"بیلندانا" جشنی که هم برف دارد و هم آتش

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز مهاباد، این مراسم سنتی با حضور چشمگیرمردم و فعالان فرهنگی مهابادی جمعه ۳ اسفند در روستای سهولان مهاباد برگزار شد.

بیلندانه در زبان کوردی به معنی "بیل‌ روی زمین" به این معناست که زمین کم کم گرم و بهار در پیش است.

این مراسم ریشه در جشن آغاز فصل گرما و پایان فصل سرد است که این تغییر به منزله آغاز کاشت محصولات کشاورزی است.

مردم روستا در نقطه ای از پیش تعیین شده آتشی برپا می کنند و در چارطرف آن ستون های چوبی قرار می دهند و بر هر ستون رزقی را می آویزند.

 آتش شعله ور می شود و پای ستون ها را می سوزاند هر کدام از ستون ها یا تیرک های چوبی زودتر بر زمین بیوفتد آن سال آن نعمت فراوان ترخواهد بود.

 اگر ستون آب باشد سال پر آبی پیش روست و اگر حبوبات و گوشت و یا میوه بر زمین بیوفتد، در آن سال این نعمات فراوان خواهد بود.

سرخی شعله های آتش نوید روزهای گرم پیش رو را می دهد و چهار ستون وسط جشن هم می امید را دردلها زنده نگه دارد.

مسئول برگزاری این مراسم گفت: "بیلندانا"یکی از جشنهای با شکوه و پرنشاط کردها است و از ویژ گیهای این مراسم این است که درحاشیه این مراسم اگر کسانی کدورتی از هم داشتند برطرف می شود وباهم صلح وسازش می کنند.

عباس طالبانی افزود: بیلندانا یکی از دهها جشن وآیین قدیمی زاگرس نشینان است که هرکدام داری معنا ومفهوم خاصی است.

سرپرست اداره میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری شهرستان مهاباد هم می گوید: شرکت کنندگان در این مراسم با برپا کردن رقص کردی و آداب و رسوم خاص این جشن را باشکوهتر می کنند و علاوه بر آن در این مراسم غذاهای محلی همچون آش دوغ و کلانه هم بین شرکت کنندگان پخش می شود.

عبده اضافه می کند: این جشن به صورت نمادین هرساله از نیمه دوم بهمن ماه تا نیمه اول اسفند در یکی از روستاهای شهرستان مهاباد برگزارمی شود.

هدف اصلی این آئین شکرگزاری و بخشش است ، شکرگزاری برای گذشتن از سرمای سخت کوهستان و همچنین طلب زیادت روزی در سال پیش روی است.

مسئول بازی های بومی و محلی مهاباد هم گفت: درسا‌لهای نه‌ چندان دور این جشن درتمامی مناطق کردنشین برگزار می ‌شده اما متأسفانه در گذر زمان مانند بسیاری از اعیاد، مراسم و جشنهای دیگر به فراموشی سپرده شده است.

رسولی با تأکید بر اینکه تاکنون درمورد تاریخچه این جشن تحقیق منسجمی صورت نگرفته است می گوید: بر اساس شواهد می‌توان آن را به عنوان یک مراسم آیینی مربوط به اقتصاد دامداری و کشاورزی دانست که خاستگاه رویش آن حدود سه تا چهار هزار سال پیش از میلاد مسیح در منطقه زاگرس است.

کاک کریم از اهالی قدیمی روستای سهولان و یکی از شرکت کنندگان این مراسم می گوید: بیلندانه کلمه ای کوردی است،یعنی بیلی که با آن در زمستان برف پشت بامها و کوچه ها را جارو می کردیم تا سال آینده کنار می گذاریم و استفاده نمی کنیم زیرا به خاطر گرم شدن هوا دیگر نیازی به استفاده از بیل نیست چون برف خودش آب می شود و ما منتظر گرمای بهار و تابستان می مانیم.

رحمان بهرامی هم که یکی دیگر از شرکت کنندگان در این جشن بومی و محلی بود می گوید: بیلندانه جشن دور همی است که هم برف دارد و هم آتش و حاضران در آن از کودک تاپیر در این جشن شرکت می کنند تا در کنار هم به استقبال بهار بروند و شادی را با هم تقسیم کنند.

کژال خانم، یکی دیگر از شرکت کنندگان در مراسم هم گفت: هر سال جمعیت زیادی در این مراسم شرکت می کند و با برپایی رقص کردی و آداب و رسوم خاص این جشن را باشکوهتر می کنند.

در خلال برگزاری این آئین زیبا رقص های محلی و پایکوبی در اطراف آتش ، رقابت سوارکاری و پرتاب نیزه و تیر و کمان نیز به ویژه با حضور جوانان برگزارمی شود.

لباس های محلی بر تن کودکان و جوانان بر زیبایی و جذابیت این جشن می افزاید.

پایانیانی از کارشناسان فرهنگی میگوید:برگزارکنندگان مراسم بیلندانه برای روشن کردن آتش در این مراسم از چوب های خیس استفاده می کنند تا مدت زمان شعله ور ماندن آتش را طولانی تر کنند، زیرا تا زمانی که آتش برپاست و ستونهای گرد آن پا برجاست آنها به رقص و پاکوبی و بازیهای محلی خواهند پرداخت.

وی می افزاید: هر وقت ستونی که ارزاق بر آن آویخته شده است بر زمین افتد، هر کدام از اهالی روستا که سریعتر عمل کند با برداشتن زغال و چوب نیمه ‌سوخته ای که از آتش جشن بجا می ماند، محل نگهداری دامهای خود را ضد عفونی می کند.

 به گفته این کارشناس فرهنگی، زغال و آتش و دود ناشی از آن از دیر زمان به عنوان پاک کننده و ضد عفونی کننده مورد استفاده قرار گرفته است.

دراین مراسم که امسال در روستای سهولان شهرستان مهاباد برگزار شد علاوه بر اهالی روستای سهولان جمعیت زیادی از شهر مهاباد و روستاهای اطراف هم شرکت داشتند.

برگزاری این جشن دل ‌ها را به هم نزدیک تر و بخشش و آشتی و خلوص نیت را بیشتر می کند و شور و هیجان و نشاطی که در چهره شرکت کنندگان در این مراسم دیده می شود، نشان از میزان علاقه و شوق آنها برای برگزاری چنین آئین های کهنی است.

نویسنده: ساراراهب