کشور سنگال در مسیر تبدیل به اقتصادی نوظهور

به گزارش سرويس بين الملل خبرگزاري صدا و سيما، کشور راهبردی سنگال واقع در منطقه غرب آفریقا به عنوان یکی از کشورهای مهم و شاخص این منطقه با تولید ناخالص داخلی 15 ميليارد و 57 ميليون دلار  ، دارا بودن ذخائر ارزشمند سنگ آهن و فسفات ، ثبات سیاسی و رشد اقتصادی تدریجی – که در سال 2018 به 2.80% درصد بالغ گردیده است – و بهره گیری از شاخص های کلیدی نظیر رشد تولید ناخالص داخلی (GDP)، ثبات نرخ ارز ، رونق نسبی اقتصادی و  سهولت انجام کسب و کار یکی از کشورهای مورد نظر جمهوری اسلامی ایران در زمینه توسعه مناسبات اقتصادی با کشورهای منطقه غرب قاره آفریقا بشمار می رود . در این یادداشت تلاش می شود پتانسیل و ظرفیت خاص این کشور در زمینه های مختلف بر مبنای نهائی سازی برنامه راهبردی توسعه صادرات غیر نفتی ایران به قاره آفریقا بطور مختصر ، مفید و عملیاتی به عموم مردم و علاقمندان به فعالیت های اقتصادی با قاره آفریقا واکاوی و معرفی شود.

جایگاه سنگال در عرصه جهانی:

جمهوری فدرال سنگال با مساحت ۱۹۶۱۹۰ كيلومتر مربع در ساحل غربي آفريقا و در مجاورت كشورهای مالی در شرق ، گینه کوناکری و گینه بیسائو در جنوب و موریتانی در شمال قرار دارد . بخش اعظم کشور کوچک گامبیا نیز در داخل سنگال قرار دارد و اقيانوس اطلس از سمت غرب اين كشور را دربرگرفته ‌است. بر اساس آخرین برآورد سال 2018 میلادی جمعیت سنگال در حدود شانزده و نیم ميليون نفر است . در اين كشور در حدود 20 گروه نژادی زندگي مي‌كنند كه از نظر زبان و آداب و رسوم متفاوت از يكديگر مي‌باشند. مهم‌ترين قبیله سنگال كه نقش مهمي نيز در تحولات سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي اين كشور ایفا می نماید قبیله "وولوف" می باشد. به موازات آن اقوام و گروه‌های نژادی "فولا" ، "سرر"، "جولا" و "ماندینکا"  نیز از نقش نسبتا تاثیرگذاری – البته بسیار کمتر از مردمان وولوف- برخوردارند. پايتخت سنگال از زمان استقلال ( 1960 ) شهر بندری داکار است . ديگر شهرهاي مهم اين كشور عبارتند از: طوبی ، روفیسک ، تیئس و کاولاک.

اقتصاد :

بندرگاه صنعتی داکار

کشور سنگال با دارا بودن منابع و معادن طبیعی نسبتا فراوان بویژه فسفات و سنگ آهن و خاک بسیار حاصلخیز کشوری بالقوه ثروتمند محسوب می گردد و حجم قابل توجهی از درآمد ارزی سنگال از طریق صادرات فسفات و سنگ آهن تامین می گردد ؛ تولید فراورده‌های غذایی، محصولات نفتی، مصالح ساختمانی و منسوجات نیز در زمره مهم ترین فعالیت های صنعتی سنگال بشمار می روند . علاوه بر آن صنعت گردشگری نیز از جایگاه والایی در این کشور برخوردار بوده و سنگال یکی از  بزرگ‌ترين كشورهاي منطقه غرب آفریقا در زمینه صنعت گردشگري و جذب توریست – و به موازات آن ورود ارز خارجی - محسوب می شود . کشور سنگال در عین حال از نظام سازمان یافته و هدفمندی در بخش‌های بانکی و مالی، حمل ‌ونقل و ارتباطات برخوردار است و در این زمینه از کشورهای پیشرو قاره آفریقا بشمار می رود .

از محصولات عمده کشاورزی این سرزمین می‌توان بادام زمینی، ارزن، ذرت، برنج، پنبه، گوجه فرنگی و سبزیجات را برشمرد .

براساس جدیدترین آمار ؛ ذخائر طلا و ارز خارجی این کشور در سال 2017 ، 151 ميليارد و 8 ميليون دلار ، تراز بازرگانی سنگال در سال  2017 مبلغ 2 ميليارد و 546 ميليون دلار صادرات و 5 ميليارد و 227 ميليون دلار  واردات بوده است . بدهی های خارجی این کشور در سال 2017 نیز 6 ميلياردو 745 ميليون دلار  برآورد گردیده است . تورم سنگال در سال  2017 1.4 درصد بوده است .  صادرات عمده سنگال عبارت است از : مشتقات نفتی، طلا، ماهی منجمد، سیمان، فسفات ، اسید فسفریک، سنگ تیتانیوم  ، آهك ، سولفور، نمك و سيمان

مزارع کشاورزی - تیئس

با توجه به ثبات سیاسی کشور سنگال و جذب سرمایه های خارجی و همچنین بهره مندی از ذخائر ارزشمند طبیعی ، اقتصاد این کشور در طول چند دهه گذشته مسیر تدریجی رو به رشدی را پیموده و علیرغم نرخ بالای بیکاری که نزدیک به 48 درصد از جمعیت کشور را دربر می گیرد توانسته است به یکی از کشورهای نسبتا پیشرفته قاره آفریقا در زمینه برخی تولیدات صنعتی خصوصا سیمان ، مصالح ساختمانی و مشتقات نفتی تبديل شود . سنگال در شاخص جهانی "رقابت پذیری ۲۰۱۸/ ۲۰۱۷" در مجموع 137 کشور مورد بررسی  با شش پله صعود نسبت به دوره گذشته، در جایگاه صد و ششم قرار گرفته است. براساس گزارش سال 2018 بانک توسعه آفریقایی رشد اقتصادی سنگال ۷ درصد برآورد شده و صندوق بین المللی پول نیز این کشور را با نرخ رشد 7/6 درصد یکی از بالاترین نرخ های رشد در آفریقا معرفی کرده است. علاوه بر آن دولتمردان این کشور درصددند با انجام برخی پروژه های کلان زیرساختی ،  این کشور را تا سال 2035 میلادی به یکی از اقتصادهای نوظهور آفریقا و قطبی اقتصادی در غرب آفریقا تبدیل نمایند . پروژه عظیم شهر جدید "دیامینیادیو" (  Diamniadio )  در ۳۰ کیلومتری جنوب داکار دربرگیرنده دانشگاه احمد مختار امبو(Amadou-Mahtar-Mbow University ) ، بیمارستان  ، فرودگاه بین المللی بلیز دیاگان ، ادارات و سازمان هایی به وسعت ۳ هزار هکتار که از طریق بزرگراهی مجهز به داکار متصل خواهد شد یکی از این طرح های جاه طلبانه است . پروژه احداث شبکه ٥٠٠٠ کیلومترى واگن برقى که مواد معدنى و تولیدات کشاورزى را مستقیما به بنادر کشور متصل خواهد کرد از دیگر پروژه های بزرگی است که دولت در تلاش است تا چند سال آینده آن را عملیاتی نماید . علاوه بر آن دولت سنگال درصدد توسعه خطوط برق رسانی ، کاهش قیمت الکتریسته ، تنوع بخشی به منابع انرژی خود و گسترش استارتاپ ها است تا از این طریق نیز سرمایه گذاران خارجی بیشتری را جذب نماید .

 تاریخ سیاسی:

سدار سنگوار نخستین رئیس جمهور سنگال

کشور سنگال در گذشته های دور محل استقرار گروه نژادی "توکولور" بود . با ورود اعراب مسلمان به این کشور در قرون نخستین اسلامی بسیاری از بومیان این کشور اسلام را پذیرفتند به گونه ای که از آن زمان تاکنون سنگال کشوری اسلامی محسوب می شود . این کشور در قرون هجده و نوزده بتدریج شاهد حضور فرانسوی ها در سواحل خود بود و در سال 1895 رسما به مستعمره فرانسه تبدیل شد . سنگال در سال 1960 به استقلال خود از فرانسه دست یافته و به همراه کشور مالی و تنها بمدت چند ماه  " فدراسیون سنگال و مالی " را تشکیل داد . "لئوپولد سدار سنگوار" شاعر ، فیلسوف و سیاستمدار سنگالی نخستین رئیس جمهور این کشور پس از استقلال بود که بمدت 20 سال قدرت را در دست داشت . پس از وی "عبدودیوف" به عنوان رئیس جمهور این کشور انتخاب شد و تا سال 2000 میلادی در راس قدرت بود . سومین رئیس جمهور این کشور "عبدالله واد" از آن سال تا سال 2012 میلادی سکان هدایت این کشور را عهده دار بود . رئیس جمهور فعلی سنگال " مکی سال"   است که در انتخابات ریاست جمهوری سال 2012 به این مقام برگزیده شد .

مکی سال رئیس جمهور فعلی سنگال

سنگال از جمله کشورهای آفریقایی است که همواره از ثبات سیاسی و امنیت اجتماعی قابل قبولی برخوردار بوده و برخلاف کشورهای همسایه هیچ گاه کودتا و خشونت های قومی قبیلگی را تجربه نکرده است . سياست خارجي اين كشور مبتني بر احترام متقابل و همزيستي مسالمت آميز با كليه كشورهاي جهان نیز چهره ای صلح طلبانه از این کشور را در عرصه های بین المللی ترسیم کرده است . این کشور علاوه بر تاثیرگذاری بر كشورهاي غرب آفريقا بخصوص كشورهاي فرانسه زبان ، یکی از اعضاء فعال سازمان همکاری های اسلامی بوده و دارای روابط حسنه با کشورهای اسلامي ازجمله جمهوری اسلامی ایران می باشد . دولتمردان سنگالی در تاسیس اتحادیه آفریقا و طرح مشاركت نوين براي توسعه آفريقا " نپاد " نیز نقش آفرین بودند.

همان گونه که اشاره شد اسلام از ریشه های نیرومندی در این کشور برخوردار است که به قرن ها پیش باز می گردد . پیروان دین اسلام در این کشور در حدود 90 درصد می باشند که عمدتاً پيرو مذهب مالکی بوده و از طریقت های تيجانيه، مريديه و قادريه تبعیت می کنند . علاوه بر شیعیان بومی چند هزار شيعه لبناني نيز در اين كشور زندگی می کنند . اقلیت کوچکی از شیعیان بومی و در حدود سی هزار شیعه لبنانی نیز در این کشور زندگی می کنند .

نماز عید فطر در سنگال

مسلمانان سنگال در انجام وظائف دینی خود متعهد بوده و به اصول و ارزش های اسلامی بسیار پایبند می باشند به گونه ای که تسبيح و ذكر دائم خداوند متعال ، قرائت قرآن و استماع آيات الهي در بين آنان بسيار مرسوم و رایج است. بسیاری از مسلمانان کشور نیز حافظ کل یا بخش هایی از قرآن بوده و فرهنگ قرآنی در این کشور از جایگاه بسیار والایی برخوردار است .

طرح بحث:

در حال حاضر و خصوصا در عصر پسابرجام و خروج یکجانبه و غیرقانونی ایالات متحده آمریکا از توافق برجام ، زمینه همکاری اقتصادی بسیار خوبی بین دو کشور ایران و کشور سنگال )به عنوان یکی از کشورهایی که در حال برنامه ریزی جدی در مسیر تبدیل به یکی از اقتصادهای نوظهور آفریقا تا سال 2035  میلادی است ) وجود دارد. توسعه مناسبات اقتصادی دو کشور عمدتا در بخش های مختلف صنعتی مناسب و متناسب با ظرفیت های تجاری ایران و سنگال خصوصا در بخش های انرژی ، ساخت خودرو ، دارو، تجهیزات پزشکی، کشاورزی، ماشین آلات صنعتی، خدمات فنی و مهندسی، ساختمان، راه سازی، نفت و گاز، مواد غذایی و مشتقات نفتی و پتروشیمی و صنعت ساختمان که دو طرف از پتانسیل مناسبی برخوردارند عملیاتی می باشد . علاوه بر آن سنگال بازار خوبی برای صنایع پتروشیمی ، آهن و فولاد ، اکتشاف و استخراج معادن و برخی تولیدات کارخانجات خودروسازی ایران بشمار رفته و ظرفیت‌های مناسبی برای شرکت های دولتی و خصوصی ایرانی در زمینه مشارکت در بخشی از محصولات وارداتی و مورد نیاز سنگال مانند محصولات پتروشیمی، ماشین آلات و تجهیزات کشاورزی و الکترونیکی ، انواع کودهای شیمیایی  ، دارو و مواد غذایی در این کشور وجود دارد. علاوه بر آن سرمایه گذاری مشترک در زمینه کشاورزی و تولید برنج در سنگال می تواند انتقال تجربه و تکنولوژی و صادرات ماشین آلات کشاورزی ایران  به بازار بزرگ سنگال و کشورهای اطراف را به همراه داشته باشد.

جدای از مناسبات مستقیم اقتصادی طرفین ؛ جمهوری اسلامی ایران به عنوان قدرت منطقه ای شاخص در خاورمیانه با در اختیارداشتن زیرساخت های حمل و نقل ریلی و جاده ای و بنادر مهم تجاری در خلیج فارس و دریای عمان می تواند زمینه ارتباط کشور سنگال با بازار بزرگ چند صد میلیونی کشورهای واقع در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز ، افغانستان ، عراق و روسیه در خصوص صدور اقلام عمده صنعتی و کشاورزی خود نظیر اسيد فسفريك و اسيدهاي پلي فسفريك ، روغنهاي نفتي و فرآورده هاي آن ، کود ، انواع محصولات کشاورزی و ماهی گیری صنعتی را فراهم نماید .  از سوی دیگر سنگال به عنوان کشوری مهم و تاثیرگذار در منطقه غرب آفریقا می تواند به عنوان دروازه ورود ایران به بازارهای کشورهای غرب بزرگ آفریقا ایفاگر نقش موثری باشد .

پیشینه روابط ایران و سنگال

دیدار عبدالله واد رئیس جمهور سابق سنگال با مقام معظم رهبری-تهران  1388

آغاز مناسبات سیاسی دو کشور به سال 1350 هجری شمسی و سفر رسمی وزیر امور خارجه ایران به سنگال باز می گردد . سفارت ج.ا.ایران نیز همزمان با سفر رسمی وزیر امور خارجه ایران در داکار تاسیس گردید . سدار سنگوار رئیس جمهور وقت سنگال در همان سال( 1350 ه.ش ) به منظور شرکت در جشن های  ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی به ایران سفر کرده و یک سال بعد سفارت سنگال در تهران افتتاح گردید . مسافرت رسمي نخست وزير وقت دولت ايران به سنگال ، امضاء "موافقتنامه همكاري هاي اقتصادي، فرهنگي، علمي و فني" بين ایران و سنگال در سال1352 ه.ش و  امضاء "پيمان مودت و همكاري میان دو دولت ايران و سنگال" در سال 1353 ه.ش که در جريان سفر آقاي عبدو ديوف( نخست وزير وقت سنگال) به تهران صورت گرفت از دیگر اتفاقات مهمی بود که موجبات گرمی هرچه بیشتر دو کشور در سال های پیش از ظهور انقلاب اسلامی را رقم زد .

روابط دو کشور پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران با برخی فراز و نشیب های سیاسی توام با دخالت کشورهای غربی همراه بود که به قطع رابطه سنگال با ایران طی سال های 1362 تا 1367 و قطع یکجانبه روابط سنگال با ایران در سال های 1389 تا 1391 منجر گردید . با این حال و صرفنظر از چند سال قطع روابط ، مناسبات دو کشور همواره روند رو به رشدی را طی کرده است که ازجمله می توان به برگزاري كميسيون های مشترك همکاری های اقتصادی، افتتاح مركز تجاري ايران، انعقاد موافقتنامه لغو رواديد سياسي و خدمت بين دو كشور، افتتاح كرسي زبان و ادبيات فارسي در دانشگاه شیخ آنتادیوپ داكار (که اکنون به عنوان" گروه زبان، ادبیات و تمدن پارسی" در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شیخ آنتاجوب فعالیت می کند) ، افزايش حجم مبادلات كالا و اعزام هيئت هاي اقتصادي و فني ايراني به سنگال، افتتاح كارخانه توليد خودرو سمند و امضاء ده ها یادداشت های تفاهم سیاسی ، فرهنگی و اقتصادی اشاره کرد .

تابلو گروه زبان، ادبیات و تمدن پارسی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شیخ آنتاجوب

 در این بین سفر روسای جمهور و دیگر مسئولان عالیرتبه دو کشور در دهه های 1370، 1380 و 1390 به کشور مقابل نیز مناسبات حسنه دو کشور را هرچه بیشتر تقویت نموده است  . از مهم ترین مقامات ایرانی که در این دوره به سنگال سفر کرده اند می توان به مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی و دکتر احمدی نژاد روسای پیشین جمهور کشورمان در سال های 1370 و 1385 اشاره کرد. آقایان عبدو دیوف و عبدالله واد روسای جمهور سابق سنگال نیز در سال های 1376 ،  1385  و 1388 از ایران بازدید نمودند . وزرای دو کشور هم بارها و بدفعات در قالب کمیسیون همکاری های مشترک و سفرهای منطقه ای به دو کشور سفر کرده اند . 

روابط جمهوری اسلامی ایران و سنگال در حال حاضر از سطح خوبی برخوردار است و دو کشور در بسیاری از سازمان های بین الملی و منطقه ای از جمله سازمان ملل ،  اوپک ، سازمان همکاری های اسلامی، نهضت عدم تعهد ، گروه 77 و گروه دی هشت بارها از مواضع یکدیگر حمایت نموده اند.

زمینه های همکاری ایران و سنگال :

گفتگوی دکتر لاریجانی با  رئیس مجلس سنگال -تهران 1395

با وجود آن که سطح مناسبات اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و سنگال طی چند دهه گذشته هیچ گاه در سطح مطلوبی قرار نداشته و در بهترین حالت سطح روابط مبادلات تجاری دو کشور در حدود 8 میلیون دلار بوده است با این حال با توجه به عملیاتی شدن پروژه مونتاژ خودرو سمند در این کشور و حضور فعال شرکت ایران خودرو (سنیران اتو) که یکی از موفقیت های بزرگ ایران در معرفی و فروش خودروهای داخلی خود به کشورهای آفریقائی بشمار می رود می توان گفت جمهوری اسلامی ایران حداقل در این کشور راهبردی زمینه های همکاری خوبی را رقم زده است که در صورت تداوم آن می تواند در دراز مدت به نتایج خوبی منجر گردد . این در حالی است که با توجه به انبوه مسلمانان در این کشور و علاقه فراوان آنها به انقلاب اسلامی ایران ؛ گسترش مناسبات سیاسی ، فرهنگی و اقتصادی بین طرفین همواره یکی از اولویت های جمهوری اسلامی ایران در منطقه غرب افریقا بوده است .  معهذا در مقایسه با سطح مناسبات اقتصادی ایالات متحده آمریکا ، چین ، انگلستان و هند با سنگال باید اذعان داشت تراز تجاری دو کشور از اهداف طراحی شده بسیار کمتر بوده و راهی طولانی برای تحقق اهداف راهبردی ایران در این کشور مهم و راهبردی وجود دارد . براساس اطلاعات موجود در دو دهه گذشته صادرات ایران به سنگال را عمدتا قیر، نفت، اسانس‌ها ، لوازم خانه‌داری ، روغن موتور، نان‌های صنعتی، شکلات ، درب و پنجره، روغن صنعتی، لوستر، قطعات سواری و رب گوجه فرنگی تشکیل می دهد که در بهترین وضعیت در سال 2018 به 5 میلیون و 900 هزار دلار  بالغ گشته است . در مقابل ایران از این کشور محصولات کشاورزی نظیر قلع، سنگ تنیان، پلی اتیلن، فرآورده‌های غذایی را به ارزش  یک میلیون و هفتصد هزار دلار وارد نموده است . این در حالی است که با توجه به ظرفیت های موجود در افق چشم انداز اقتصادی ایران با سنگال تراز مبادلات تجاری پنجاه میلیون دلاری سالانه قابل پیش بینی است .

دیدار دکتر ظریف و رئیس جمهور سنگال- داکار 1397

مهم ترین اسناد امضاء شده بین دو کشور:

1 -امضاء يادداشت تفاهم اجلاس های كمیسیون مشترك همکاری های دو كشور (پنج اجلاس)

2 - امضاء موافقت نامه همکاری میان وزارت کار ، تعاون و رفاه اجتماعی ج.ا.ایران و وزارت امور خانواده ، کارآفرینی زنان و سرمايه های خرد سنگال

3 - امضاء يادداشت تفاهم همکاری های معدني بین دو كشور

4 - امضاء موافقت نامه همکاری شركت ايران خودرو با طرف سنگالي با هدف مونتاژ سمند و نیز قرارداد احداث خطوط انتقال برق

5 - امضاء قرارداد اجرايي كمك های توسعه اي به سنگال

6 - امضاء تفاهم نامه بین استاندار فارس و طرف سنگالی

7 -امضاء یادداشت تفاهم همکاری های صنعتی، معدنی و زمین شناسی بین دو کشور

مبادله هیات های تجاری:

• سفر وزير صنايع، معادن و هنرهای دستي سنگال به تهران و شركت در مراسم بیست و ششمین نمايشگاه بین المللي تهران – 1379
• سفر هیات بیست نفره اتاق بازرگاني، صنايع و معادن ايران به سنگال – 1381
• اعزام هيئت ويژه رئيس جمهور سنگال (متشكل از دو وزير) به ایران جهت ابراز همدردي نسبت به حادثه بم -1382
• سفر رئیس مجلس جمهوری اسلامی ایران به سنگال برای شرکت در اجلاس اتحادیه بین المجالس-1382 ( افتتاح گروه زبان، ادبيات و تمدن پارسي در دانشگاه شيخ آنتاديوپ)
• سفر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به سنگال و افتتاح هفته فرهنگی ج.ا.ایران در داکار
• سفر هیات عالیرتبه وزارت امور خارجه و وزارت بازرگاني به سنگال برای برگزاري همایش مشترك اقتصادي دو كشور-1383
• سفر وزیر صنایع و معادن به سنگال جهت افتتاح خط تولید سمند – 1387
• سفر استاندار و هیات تجاری استان فارس به سنگال -1387
• سفر هیات بلند پایه تجاری به سرپرستی وزیر بازرگانی سنگال به ایران – 1387
• سفر وزیر خارجه سنگال و هیات همراه به ایران و دیدار با وزرای خارجه و صنعت و تجارت-1392
• سفر دکتر ظریف و هیات اقتصادی همراه به سنگال - 1397

مهم ترین اقدامات اقتصادی  صورت گرفته در چارچوب توسعه روابط دو جانبه:

1 – افتتاح پروژه خط مونتاژ خودروي سمند در سنگال توسط ايران خودرو

2 -افتتاح پروژه خطوط انتقال برق و فروش تجهیزات در سنگال توسط شركت صانیر

3 -گشايش مجموعه تجاري در داكار توسط شركت بازرگاني لعیا

4 - برگزاري نمايشگاه های اختصاصي جمهوری اسلامي ايران در سنگال

5 - برقراري خط كشتیراني بازرگانی جمهوری اسلامي ايران به آفريقا از جمله بندر داكار سنگال

6 -تامین خطوط اعتباري براي انجام پروژه های مناقصات در سنگال و نیز فروش كالا به اين كشور

7 - تصویب تاسیس مرکز تجاری ایران در سنگال توسط صندوق صادرات غیرنفتی استان فارس

برنامه ھاي  پیش بینی شده آتی :

1 - تداوم برگزاري اجلاس های كمیسیون مشترك همکاری های اقتصادی دو كشور

 2 - مشارکت شرکت های دولتی و خصوصی ایرانی در نمایشگاه های بین المللی معتبر کشور سنگال

3 - اعزام هیات های تجاری ایرانی متخصص در زمینه های مختلف به کشور سنگال

4 – تداوم برگزاری همایش های استانی فرصت های همکاری با کشور سنگال

تاکسی خودرو سمند ایرانی در سنگال

نوع نگرش دولتمردان سنگال به فعاليت هاي اقتصادی جمهوري اسلامي ايران:

• نگاه مثبت دولتمردان سنگال به جمهوری اسلامی ایران در دو دهه اخیر
• استقبال دولت سنگال از حضور شرکت های خصوصی ایرانی در نمایشگاه تجاری بین المللی سنگال
• استقبال سنگال از گسترش روابط با ج.ا.ایران به عنوان دولتی قدرتمند و مستقل در قاره آسیا

آسیب شناسی روابط اقتصادی ایران و سنگال :

هرچند رویکرد جمهوری اسلامی ایران در قبال سنگال از بدو پیروزی انقلاب اسلامی ایران و با توجه به حضور گسترده مسلمانان در سنگال و روحیه انقلابی آنان ، توسعه مناسبات اقتصادی و بهره گیری دو کشور از ظرفیت های طرف مقابل بوده است با این حال در نگاهی آسیب شناسانه باید گفت جمهوری اسلامی ایران طی سه دهه اخیر نتوانسته است به اهداف اقتصادی خود در این کشور مهم در منطقه راهبردی غرب آفریقا و دستیابی به کشورهای اطراف از مسیر سنگال نائل آید.

در واقع علیرغم برنامه ریزی های صورت گرفته مبنی بر سرمایه گذاری بخش های دولتی و خصوصی جمهوری اسلامی ایران در بخش های زیربنائی سنگال و فراهم آوردن زمینه صادرات کالاها و تولیدات صنعتی به سنگال طی یک دهه گذشته و با وجود افزایش صادرات ایران به سنگال در بازه زمانی 1394- 1396 هنوز سیاست گذاری مدون بلندمدتی در قبال این کشور تدوین و طراحی نشده است . البته تاسیس خط مونتاژ خودرو سمند در این کشور در سال 1387 و در قالب نخستین سرمایه‌گذاری مشترک دو کشور ایران و سنگال را می توان یکی از موفقیت های بزرگ صنعت خودرو ایران در عرصه صادرات بین‌المللی و فرصتی مناسب جهت عرضه توانمندی‌های بالفعل خودروسازان ایران ( گروه صنعتی ایران ‌خودرو ) با ظرفیت تولید سالانه 10 هزار دستگاه خودرو و سرمایه‌گذاری مشترک گروه صنعتی ایران‌خودرو، دولت سنگال و بخش خصوصی این کشور در نظر گرفت که سهم مشارکت گروه صنعتی ایران خودرو در این طرح 60 درصد، دولت سنگال20 درصد و بخش خصوصی این کشور20 درصد بوده است.  با این حال این پروژه عظیم هنوز به مرحله سودآوری نائل نیامده است چرا که مهم ترین هدف ایران مبنی بر تبدیل سنگال به دروازه اصلي صادرات تولیدات صنعتی ايران منجمله خودروهای مونتاژی در سنگال به غرب آفريقا تحقق نیافته است . جدای از آن رقابت سمند با انبوه خودروهاي ژاپنی و فرانسوی وارداتی با كيفيت و استانداردهاي بالا و قيمت هاي مناسب که سهم قابل توجهي از بازار خودرو سنگال را به خود اختصاص داده اند سخت و دشوار بوده و ضمن افزایش هزینه ها و پائین آمدن قابل ملاحظه سطح تولید ، سودآوری کارخانه سنیران اتو (SenIran Auto  ) سنگال در تولید "ماندوری" ( نام تجاری خودرو سمند مونتاژی توسط این کارخانه  ) را بشدت کاهش داده است .

علاوه بر آن باید اذعان داشت علیرغم سفر هیات های عالیرتبه اقتصادی متعدد از ایران و سنگال به کشورهای مقابل و مذاکرات زیادی که در زمینه گسترش روابط اقتصادی فیمابین در قالب برگزاری جلسات کمیسیون مشترک اقتصادی صورت گرفته است طرفین اراده چندانی در عملیاتی نمودن تصمیمات متخذه صورت نداده اند که عمدتا به برخی فراز و نشیب های سیاسی بین جمهوری اسلامی ایران و سنگال و تلاش کشورهای غربی در عدم گسترش مناسبات سیاسی اقتصادی دو کشور بازمی گردد . این در حالی است که علاوه بر امکان بهره گیری از پتانسیل و توانمندی بخش خصوصی در ارتقاء روابط اقتصادی دو کشور ایران و سنگال - در بخش های تجارت، صنعت، كشاورزي، انرژي، حمل و نقل و ساختمان - ؛ از دیگر ظرفیت های موجود بین دو کشور نظیر به کارگیری روش مبادله کالاهای مورد نیاز طرفین از طریق تجارت تهاتری نیز بهره برداری مناسبی بعمل نیامده است . سرمایه گذاری شرکت های ایرانی در بخش های ذیل که بارها طرف سنگال علاقه خود را ابراز نموده است نیز طی یک دهه گذشته مورد غفلت نسبی طرف ایرانی قرار گرفته و چشم انداز مشخصی برای ورود به این عرصه ها در آینده نزدیک وجود ندارد :

خودروسازی، داروسازی و بهداشت و درمان، صنایع برق و آب، کشاورزی و صنایع غذایی، آموزش عالی، حمل ونقل و شهرسازی، نفت و پتروشیمی ، خدمات فنی و مهندسی ، ساخت و صادرات واگن و ماشین آلات ، ساخت پالایشگاه ، خدمات فناوری و قطعات الکترونیکی ، اکتشاف و استخراج معدن ، برق و صنایع غذایی و فناوری های نو بویژه شرکت های بزرگ دانش بنیان

 علاوه بر آن دو کشور هنوز در مورد اتخاذ راهکارهایی عملیاتی برای درنظر گرفتن مشوق‌های مالیاتی مختلف و عوارض واردات دربرگیرنده یک دوره سه تا پنج ساله به دستاوردهای ملموس و مشخص دست نیافته اند. . توسعه همکاری‌های دانشگاهی میان دو کشور نیز با وجود انعقاد چند یادداشت تفاهم علمی بین دانشگاه های دو کشور هنوز وارد فاز عملیاتی نشده و طرفین در زمینه توسعه همکاری های علمی دانشگاهی اقدامات ملموسی را تاکنون سازماندهی نکرده اند .  

نويسنده: دکتر امیر بهرام عرب احمدی، کارشناس مسائل آفريقا