترمکعب در هکتار، کنترل فرسایش ۱۰- ۱۵ مترمکعب در هکتارف افزایش تولید علوفه ۱۰۰-۱۵۰ کیلوگرم در هکتار، کنترل چشمگیر سیلاب و کاهش خسارتهای آن، استحصال آب و تغذیه آبخوانها و سفرههای زیرزمینی، حفاظت از مخازت سدها و افزایش طول عمر مفید سدها، حمایت از شغلهای موجود، بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی حوزه نشینان و جلوگیری از مهاجرت بی رویه، حفاظت از اراضی کشاورزی و تاسیسات زیربنایی روستایی و شهری و جادههای مواصلاتی و ایفای نقش موثر در اجرای پدافند غیرعامل با حفاظت از تاسیسات زیربنایی و حراست از جان و مال مردم در برابر بلایای طبیعی مخصوصا سیل و لغزش و حرکات تودهای خاک عنوان کرد.
مهرجو، با بیان اینکه تاکنون عملیات ۱۰ مورد بند خاکی در این استان انجام شده است، گفت: ارتفاع بندهای خاکی اجرا شده در این استان سه تا ۵ متر است.
وی با بیان اینکه هم اکنون اجرای این طرح در همه شهرستانهای کردستان در دست اجراست، گفت: وسعت کل مطالعه انجام شده حوزه آبخیزداری این استان ۸۰۰ هزار هکتار است.
وی گفت: این استان ۹ دشت بزرگ دارد که پنج دشت آن در نیمه شرقی، ۲ دشت در غرب و ۲ دشت دیگر در جنوب استان واقع شده است.
دشتهای قروه، دهگلان و چهاردولی در شرق استان جزو دشتهای ممنوعه (از نظر برداشت آبهای زیرزمینی) محسوب میشوند، دشتهایی که با اجرای طرحهای آبخیزداری و مهار روان ابها در چند سال اخیر، از تشنگی نجات یافتند.
با وجودی که متوسط بارندگی در کردستان ۵۴۰ میلی متر در ۳۰ سال گذشته بود و این میزان ۲ برابر متوسط کشوری را شامل میشود، مجموع بارندگیهای استان در سال زراعی جاری (از اول مهر پارسال) تاکنون ۷۱۶ میلی متر بوده که نسبت به مدت مشابه پارسال (۴۰۵ میلیمتر) ۷۵ درصد افزایش داشته است.
این را کارشناس اداره کل هواشناسی کردستان گفت و افزود: مریوان با یک هزار و ۴۶۸ میلی متر بارندگی رکورددار در این استان است.
بهرام چاره خواه گفت: کمترین میزان بارندگیهای کردستان را هم بیجار داشت و ۳۶۵ میلی متر در این شهرستان به ثبت رسید، عددی که اگر چه در مقابل میزان بارندگی در دیگر شهرستانها کمتر است، اما در مقایسه با سالهای گذشته، افزایش چشمگیری دارد.
چاره خواه افزود: میانگین بلند مدت میزان بارندگی در استان کردستان ۴۵۸ میلیمتر بوده که امسال نسبت به مدت مشابه پارسال ۵۵ درصد افزایش را نشان میدهد.
وی گفت: درصد تفاوت بارندگی سال زراعی جاری نسبت به کل بارندگی بلند مدت در این استان ۵۳ درصد بوده است.
خبرهای خوب در راهند.
خبر سرریز شدن سدهای استان هم یکی پس از دیگری رسید و نه سد از ۱۱ سد بهره برداری شده استان کردستان با مدیریت آب منطقهای استان سرریز شد و این نوید سالی پر برکت برای کشاروزان است.
کامران خرم، مدیرعامل شرکت آب منطقهای کردستان با اعلام این خبر گفت: با بارشهای مناسب بهار امسال، سدهای عباس آباد بانه، گاران مریوان، زریوار مریوان، زیویه کامیاران، سورال دهگلان، قشلاق سنندج و گاوشان کامیاران سرریز کردند.
خرم، حجم آب موجود در مخازن سدهای استان را پس از بارندگیهای اخیر ۲ میلیارد و ۶ میلیون و ۲۰۰ هزار مترمکعب اعلام کرد.
خرم میگوید: سدهای در حال بهره برداری کردستان در مجموع ۲ میلیارد و ۵۴۸ میلیون مترمکعب ظرفیت دارند.
وی دبی ورودی به مخازن سدهای داخل استان را ۶۴۲ مترمکعب در ثانیه اعلام کرد و افزود: حدود ۸۷ درصد این سدها بطور متوسط پر شده است.
از مجموع ۳۳ سد استان، ۱۱ سد در حال بهره برداری، ۱۰ سد در دست اجرا و ۱۲ مورد نیز مطالعاتی است.
حجم روان آبهای سطحی کردستان ۴، ۸ میلیارد مترمکعب است.
خرم افزود: مدیرعامل شرکت آب منطقهای کردستان با اشاره به اینکه میانگین بارندگی سالانه در این استان ۵۰۰ میلی متر است، گفت: حجم روان آبهای جاری در رودخانههای استان حدود چهار میلیارد و ۸۰۰ میلیون مترمکعب است
کامران خرم گفت: حجم روان آبهای استان از کل بارشها ۱۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب است که از این مقدار، بیش از هشت میلیارد مترمکعب آن تبخیر میشود و دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب آن مهار میشود.
وی اقلیم غرب استان را مرطوب و شرق و مرکز را به ترتیب خشک و مدیترانهای اعلام کرد و افزود: ۵۰ درصد از اراضی کردستان مراتع، ۳۹ درصد زراعی و ۱۱ درصد آن جنگل است.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای کردستان با اشاره به اینکه ۷۳ درصد منابع آبی در نیمه شرقی استان را آبهای زیرزمینی تشکیل میدهد، یادآور شد: این میزان در نیمه غربی استان ۲۷ درصد است و مابقی از آبهای سطحی تامین میشود.
در این استان حدود ۳۵ رودخانه پر آب جاری است که در مناطق مختلف ظرفیتهای خوبی برای اجرای طرحهای پمپاژ آب و اجرای طرحهای توسعه باغ وجود دارد که برنامه ریزی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت برای استفاده از این ظرفیت میتواند راهگشای اهداف رونق تولید باشد.
کردستان ۷ درصد از روان آبهای کشور را در خود جای داده است و درعین حال این استان با میانگین سالانه ۵۰۰ میلی متر بارندگی از مناطق پرآب کشور است.
نوید باران، آمدن فردایی روشن برای رونق تولید در بخش کشاورزی است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی کردستان میگوید: سال زراعی پارسال، با وجود خسارتی که روانابها برای کشاورزی کردستان داشت، اما باران روی خوش خود را به مزارع گندم نشان داد و مزارع زیر کشت این محصول زودتر از موعد سبز شدند و در دومین ماه پاییز ۸۱ درصد مزارع سبز شد و این در حالی بود که سال زراعی قبل آن، در همین مدت تنها ۳۰ درصد مزارع سبز بود.
فرید سپری گفت: ازسطح یک میلیون و ۲۱۷ هزار هکتار از زمینهای زراعی کردستان حدود ۱۴۲ هزار هکتار آبی است که این امر ضرورت برنامه ریزی برای توسعه این بخش با مهار روان آبهای آن را دوچندان کرده است.
سپری افزود: اگر چه ۳۰ درصد بافت کردستان روستایی است، اما بسترهای مناسب اقتصادی و ظرفیتهای بخش آب و خاک این استان با یک میلیون و ۷۵ هزار هکتار دیمزار از طریق مهار روان آبها و تبدیل زمینهای دیم به آبی نیاز اقتصاد این استان محسوب میشود.
اینجا کردستان است و زندگی به زیبایی باران، جاریست
با بارش باران رحمت الهی، زمین تحرک و نشاطی دوباره گرفت و درختان حیات تازه از سر گرفتند، جانداران شور و نشاط دیگری دارند و زندگی در رگ زمین و دل کشاورزان جاری شد.
امسال هم سال رونق تولید است و کشاورزی محور اصلی تولید و رونق اقتصادی کشورمان است، باران نوید بخش زندگی است. امید داریم با مهار بیش از پیش روان آبها شاهد رونق تولید در تمامی زمینهها باشیم.
گزارش از: ژیلا امامی