مهاباد با جاذبه‌های متعدد گردشگری؛ آماده پذیرایی ازمسافران نوروزی

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز مهاباد؛ شهرستان مهاباد با داشتن مجموعه ای کامل از جاذبه های گردشگری، فرهنگی، تاریخی و طبیعی یکی از شهرستانهای استان آذربایجان غربی و غرب کشور است که سالانه گردشگران فراوانی را به خود جذب می کند.

کاوش های باستان شناسی در این منطقه، حاکی از آن است که مهاباد از سده های هزاره اول قبل از میلاد، یکی از مناطق مهم مسکونی ایران باستان بوده است.

این شهرستان‌ با مساحت دوهزار و 591کیلومترمربع و حدود 220هزار نفر جمعیت با دو بخش مرکزی و خلیفان دارای دو شهر گوگ تپه و خلیفان و 201 روستای دارای سکنه است.

تاریخچه مهاباد؛

مهاباد در ابتدا آبادی کوچکی بود که در سال۱۰۳۸ قمری و در اواخر حکومت شاه عباس صفوی، بداق سلطان حاکم ایل مکری محل حاکمیت خود را به این شهر انتقال داد و با اقدامات عمرانی متعدد این شهر را توسعه بخشید. 

مهاباد پیشتر ساوجبلاغ‌ مکری‌ نامیده ‌می‌شد و تا اواسط سده نوزدهم به مدت  400سال مرکز حکومت محلی ایل مکری بود، حکومتی که در این شهر اقدام به ضرب سکه کرد.

شهرستان مهاباد دارای جاذبه های گردشگری، طبیعی، تاریخی و فرهنگی و تجاری فراوانی است که این جاذبه ها این شهرستان را به شهری برای همه سلیقه ها تبدیل کرده است.

جاذبه های گردشگری شهرستان مهاباد؛

تالابهای مهاباد؛

مهاباد دارای تالابهای متعددی است که مهمترین آنها تالاب بین المللی کانی برازان و قوپی باباعلی می باشد.

تالاب بین المللی کانی برازان با مساحت حدود 927هکتار در 30کیلومتری شمال شرقی مهاباد قرار دارد و با توجه به وجود پتانسیل های موجود، این تالاب به عنوان نخستین سایت پرنده نگری کشور انتخاب شده است. عمق متوسط این تالاب 60سانتیمتر و حداکثر عمق آن 120سانتیمتر است.

ریئس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان مهاباد می گوید: تالاب کانی برازان یکی از مهمترین تالابهای اقماری جنوب دریاچه ارومیه بوده که زیستگاه با ارزشی را برای پرندگان آبزی و کنار آبزی فراهم کرده است.

فاروق سخنور افزود: از گونه های مهم پرندگان این تالاب می توان به فلامینگو، چنگر، اردک بلوطی، اردک سرسفید، حواصیل خاکستری، پرستوی دریایی، اردک مرمری، باکلان کوچک، پلیکان سفید، چوب پا، کشم بزرگ و عروس غاز اشاره کرد.

سخنور گفت: علاوه بر تالاب کانی برازان تالاب قوپی بابا علی هم یکی دیگر از تالابهای این شهرستان است که در مسیر جاده مهاباد به میاندوآب واقع شده است.

وی می گوید: این تالاب در سال1971 در کنوانسیون رامسر به عنواب تالاب مهم بین المللی و در فهرست مناطق مهم پرندگان ایران ثبت شده است و مکان دیدنی برای گردشگران و مسافران است.

غار آبی تاریخی سهولان؛

غار آبی و تاریخی سهولان دومین غار آبی بزرگ ایران، از مهمترین و کم نظیرترین غارهای طبیعی کشور و همچنین از شگفت انگیزترین جلوه های زیبای طبیعت به شمار می رود.

این غار درحدود 43کیلومتری شمال شرقی مهاباد و در محور مهاباد به بوکان در نزدیکی روستای سهولان قرار دارد.

عمق آب داخل غار در برخی نقاط به 32متر می ‌‌رسد و اختلاف دمای درون و بیرون غار بین 10تا15 درجه است.

غار سهولان که به زبان کوردی به معنی یخبندان است داراى دو دهانه است. 

البته اهالی اطراف، این غار را "کونه کوتر" به معنای لانه کبوتر نیز می ‌‌نامند که دلیل این نامگذاری وجود تعداد زیادی لانه کبوتر درون غار است و تنها موجودات زنده این غار کبوتر چاهی و خفاش می‌باشند که قسمت‌هایی از غار را به‌ عنوان آشیانه انتخاب کرده‌اند. غار سهولان سالانه پذیرای بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی است.

دریاچه سد مهاباد:

روند پایه ریزی و انجام اقدامات اولیه ساخت سد مهاباد در دو فاز مطالعاتی سا‌لهای ۱۳۴۱و۱۳۴۳ انجام گرفت و ساخت سد در سال ۱۳۴۶ توسط مهندسان یوگوسلاوی آغاز شد و در سال۱۳۴۸ تمام مراحل ساخت به اتمام رسید.  

رضا جهینی، مدیر امور آب مهاباد گفت: این سد جزو ده سد پرآب کشور و  نزدیکترین سد به شهر در جهان به شمار می رود.

وی افزود: در حالت کلی مجموع حجم ورودی سالانه آن معادل 304میلیون و 339مترمکعب است که 80درصد آب آن برای مصارف کشاورزی و بقیه برای آشامیدنی مصرف شهروندان استفاده می شود.

این دریاچه محل مناسبی برای تفریحاتی همچون شنا و ماهیگیری و مقصد بسیاری از طبیعت گران و گردشگران است.

خروجی سد مهاباد هم رودخانه مهاباد را تشکیل می دهد که از وسط شهر می گذرد و حاشیه آن استراحتگاه مناسبی برای گردشگران و مسافران نوروزی است.

پارک ملت یا باغ مکائیل مهاباد؛

 پارک ملت مهاباد، پارکی زیبا و دیدنی است که در پایین دست سد مهاباد واقع شده و با رودخانه زیبایی که از دل این پارک می گذرد، باشکوهترین پارک در جنوب آذربایجانغربی محسوب می شود.

این پارک هرساله پذیرای مسافران وگردشگران بسیاری است و به سبب امنیت بالای شهرستان مهاباد بسیاری از مسافران با برپایی چادر شب را در این پارک سپری می کنند.

جاذبه های تاریخی شهرستان مهاباد:

شهرمهاباد تاریخی چند هزارساله دارد. تاریخی که از نقاشی های انسانهای اولیه آغاز می شود تا به زمان امپراتوری مادها در این منطقه می رسد.

اگرتاکنون مقبره و گور پادشاهان ماد را ندیده اید، می توانید با سفر به مهاباد احساس مادها را بر فراز گور دخمه تاریخی مادها بر دشت های اطراف مهاباد ببینید.

گور دخمه فقره قا یا فخریگاه؛

سرپرست میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری شهرستان مهاباد در باره این اثر باستانی می گوید: این اثر تاریخی در شمال شرقی مهاباد در مسیر مهاباد به میاندوآب واقع شده که اثر صخره ای ازدوره مادهاست و از نظر شکل ظاهری با اصول معماری این دوره هماهنگی دارد.

عبده گفت: این مقبره فاقد مدخل ورودی بوده و در ایوان آن دو ستون سنگی ایجاد شده که پاستون هایی شبیه گلدان وارونه است.

ستونهای جلو ایوان و داخل مقبره بر اثر مرور زمان از بین رفته و تنها پاستون ها و سر ستون ها باقی مانده اند.این اثر تاریخی هم مکان مناسبی برای گردشگران به ویژه علاقمندان به آثار باستانی است.

نقوش صخره‌ای خره هنجیران یادگار هزاره سوم قبل از میلاد؛

این اثر باستانی مربوط به هزاره اول قبل ازمیلاد است که در ۲۸کیلومتری جنوب شهر مهاباد در دره ای به نام خره هنجیران قرار دارد و سال۱۳۷۹ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

سرپرست اداره میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان مهاباد گفت: جنس سنگ ها از نوع رسوبی بوده و نگاره ها بر روی چندین قطعه سنگ ایجاد شده است.

 عبده افزود: نقوش این سنگ نگاره شامل، سوارکار و شکارحیوانات بوده و شیوه حجاری بر سنگ شبیه دخمه‌های هخامنشی در تخت جمشید و نقش رستم فارس است.‌

وی اضافه کرد: در بین مجموعه سنگ های خره هنجیران که از بقایای دوران سوم زمین شناسی است، بزرگترین سنگ که حکاکی در آن صورت گرفته در قلب این مجموعه قرار گرفته و سنگ های دیگر در قسمت فوقانی آن قرار دارند.

محوطه باستانی برده کنته؛

محوطه باستانی آتشکده سنگی برده کنته درفاصله حدود 6تا7 کیلومتری شمال شهر مهاباد بر سر راه مهاباد به ارومیه و در نزدیکی روستای یوسفکند واقع شده است.

محمود پدرام کارشناس با سابقه میراث فرهنگی، در باره این اثر تاریخی گفت: یکی ازآثار کهن و باستانی بسیار ارزشمند و با شکوهِ بازمانده از حکومت (ماننایی ها) و مربوط به هزاره قبل از میلاد درمهاباد که با گذشت هزاران سال همچنان استوار و پا برجاست، آتشکده کهن و خاموش برده کنته است.

وی می گوید: بنای برده کنته بر دشت و ویرانه های (شارویران) می نگرد و در پنج کیلومتری سمت راست روستای دریاس قرار گرفته که بطلمیوس یونانی نیز از آن با نام داریوسا به عنوان یکی از شهرهای ماد یاد کرده است.

مقبره بداق سلطان؛

آرامگاه بداق سلطان یکی از بناهای زیبا و ارزشمند تاریخی و معماری دوره صــفویه‌اسـت. این ‌بنا در جنوب شهر مهاباد بر روی تپه‌ای واقع شده است. آنجا قبرستانی است کهنه که به واسطه قرار گرفتن آرامگاه بداق سلطان(حاکم مهاباد) در آن، قبرستان (بداق سلطان) نامیده می شود و همچنین به گومبه زان (گنبدان) نیز مشهور است.

این بنای تاریخی با زیربنای 135متر در ابعاد 9/7 در 5/17 با پی سنگی و گنبدی از آجر قرمز ساخته شده است که حدود شش متر ارتفاع دارد.

این بنا در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده و یکی از چند آثار ارزشمند تاریخی شهر مهاباد به شمار می رود و امروزه گنبد بداق سلطان مکری پذیرای مشتاقان و گردشگران بیشماری است.

حمام تاریخی میرزا رسول و موزه مردم شناسی مهاباد:

حمام میرزا رسول درکنار یکی از گذرگاههای قدیمی بازار در مرکز شهرقرار گرفته است. البته زمان ساخت این بنا به صورت دقیق مشخص نیست ولی با توجه به فرم معماری بنا احتمال  می رود این بنا متعلق به دوره صفویه و قاجاریه باشد.

این بنا در حال حاضر مرمت شده و در فهرست آثار تاریخی ملی به ثبت رسید.

 حمام میرزا رسول در سال1380 پس از بازسازی ومرمت به موزه مردم شناسی تبدیل شد که در این موزه آداب و رسوم و فرهنگ غنی مردم منطقه و نحوه پوشش مردان و زنان کورد به نمایش گذاشته می شود.

موزه مفاخر مهاباد و مقبره الشعرای آن:

"سرای هیمن" یا موزه مفاخر مهاباد به همراه مقبره الشعراء این شهر هر سال خیل عظیمی از عاشقان زبان و ادب کردی را به مهاباد می کشاند. "سرای هیمن"در حقیقت منزل شخصی مرحوم سید محمدامین شیخ الاسلامی مکری معروف به "ماموستا هیمن" که توسط شهرداری مهاباد به موزه مفاخرفرهنگی و هنری تبدیل شده است.

در این سرا نمایشگاهی از دست نوشته ها و وسایل شخصی"محمد قاضی" پدر ترجمه ایران، استاد هیمن، استاد جعفر قاضی، استاد خالدحسامی متخلص به هیدی، و استاد محمد ماملی رو نمایی شده است.

مقبره الشعرا این شهر هم  هر ساله عاشقان فرهنگ و ادب را به سوی خود می کشاند زیرا بزرگانی از فرهنگ و ادب کوردی چون عبدالرحمان شرفکندی(ماموستاهژار)، محمدامین شیخ الاسلامی (ماموستاهیمن)، احمد قاضی، ماملی و شاعران دیگری در این مقبره الشعرا در کنار هم آرام گرفته اند.

مسجد جامع مهاباد:

مسجد جامع مهاباد مربوط به دوره صفوی است که در مرکز و در داخل بافت قدیمی شهر واقع شده است. این اثر از قدیمی ترین و مهمترین بناهای تاریخی دوره اسلامی در غرب کشور به شمار می رود و توازن شکل طاق، گنبد و شبستان باعث شده، پس از گذشت حدود بیش از 300سال از زمان ساخت آن، سالم باقی بماند. این اثر در 25آبان سال1348 به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مسجد جامع مهاباد یکی از اقدامات مهم عمرانی بداق سلطان مکری است که شبستان زیبای آن مقدمه ای بر شبستان مسجد وکیل شیراز است و دارای ١٠ستون سنگی است و ١٨گنبد آجری نیمکره، پشت بام اصلی مسجد را پوشانده است که در گذشته با ناودانهای سنگی، آبریز آن میسر شده بود.

بازار قدیمی و بازار لباسهای دست دوم (تاناکورای) مهاباد:

بازارقدیمی مهاباد شامل سرای موصلیان، کریم خان،کاروانسرای سیمون همدانی‌ها، تاجر باشی و کوسه بود که بیشتر درمرکز شهر قرارداشتند. درحال حاضربیشترفعالیتهای اقتصادی  و بازار‌های ثابت و دائمی در عین حال قدیمی مهاباد به "قیصریه سرای کریم خان" و "سرای شافعی" معروف اند که مسقف اند و شامل ۵۰۰دهنه مغازه فعال هستند.

قدمت بازار قدیمی مهاباد با توجه به شیوه معماری و نوع مصالح آن به معماری"مسجد جامع" و "مقبره‌ بداق سلطان" شباهت کامل دارد که به احتمال زیاد در همان زمان احداث شده است.

در کناربازارهای قدیمی و تاریخی، بازار لباسهای دست دوم خارجی که به تاناکورا شهرت دارد یکی ازجاذبه های گردشگری این شهر است که مسافران زیادی را از اقصی نقاط کشور به سوی خود می کشاند.

تجمیع این بازار در یک مجتمع بزرگ در نزدیکی پایانه مسافربری این شهرستان و در کنار بازارچه مرزی مهاباد، بازاری بزرگ را برای گردشگران به وجود آورده است. 

شهرستان مهاباد، نوروز امسال درکنار همه جاذبه های گردشگری اش،با برگزاری برنامه های فرهنگی و نوروزگاه پذیرای مسافران و گردشگران خواهد بود که این شهر زیبا را برای تعطیلات نوروزی انتخاب می کنند.

نویسنده: رحمان جنگلی