استان هرمزگان؛ جنوبیترین استان کشور در کنار سواحل نیلگون خلیج فارس و دریای عمان، ظرفیتهای فراوان و ویژهای در زمینه سرمایه گذاری در بخش شیلات و آبزیان دارد.
ظرفیتهای بی نظیری که این استان را به قطب نخست تولید انواع آبزیان در کشور تبدیل کرده است. به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکزخلیج فارس؛ دسترسی به بازارهای جهانی و آب های آزاد ،هزار و ۵۰۰ کیلومتر نوارساحلی و دارابودن ۱۴ جزیره اقتصادی و راهبردی از ۱۷ جزیره خلیج فارس بر جایگاه شیلاتی استان افزوده است. محسن یکتا پور مدیرکل شیلات هرمزگان می گوید: 52 مرکز تخلیه صید ،22 بندر صیادی،78 واحد صنعتی ، دارابودن مناطق آزاد قشم و کیش به عنوان مناطق صیادی و اقتصادی از دیگر ظرفیت های استان در این بخش است. وجود 50هزار هکتار اراضی مستعد برای تولید میگوی پرورشی، 14 مرکز پرورش با تولید یک میلیارد و چهارصد میلیون لارو میگو از مهمترین ظرفیت های شیلاتی است که به همت تلاش و کوشش ایرانی از همه این ظرفیت ها استفاده شده و طرح های جدید پرورش فانوس ماهیان و انواع دیگر ماهیان تزیینی و پرورش ماهی در قفس و ماهیان خاویاری نیز رونق یافته است. اکنون 276 هزار تن انواع ماهی و میگو در استان صید می شود. استان هرمزگان در سال 97 توانسته با فعالیت 78 واحد صنعتی بیش از 130میلیون دلار ارزآوری داشته باشد. همچنین هرمزگان با تولید بیش از 15هزار و 300 تن میگوی پرورشی و بیش از 4 هزار و 500 تن ماهی در دریا توانسته رتبه اول تولید آبزیان را در کشور بدست آورد. همچنین سالانه 4هزار و 500 تن ماهی پرورشی دریایی در هرمزگان تولید می شود که 50 درصد تولید ماهیان پرورشی در کشور را شامل می شود. معیشت 22درصد از جمعیت هرمزگان نیز از فعالیت های صیادی تامین می شود. با افزایش سرمایه گذاری ها در این بخش گردش مالی در بخش شیلات استان نیز به 770 هزار میلیون ریال رسیده که رقمی کلان است. با رونق آبزی پروری در هرمزگان، شیلات استان از یک بخش بومی و محلی به صنعت تاثیرگذار تبدیل شده است و اکنون محصولات بخش شیلات به بیش از 10 کشور آسیایی و اروپایی صادر می شود. استاندار هرمزگان می گوید:این بخش از ضرورت های اقتصاد مقاومتی است که نیازهای ارزی کشور را تامین و صادرات غیر نفتی را افزایش می دهد. فریدون همتی می افزاید:بر اساس سند توسعه استان، بخش شیلات محور توسعه در شهرهای ساحلی شرقی و غربی هرمزگان است.
مهمترین بخش شیلات استان صنعت پرورش میگو است. برخورداری هرمزگان از صنعت پرورش میگو باعث شده است تا اقتصاد هرمزگان ماهیت شیلاتی بگیرد. بیش از ۷۰ درصد صنعت آبزی پروری هرمزگان در حوزه پرورش میگو است. سالانه ۱۶ هزار تن میگوی پرورشی در هرمزگان تولید و تنها ۲۰ درصد آن در داخل مصرف میشود. میگوی موجود از سه هزار هکتاردر ۱۱ سایت و ۲۰۰ مزارع فعال برداشت میشود. بیشتر میگوی برداشت شده روانه بازارهای خارجی میشود. معاون آبزی پروری اداره کل شیلات هرمزگان میگوید: اکنون ۱۰ هزار هکتار مزرعه در هرمزگان واگذارشده و ۲۰ هزار هکتار نیز استعداد یابی شده است. کریمی میافزاید: با بهره بردرای از ۳۰ هزار هکتار سطح تولید با افزایش ۱۰ برابری به ۱۵۰ هزار تن میرسد. وی میگوید:همه لارو مورد نیاز در مزارع نیز در مراکز تکثیر در استان تولید میشود. هرمزگان با ۱۱ مرکز تکثیر سالانه نزدیک به ۲ میلیارد لارو میگو تولید و بخشی از نیازهای استانهای سیستان و بلوچستان، خوزستان و گلستان را نیز تامین میکند. تولید میگو در هر هکتار بین سه تا ۵ تن است که با افزایش عمق و تراکم و مکانیزه شدن تا ۸ تن نیز قابل افزایش است. با توسعه پرورش میگو زمینه اشتغال ۵ هزار نفر در استان فراهم شده است. بیش از ۸۰ درصد میگوی پرورشی هرمزگان صادر میشود. میگوی هرمزگان اکنون به بیش از ۵ کشور دنیا در آسیا و اروپا صادر میشود. سالانه ۱۴ هزار تن میگو از هرمزگان به ارزش ۷۲ میلیون دلار به خارج از کشور صادر میشود. گردش مالی در بخش صنعت میگو نیز رقمی بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان است. مدیر کل شیلات هرمزگان میگوید: پرورش میگو جزو طرحهای اقتصاد مقاومتی در هرمزگان است و حمایتهای ویژه در پرداخت تسهیلات به متقاضیان و پرداخت سرمایه در گردش به فعلان فعلی صورت میگیرد. یکتاپور میافزاید: از زمان طرح اقتصاد مقاومتی تاکنون بیش از 3۰۰ میلیارد تومان برای توسعه سه طرح بزرگ و مزارع کوچک در استان پرداخت شده است. متقاضیان با ۲۰ درصد آورده میتوانند از این تسهیلات استفاده کنند. هزینه راه اندازی هر هکتار مزرعه ۱۵۰ میلیون تومان است. وی میافزاید: تهیه اطلس میگوی استان نیز در مراحل نهایی است و تا پایان امسال منتشر میشود. در این اطلس اطلاعاتی درباره مزارع پرورش میگو و قابل واگذاری برای سرمایه گذاران جمع اوری شده است. کریمی معاون آبزی پروری اداره کل شیلات هرمزگان نیز میگوید: به علت کاهش منابع آبزیان دریایی به طرحهای پرورش میگو توجه ویژه شده است. وی افزود:180هزارهکتار زمین مستعد برای پرورش آبزیان در سواحل جنوبی ایران استعداد یابی شده است که یک سوم از این مزارع در سواحل هرمزگان قرار دارد. برای بهره مندی از افراد بومی محلی و صیادان سنتی ۵ هزار هکتار از مناطق ساحلی سیریک و جاسک و بندرعباس در حال مطالعه است و به افراد بومی در قالب تعاونیهای تولید واگذار میشود. پرورش ماهی در دریا و ماهیان زینتی و خاویاری از دیگر ظرفیت های شیلاتی هرمزگان است که در سال های اخیر افزایش یافته است.
طرح پرورش ماهی در قفس دریایی دومین ظرفیت شیلاتی استان در بخش پرورش ماهی در دریاست. کاهش منابع دریایی باعث شده است تا توجه به آبزی پروری مورد توجه باشد. ناخدا سلیمان می گوید: دیگر مانند گذشته فرزندان ما نمی توانند صید کنند زیرا به علت افزایش صید های صنعتی و غیر مجاز دیگر منابعی برای صیادان سنتی و بومی نگذاشته است. کارشناس شیلات می گوید: تولیدات جهانی آبزی پروری بطور متوسط سالانه بین شش تا هفت درصد رشد دارد در حالیکه وضعیت صید یا ثابت بوده و یا روند رو به کاهش دارد . پرویز محبی می افزاید:بیشتر کشورهای دنیا با توجه به ذخایر محدود آب شیرین و نیاز به پروتئین های دریایی و جلوگیری از آلودگی منابع آب داخلی به آبزی پروری دریایی روی آورده اند . مهمترین بخش پیشرو در این زمینه پرورش ماهی در دریاست که در 7 سال گذشته رونق یافته است. محسن یکتاپور مدیر کل شیلات هرمزگان می گوید: ایجاد فرصت های شغلی جدید برای فارغ تحصیلان دانشگاهی و خانواده های صیادان، و امکان صادرات محصولات و کسب درآمد ارز و تشویق تشکل های صیادی به سمت آبزی پروری دریایی پایدار با توجه به کاهش ذخائر آبزیان خلیج فارس را از ضرورت های اجرای طرح پرورش ماهی دردریا ست. وی در رابطه با پتانسیل تولید در استان هرمزگان می گوید: در این استان مناطق ساحلی کوهستک، جزیره لارک، جزیره هنگام، جزیره قشم، جزیره فارو، جزیره کیش، جزیره هندورابی، بندرچارک، گرزه، حسینه، شیرویه، مقام، بندر جوادالائمه مناسب پرورش ماهی در قفس بوده که قفس هایی از جنس پلی اتیلن با مقاومت در برابر امواج شش متری می تواند مورد استفاده قرار گیرد. در برنامه ششم توسعه کشور نیز بر افزایش پرورش ماهی در قفس تاکید شده است و بر اساس این برنامه باید ظرفیت تولید در هرمزگان به 123 هزار تن برسد. اکنون استان هرمزگان سالانه 4هزار و 500 تن ماهی پرورشی در دریا تولید می کند که 50 درصد تولید ماهیان پرورشی در کشور را شامل می شود. مهمترین مشکل در این بخش تولید ماهیان مولد و بچه ماهی است که با همکاری شرکت مالزیایی یک مزرعه تولید بچه ماهی در استان در حال راه اندازی وبومی شدن این دانش است. مدیرکل شیلات هرمزگان می گوید: بر اساس یک طرح مطالعاتی انجام شده در پنج شهرستان جاسک، سیریک، قشم، بوموسی و بندرلنگه ظرفیت تولید 123هزارتن پرورش ماهی در قفس وجود دارد. شش گونه هامور، سرخو، پرستو ماهی،میش،سه کلا و سوف دریایی در استان امکان پرورش دارد.
یکتاپور می افزاید: زمینه سرمایه گذاری در پرورش گیاهان دریایی، خیار دریایی وصدف خوراکی و ماهیان خاویاری نیز در استان فراهم است که در سالیان گذشته ماهیان خاوریاری در استخرهای کشاورزی درحاجی آباد و رودان ایجاد شده اند. برای نخستین بار یک و نیم تن ماهی خاویاری در هرمزگان برداشت و به بازارهای جهانی صادر شد. قرار است طرح پرورش ماهیان خاویاری در شهرستان های بندرلنگه و میناب نیز اجرا شود. صنعت فراوری نیز همگام با فعالیت های آبزی پروری پیش رفته است. اکنون 76 واحد صنعتی مرتبط با فعالیت های شیلاتی با سه هزار نفر شاغل در زمینه عمل آوری، فرآوری و بسته بندی انواع آبزیان به ویژه میگوی پرورشی درسطح این استان فعالیت دارند. عبدالرسول دریایی مسئول امور صنایع دریایی اداره کل شیلات هرمزگان می گوید:در این واحدها 100 درصد میگوی پرورشی و 100 درصد ماهیان غیر خوراکی را عمل آوری می شود و زمینه اشتغال هزار و 700 نفر بصورت مستقیم را فراهم کرده اند که بخش زیاد آنها را بانوان تشکیل می دهند. مهمترین مشکل سرمایه گذران در بخش شیلات فرایندهای طولانی اداری در دریافت مجوزها بویژه مجوزهای زیست محیطی است. استاندار هرمزگان می گوید: محیط زیست باید در مدت کوتاهی همه مناطق مستعد را مطالعه و مجوزهای لازم را صادر کند و در همین زمینه کمیته ویژه ای در استانداری تشکیل شده است. وجود ظرفیتهای بالقوه و بالفعل در هرمزگان هرگونه سرمایه گذاری در این استان را اجتناب ناپذیر کرده است. هر یک از ظرفیتهای استان هرمزگان موتور محرک توسعه اقتصادی قلمداد میشود. خزایی رئیس سازمان سرمایه گذاری و کمکهای فنی و اقتصادی ایران نیز میگوید:هرمزگان تنها استان کشور است که دارای مجمع الجزایر و دسترسی به آبهای آزاد است و این به منزله ورود به بازارهای جهانی و اقتصاد بین الملل است. معاون دفتر جذب و حمایت از سرمایه گذاری استانداری هرمزگان نیز ومی گوید: فرصتهای شیلاتی استان به سازمان سرمایه گذاری ارسال و مورد تائید قرار گرفته است. فرهاد ملکشاهی میافزاید:این فرصتها در سایت اطلاعاتی فرصتهای سرمایه گذاری ایران به نشانی www.investiniran.ir درج شده است. وی میگوید: فرصتهای شناسایی شده در بخش شیلات در حوزه های پرورش ماهی در قفس، فرآوری و عمل آوری و پرورش میگو است. همچنین برای تسریع در دریافت مجوزها پنجره واحد سرمایه گذاری و مرکز خدمات سرمایه گذاری در استان راه اندازی شده است. استاندار هرمزگان میگوید:سرمایه گذاران طرحهای سرمایه گذاری خود را در مرکز خدمات سرمایه گذاری استان ثبت کنند. فریدون همتی میافزاید:به منظور جلوگیری از اتلاف وقت و حمایت از سرمایه گذاران این مرکز همه استعلامات برای اخذ مجوز صدور سرمایه گذاری را از دستگاههای مربوطه اخذ میکند. وی میگوید: زمان اخذ این استعلامات و رسیدگی به پروندههای سرمایه گذاری بسته به نوع طرح از دو هفته تا یک ماه است. هیچ دستگاه اجرایی نیز حق ندارد بصورت مستقیم با سرمایه گذار قرارداد ببندد. معاون دفتر جذب و حمایت از سرمایه گذاری استانداری هرمزگان از مشوقها میگوید: سرمایه گذاران در هرمزگان از معافیت مناطق ویژه، مناطق آزاد و شهرکهای صنعتی برخوردار هستند. فرهاد ملکشاهی میافزاید:واگذاری زمین، معافیتهای بیمهای، مالیاتی و تضمین سرمایه گذاریها از جمله این مشوقها و معافیت هاست. معافیت عوارض مالیاتی برای سرمایه گذران تا هفت سال پس از بهره برداری است. در برنامه ششم توسعه بر پیشرفت دریاپایه در مناطق ساحلی توجه شده است ، پیشرفتی که آبزی پروری نقطه کانونی آن است. * محمد امیرمحمدی