گلستان مستعد سیل، نیازمند دوراندیشی

سیل ویرانگر گلستان:

پرحجم ترین باران50 سال اخیر در گلستان، روزهای پایانی اسفند 97 سبب وقوع عجیب ترین سیل دهه های اخیر شد ، سیلی که به بخشهای مسکن، راه، کشاورزی ، دام و طیور و صنعت و تجارت خسارت های فراوانی وارد و می توان گفت پای گلستان را در راه توسعه کمی لنگ کرد.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای گلستان باران شدید از 26 اسفند 97 آغاز شد و در مدت سه روز با حجم دو میلیارد و 200 میلیون متر مکعب بارندگی و روان آب ، سیل را روانه 4 شهر و500 روستای استان کرد.

این حجم بارندگی با توجه به ظرفیت 118 میلیون متر مکعبی سدهای بوستان، گلستان و وشمگیر 19 برابر حجم سدها بود و گفته می شود حتی خالی بودن سدها نیز در جلوگیری از بروز چنین سیلابی شاید چندان موثر نبود.

سیل ابتدا در گنبدکاووس و روستاهای اطراف آن و سپس به سمت آق قلا ، سیمین شهر و گمیش تپه روانه شد اما به علت شیب کم گرگانرود در منطقه آق قلا ، این شهر و 37 روستای اطراف آن وضعیت بحرانی تری را تا امروز سپری کردند.

سیلاب دسترنج کشاورزان و دامداران را زیر پا گذاشت

خسارت های سیل با توجه به کشاورزی بودن استان گلستان در بخش کشاورزی بیشتر به چشم می آید و حالا برای فصل برداشت پیش رو باید دید گلستان از سکوی های نخست تولید محصولاتی مانند گندم، کلزا و جو به پایین پرتاب می شود.

بر اساس اعلام سازمان جهاد کشاورزی؛ از مجموع 580 هزار هکتار اراضی زیر کشت محصولات پاییزه 310 هزار هکتار از اراضی زراعی و باغی زیر آب رفتند که حدود یکصد و هفده هزار هکتار از مزارع صد درصد خسارت دیدند.

مختار مهاجر رئیس سازمان جهاد کشاورزی گلستان می گوید : سیل حدود یک هزار و 955 میلیارد تومان به بخشهای مختلف کشاورزی و دام و طیور گلستان خسارت وارد کرد که حدود یک هزار و یکصد میلیارد تومان آن برای بخش زراعی و بقیه در بخش دام و طیور است.

وی افزود : در180 هزار هکتار از اراضی آسیب دیده گندم، 50 هزار هکتار جو، 62 هزار هکتار کلزا و 5 هزار هکتار چغندرقند و سیب زمینی کشت شده بود و 6 هزار هکتار نیز باغ مرکبات و درختان سیاه ریشه است.

این درحالی است که پارسال گلستان با تولید یک میلیون و 335 هزار تن گندم ، پس از خوزستان رتبه دوم و در کلزا رتبه اول تولید را در کشور کسب کرده بود. 

مختار مهاجر همچنین گفت : با توجه به این شرایط کشاورزان باید از اراضی که از آسیب سیل در امان مانده مراقبت و با سم پاشی و کوددهی به موقع از هجوم آفات و بیماریها جلوگیری کنند تا بتوانیم محصول این مزارع را حفظ کنیم.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی گلستان افزود : از بین رفتن 1 هزار و 500 کیلومتر جاده بین مزارع و 2 هزار و 300 کیلومتر کانالهای آب رسانی سنتی و صنعتی ، تخریب سیستم آبیاری تحت فشار در 6 هزار هکتار مزرعه و آسیب به150 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق هم از خسارتهای بخش زیرساختی است.

در بخش دام و طیور نیز که زیر مجموعه سازمان جهاد کشاورزی است اعلام شد : 2 هزار واحد دامداری کوچک روستایی و عشایری با 10 هزار راس دام سبک و 60راس دام سنگین تلف شدند و 2 میلیون قطعه جوجه در 60 واحد مرغداری استان از بین رفتند.

همچنین از بین رفتن 18 هزار و 500 کلنی زنبور عسل وآسیب به 54 واحد کارخانه خوراک دام نیز از دیگر خسارتهاست.

چتر حمایتی دولت بر سر خسارت دیدگان:

در روزهای نخست حادثه مسئولان بر آن شدند تا بخشی از خسارتهای این بخش را با پرداخت تسهیلات و کمک بلا عوض جبران کنند، اعتباری که می توانست پیش از وقوع سیلاب برای لایروبی و حفظ حریم رودخانه ها هزینه شود و حالا مردم را این همه به دردسر نیندازد.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان گفت : قرار است بر اساس مصوبه هیئت دولت با توجه به درصد خسارت به ازای هر هکتار اراضی زراعی تا ۲ میلیون تومان ، به ازای هر هکتار باغ تا مبلغ ۵ میلیون تومان، به ازای هر راس دام سبک ۵۰۰ هزار تومان ، به ازای هر راس دام سنگین ۳ میلیون تومان کمک بلا عوض پرداخت شود.

عباسی افزود : مرغداری ها با توجه به بیمه بودن، کمک بلاعوض دریافت نمی کنند و فقط به ازای هر سالن 10 هزار قطعه ای 200 میلیون ریال تسهیلات پرداخت می شود.

اکنون به نظر می رسد بیشترین صدمه را در این بخش کشاورزان و دامداران به ویژه گندم کاران دیده اند. زیرا خسارتی که برای هر هکتار گندم در نظر گرفته شده 2 میلیون تومان است، در حالی که سود کشاورزان سیل زده از مزارع گندم در صورت برداشت، بسیار بیشتر از این می توانست باشد .

آتابای کشاورز ساکن روستای سقر یلقی آق قلا می گوید : برای مردم آق قلا و گمیشان همواره ارزش کاه کمتر از خود گندم نبوده و پشتوانه دامداری آنهاست ، همچنین به علت تک محصولی بودن مزارع ما؛ تبعات آسیب دیدن مزارع گندم بیشتر از مقدار خسارتی است که پرداخت آن را دولت به عهده گرفت.

آتابای گفت : اکنون ما مانده ایم و کمک بلا عوضی که معلوم نیست کی به دست ما می رسد و هزینه های سنگینی که برای کاشت و داشت هزینه کردیم و همینطور برای فصل زراعی بعدی باید هزینه کنیم.

دوجی کشاورز دیگری از این روستا هم ادامه می دهد: بیشتر مزارع آق قلا و گمیشان تک محصولی است یعنی پس از برداشت گندم امکان کشت محصول دیگری مانند برنج ،سویا و ماش در تابستان وجود ندارد و همین نیز از دغدغه های مهم ماست.

گلستان مستعد سیل ، نیازمند دوراندیشی :

گلستان از استان های سیل خیز کشور است و دهه های گذشته نیز این پدیده طبیعی همراه با خسارتهای جانی و مادی فراوان درآن رخ داد و باید برای در امان ماندن بخشهای مختلف از آسیب مسئولان دست به کار شوند.

کارشناسان می گویند : زهکشی اراضی کشاورزی و جلوگیری از تغییر کاربری زمین ها می تواند جلوی سیلاب  و آبگرفتگی مزارع کشاورزی را بگیرد، طرحی که در گلستان از مدتها پیش اجرای آن برای 280 هزار هکتارآغاز شده اما هنوز تا پایان زهکشی تمام اراضی راه زیادی باقیست.

وزیر جهاد کشاورزی هم در جریان سیل به گلستان آمد و با تاکید بر لزوم زهکشی اراضی گفت : این مهم در اولویت برنامه های ماست و به تدریج انجام خواهد شد.

وزیر جهاد کشاورزی اظهار کرد: اگر بتوانیم زهکشی ۲۸۰ هزار هکتار انجام دهیم میزان خسارت ناشی از سیل در آینده کاهش خواهد یافت و درآمد کشاورز نیز بالا می رود.

جنگل‌تراشی‌ و ورود رسوبات به رودخانه‌ها و بی توجهی به لایروبی و حفظ حریم رودخانه ها در کنار اقلیم جغرافیایی خاص و اختلاف شدید ارتفاع نقاط مختلف از علتهای مهم وقوع پدیده طبیعی سیل درگلستان است و به گفته کارشناسان اجرای طرح های آبخیزداری، احداث سدهای بیشتر و اجرای فنی تر و دقیق تر طرحهای عمرانی همچون جاده سازی می تواند از وقوع چنین حوادثی جلوگیری کند.

گلستان 22 هزار کیلومتر مربع مساحت دارد ، حدود یک میلیون و 900 هزار نفر در آن زندگی می کنند و اقتصاد بیشتر ساکنان آن وابسته به بخش کشاورزی است.