لرستان؛ مقصد گردشگران داخلی و خارجي

سالها در خوابگاه دانشجویی زندگی می کردم راستش سال گذشته یکی از هم اتاقیها یم که اهل کرمان بود مرا به شهرش دعوت کرد و گفت: عید را در استان و شهر آنها سپری کنم بسیار مهمان نواز، خوب و خاطر انگیز بود. 
اما امسال دوست داشتم او را به شهر خودم خرم آباد دعوت کنم برای همین در ذهنم در حال برنامه ریزی برای این سفر بودم. 
خرم آباد مرکز استان لرستان است که در دره ای بین ارتفاعات زاگرس میانی واقع شده به شهر هزار چشمه معروف است، موقعیت طبیعی ممتاز و مواهب خدادادی از جمله آب و هوای معتدل در این دره موجب شده سکونتگاه انسانهای اولیه در غارهای پنج گانه پیش از تاریخ باشد. 
وجود چشمه ها و سراب های فراوان از جمله کیو، گلستان، گرداب سنگی، سراب مطهری و گرداب به عنوان مهمترین چشمه ها و سرابهای این شهر و همچنین موقعیت ارتباطی آن در گذشته به عنوان شاه راه مواصلاتی شمال و غرب به جنوب کشور، این شهر را در زمره شهرهای توریستی و زیبای ایران قرار داده است.
این چشمه ها و سراب های جوشان که از کنار خیابانها و کوچه های شهر در زیر درختان چنار کهنسال جاری هستند چهره زیبای شهر را دو چندان کرده اند 
در خرم آباد بیش از هزار چشمه فصلی و دائمی داریم که دائمی ها حدود ۷۶۲ دهنه با دبی ۱۱۵ میلیون متر مکعب هستند. 

در حیاط برخی منازل مسکونی از جمله محله مطهری رگه های از چشمه های جوشان دیده می شود، چشمه ها و سرابهای خرم آباد این روزها در پی بارش پر آب شده و برخی از خیابانهای اصلی شهر از جمله خیابان های ۱۷ شهریور، چهار راه بانک، شهداء و مطهری و منازل مسکونی را در برگرفته و به ونیز ایران معروف است. 
برای سفر دوستم سه روز را پیش بینی کردم زیرا قصد مسافرت به شهرهای دیگر را نیز داشت بر اساس این وقت کم پیش بینی کردم. 
در روز اول، پس از استراحت و صرف نهار، به سمت قلعه فلک الافلاک رفتیم قلعه ای که به دژ شاپور خواست یا دوازده برجی معروف است.
این قلعه بر فراز تپه ای مشرف به مرکز شهر و رودخانه واقع شده و قدمتش به عصر ساسانیان باز می گردد، اواخر دهه پنجاه شمسی، به فهرست آثار ملی ایران اضافه شد. 
در آنجا، موزه باستان شناسی و موزه مردم شناسی زیبایی قرار دارد و می توانند مردم را با بخشی از تاریخ ده ها هزار ساله لرستان از نزدیک آشنا کند.
در شمال این تپه، چشمه پر آب گلستان وجود دارد که برای تنی به آب زدن و شستن میوه ها و استراحت عصرگاهی، انتخاب خوبی خواهد بود.
در جنوب شرقی خرم آباد، محله ای به نام قاضی آباد است که در آن یک مناره باستانی ۳۰ متری وجود دارد و از جمله آثار ملی کشور است. شاید سلفی با این بنای تاریخی مرتفع، بتواند خیلی ها را با لرستان تاریخی بیشتر آشنا کند 
در غرب خرم آباد و نزدیک میدان تختی، حوضچه سنگی بزرگی وجود دارد که قدمتش به عصر ساسانیان باز می گردد و نام آن گرداب سنگی نام دارد، حصاری از سنگ و ساروج به قطر 18 متر که به دور این چشمه کشیده شده است، شاید باورتان نشود اگر چه خودم فرزند این شهرم چند سال گذشته در فصل زمستان یکی از دوستانم را برای دیدن این مکان تاریخی در فصل زمستان بردم، اما کف این گرداب سنگی را می دیدیم، خودم باورم نمی شد در فصل زمستان آب نداشته باشد، اما در فصل بهار و تابستان مملو از آب باشد و این قدرت خداوند است 
شامگاه روز اول را در بازار خرم آباد و گشتی در فروشگاه های صنایع دستی و همچنین شکم گردی در رستوران های معروف شهر برای میل کردن غذاهای محلی اختصاص دادیم، کباب، جگر وز(جگر پوشیده از لایه ای از چربی) دوغ محلی و ....
روز دوم: در دومین روز سفر به لرستان، سعی کردم اول به سمت دریاچه مصنوعی در بوستان کیو برویم، دریاچه ای که یادآور دریاچه مصنوعی خلیج فارس تهران است، کیو در زبان لری به معنای کبود است و زلالی آب دریاچه سبب شده تا به این نام اطلاق شود.
امکان قایق سواری در این دریاچه برای همه فراهم است. 
نهار دومین روز سفر به لرستان را در منطقه ای خوش آب و هوا و دیدنی مخمل کوه صرف کردیم، جایی در ارتفاع ۱۹۰۰ متری از سطح زمین و در شمال شرقی خرم آباد، کوهی وجود دارد که صخره های آن، پوشیده از گلسنگ است و به این علت، بخش آفتابگیر آن، رنگ سیاه دارد.
اینجا تفرج گاهی است که گردشگران بسیاری به آن جا آمده و صبح را شب می کنند، برای رفتن به مخمل کوه، از میدان ۲۲ بهمن خرم آباد و دریاچه کیو ، به سمت الشتر خواهیم رفت و راه دوری نیست .
در دومین روز سفر به لرستان، پل های تاریخی استان را در نظر گرفتم ، لرستان بیش از 63 پل تاریخی دارد به همین خاطر، لرستان را مرکز پل های تاریخی ایران می دانند، در جنوب خرم آباد، یکی از آنها قرار دارد که در ظهر روز دوم به آنجا رفتیم و به آن پل اشکسه می گویند. این پل، روزگاری، لرستان را به خوزستان متصل می کرد و مادر پلهای ایران نام دارد.
طول این پل 312 مترو ارتفاع آن 10 متر است که از 28 چشمه طاق و 27 پایه تشکیل شده و سطح هر پایه 61 متر و فاصله بین دو پایه 7 و نیم متر است.
هم اکنون پنج چشمه طاق پل سالم بوده و مابقی بر اثر عوامل طبیعی تخریب شده است، چشمه طاقهای پل به صورت جناقی ساخته شده و سبک سازی پل در قسمت طولی پل در زیر روگذر پل صورت گرفته است و پایه های پل و موج شکنهای آن به صورت لوزی شش ضلعی از سنگ ساخته شده است.
این پل عظیم و دیدنی مربوط به دوره ساسانی و به شماره 1058 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
شب روز دوم ، به بام لرستان رفتیم و زیبایی های شهر را از منطقه ای مرتفع به نظاره نشستیم . بام لرستان، در واقع منطقه ای 800 کیلومتری است که در بالای کوه مدبه در شرق خرم آباد قرار دارد، در این منطقه، رصد خانه کاسیت واقع شده و تلسکوپی برای تماشای بخشی از آسمان زیبای خرم آباد در اختیار مسافران قرار داده می شود و زیبایی خاصی دارد .
روز سوم: پس از حدود 40 کیلومتر رانندگی از مرکز خرم آباد به یکی از مقصدهای آبشارگردی ، آبشار نوژیان (ارتفاع 95 و عرض تاج آن5 متر است) رفتیم.
20 کیلومتر آن طرفتر آبشار زیبای بیشه قرار دارد (ارتفاع آن 48 متر و عرض تاج آن 20 متر است) در اطراف این آبشار زیبا، خانه های محلی برای اجاره به گردشگران وجود دارد، این منطقه گردشگری امن، زیبا و خاطره انگیز است و برای عاشقان آبشار گردی، فرصت تصویر برداری و آب تنی خوبی را به ارمغان می آورد. 
در غرب گردنه نوژیان، آبشار وارک قرار دارد که در ۶۰ کیلومتری جنوب شرق خرم آباد است و مملو از زیبایی است واز دوستانم خواستم اگر فرصت داشتن به آنجا نیز برویم (در فصل کم‌آبی ارتفاع قسمت اول ۷ متر با عرض حدود ۱۲ متر و قسمت دوم ۱۵/۵ متر با عرض ۵/۵۶ متر یکی از زیباترین منظره‌ها را در این منطقه می‌توان دید، حداکثر ارتفاع آن به ۵۷ متر می‌رسد و عرضی معادل ۵۰ متر را در بر می‌گیرد)البته حدود یکساعت و نیم پیاده روی داشت .

برنامه سه روزه بود ولی راستش با این حساب روز سوم را به دیدن آبشارها می گذراندیم و باید روز چهارم دوستانم را به بروجرد ببرم، یکی از دیدنی ترین نقاط لرستان که مناطق گردشگری و تاریخی و مذهبی بسیار دارد، مسجد امام (بزرگ ترین مسجد ۴ ایوانی غرب کشور)، مسجد جامع بروجرد با منبر چوبی ۹ پله ای معروفش، چنار ۳۸۰ ساله امام زاده جعفر، بازار قدیمی بروجرد برای تماشای گیوه دوز و جوراب بافی و مسگری و بوریا بافی و چلنگری و سفر به گردشگاه چغاسری، از جمله مقصدهای دیدنی شهربروجرد است.
مسجد جامع بروجرد که از جمله مقصدهای گردشگری مذهبی لرستان به شمار می رود.
ظهر چهارمین روز سفر به بروجرد را به بام بروجرد یا چغامی رفتیم، جایی خوش آب و هوا و زیبا که مرتفع ترین نقطه شهر بوده و امکانات گردشگری متنوعی در آن تعبیه شده است.                            دریاچه مصنوعی، آلاچیق زیبا و هتل چند ستاره و امکانات رفاهی، از جمله ظرفیت های گردشگری آن بوده و به همین خاطر پر بازدید ترین مقصد گردشگری شهر بروجرد است.
باغ پرندگان در بوستان فدک بروجرد، از جمله تفرج گاههای تازه تاسیس شهر است که بیش از ۸۰ گونه جانوری در آن نگهداری می شود.                                                                                              نهار را در بروجرد میل کردیم، جایتان خالی کباب بروجرد حرف ندارد بعد از آن به سمت دورود رفتیم
در دورود، دریاچه زیبای گهر که به نگین زاگرس معروف است، یکی از بهترین مقصدهای گردشگری طبیعی لرستان به شمار می رود. این دریاچه را نگین اشترانکوه می گویند و در سی کیلومتری جنوب شرقی دورود قرار دارد، فقط پیاده روی دارد و برای آشنایی دوستانم به آنجا رفتیم و دوباره به بروجرد برگشتیم 
وقت چندانی نداشتند و باید می رفتند بسیار خوشحال بودند و مسرور، از تحفه های استانمان به نشانه احترام به آنها عسل، ظروف مسی، گلیم دادم، البته استان ما سوغاتیهای زیادی دارد .
استان لرستان سوغاتیهای زیادی دارد :
عسل حتما یکی از تخفه های طبیعت سرسبز لرستان است. در کنار طعم خوب عسل، یکی از دلایلی که شما را به مصرف این ماده خوراکی ترغیب می کند، خواص دارویی و درمانی آن است، طبیعت کم نظیر و بکر، به استان لرستان این امکان را می دهد که بهترین مناطق را برای پروش زنبور و تولید عسل داشته باشد تا این ماده را در کیفیتی بالا به بازار عرضه کند و بتواند رتبه‌ هفتم کشور را در تولید عسل و رتبه‌ نخست کشور را در مرغوبیت آن به خود اختصاص دهد
روغن حیوانی، یکی دیگر از سوغات لرستان است. از دیرباز شهرستان دلفان در لرستان، به سبب داشتن روغن حیوانی مرغوب و معطر شهره ی خاص و عام بوده است، دام های عشایر و دامداران این شهرستان از مراتع، چمنزارها، کوه‌های انباشته از پوشش جنگلی و گونه‌های گیاهی معطر تغذیه می کنند و فرآورده های به دست آمده از آنها نیز از کیفیت بالایی برخوردار است. 
زنان عشایر از شیر دام، ماست تهیه می کنند و آن را درون مشک می‌ ریزند، سپس با افزودن مقداری آب و نمک از آن دوغ و کره تهیه می کنند و با آب کردن و جوشاندن این کره، روغنی خالص و معطر به دست می آورند که با عنوان روغن حیوانی در بازارها عرضه می شود، این روغن در رنگ‌های زرد و سفید وجود دارد و در زبان محلی به آن، روغن دان می گویند
شیرینی آردی و کلوچه بروجردی، از دیگر سوغات خوشمزه دیار لرستان است، این شیرینی ها از جمله شیرینی های سنتی خوشمزه ای است که در مرکز استان لرستان تهیه می شود.شیرینی آردی، ماندگاری بالایی دارد به همین دلیل می توانید در سفر به  لرستان، آن را به عنوان یک سوغاتی مناسب از بازارها تهیه کنید.
شکر، آرد و روغن مواد اولیه ی شیرینی آردی هستند که با افزودن طعم دهنده‌های مختلف، انواع گوناگونی همچون شیرینی آردی گردوئی، شیرینی آردی نخودی و شیرینی آردی نارگیلی، طبخ می شود.
سمنو، کاک، نان ساجی، ترخینه، برساق، حلوا و ارده از جمله دیگر سوغات خوشمزه دیار آبشارهای ایران است که در سفر به این خطه از ایران پهناور، در برنامه خرید خود قرار دهید.
اماکن تاریخی و باستانی و موزه های بسیاری نیزدر آن وجوددارد که قطعا با ورود به استان از طریق بروشورهای سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری با آنها آشنا خواهید شد .
نویسنده: خانم مهناز رحمانی مهر
ویراستار: علی مرادی کاکاوندی