بعد از آنکه دونالد ترامپ در سخنانی غافلگیرکننده از خروج نیروهای امريکايي از مناطق شمالی سوریه سخن گفت از دل واکنش ها و یا کشاکش هايی که در قبال این سخنان چه در داخل امریکا و چه در میان طرف ها و بازیگران داخلی و خارجی دخیل در بحران سوریه صورت گرفت، در نهایت دو طرح بیرون آمد که اجرای هر یک از آنها فضای متفاوت از آینده و چشم انداز بحران سوریه بخصوص در مناطق شمالی به تصویر می کشد.
یک طرح همان ادامه حضور امریکا در قالب جدید است که بر اساس آن قرار است 200 نظامی امریکایی به همراه 800 تا 1500 نیروی نظامی دیگر از اعضای ناتو در پوشش نیروهای صلح بانی حضور داشته باشند. هدف اعلامی این نیروها ایجاد سپر حفاظتی برای گروههای کرد مخالف ترکیه است که هر آن در برابر حملات ترکیه قرار دارند وهمچنین مقابله با نیروهای خفته داعش است که امکان دارد دوباره سر در آورند.
اما واقعیت این است که هدف اعلام نشده از این طرح حفظ نیروهای گریز از مرکز است که در وضعیت مناسب در آینده بتوانند زمینه ایجاد یک شبه دولت کرد را در این منطقه بنا گذارند و بدین ترتیب تجزیه سوریه را رقم بزنند. در واقع همینکه بلافاصله بعد از اعلام خروج نیروهای امریکایی از سوریه بولتون به تل آویو سفر کرد و نتیجه مقاومت ها بعد از چند هفته به حفظ نیروهای امریکایی به شکل دیگر انجامید اهداف پشت پرده این حضور را آشکارا نشان می دهد.
البته با توجه به اینکه هنوز مقاومت هایی از سوی کشورهای اروپایی برای پرکردن جای خالی نیروهای امریکایی وجود دارد لذا این احتمال وجود دارد که حتی نیروهای رژیم صهیونیستی در لباس مبدل در این مناطق حضور داشته باشند.
اما طرح دیگر از سوی روسیه پیشنهاد شده و در نشست اخیر سران روسیه ، ترکیه و ایران در سوچی نیز مورد تاکید قرار گرفت ، احیای توافقنامه آدناست که میان دولت های ترکیه و سوریه امضاء شده و بر اساس آن ضمن اینکه دولت سوریه متعهد به تامین امنیت ترکیه در مرزهای خود شده است بلکه نیروهای ترکیه نیز می توانند برای تعقیب نیروهای مخالف و تجزیه طلب تا عمق 5 کیلومتر سوریه به تعقیب این نیروها بپردازند. در صورتی که این طرح مبنا قرار گیرد هم تمامیت ارضی و حاکمیت ملی سوریه حفظ می شود و همینکه دغدغه های ترکیه برطرف می شود.
از این رو نقش ترکیه در اینکه کدامیک از این طرح ها عملی شود بسیار مهم و تعیین کننده است و اگرچه تاکنون ترکیه گام عملی مشخصی در خصوص احیای توافقنامه آدنا برنداشته است اما به نظر می رسد شرایط و تحولات به گونه ای پیش خواهد رفت که ترکیه به سمت این توافقنامه حرکت کند و تعلل دولت آنکارا تنها می تواند هزینه را بیشتر کند.
-------------------------------------------
احمد کاظم زاده