پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب؛
پتروشیمی، پایانی بر وابستگی به نفت خام
صنعت پتروشیمی پس از انقلاب روند رو به رشدی داشته به نحوی که هم اکنون با ۵۳مجتمع پتروشیمی و تولید ۶۵میلیون تن محصول، بالاترین سهم از صادرات غیرنفتی را به خود اختصاص می‌دهد.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز آذربایجان غربی، صادرات غیرنفتی همواره مورد توجه خاص سیاست گذاران اقتصادی ایران بوده و توسعه آن موتور محرک مشارکت فعال کشور در بازارهای جهانی و به تبع آن رقابتی تر شدن اقتصاد کشور است.
بر اساس اهداف کلان سند چشم انداز، سهم ایران از کل ارزش تولید محصولات پتروشیمی در خاورمیانه باید تا سال۱۴۰۴ به ۳۴درصد و در جهان به 6و3درصد برسد و این یعنی این که ایران باید در سال های پیش رو به نخستین تولیدکننده مواد و کالاهای پتروشیمی در منطقه تبدیل شود و ظرفیت تولید در صنعت پتروشیمی را به ۱۲۶میلیون تن در سال برساند.
از نظر کارشناسان یکی از مسائلی که باید در رسیدن به اهداف سند چشم انداز مدنظر قرار داشت، بررسی اوضاع صنایع پتروشیمی کشورهای همسایه مثل قطر، امارات و عربستان است که بزرگترین میادین نفتی و گازی را دراختیار دارند و درحال تبدیل شدن به بزرگترین تولیدکننده های محصولات پتروشیمی اند.
بر اساس اهداف کلان سند چشم انداز، سهم ایران از کل ارزش تولید محصولات پتروشیمی در خاورمیانه باید تا سال۱۴۰۴ به ۳۴درصد و در جهان به 6و3درصد برسد و این یعنی این که ایران باید در سال های پیش رو به نخستین تولیدکننده مواد و کالاهای پتروشیمی در منطقه تبدیل شود و ظرفیت تولید در صنعت پتروشیمی را به ۱۲۶میلیون تن در سال برساند.
از نظر کارشناسان یکی از مسائلی که باید در رسیدن به اهداف سند چشم انداز مدنظر قرار داشت، بررسی اوضاع صنایع پتروشیمی کشورهای همسایه مثل قطر، امارات و عربستان است که بزرگترین میادین نفتی و گازی را دراختیار دارند و درحال تبدیل شدن به بزرگترین تولیدکننده های محصولات پتروشیمی اند.
مهمترین ویژگی های صنعت پتروشیمی، کسب ارزش افزوده از نفت و گاز و همچنین امکان ایجاد اشتغال به ویژه در صنایع تکمیلی است، رشد صادرات صنعت پتروشیمی کشور در سالهای اخیر این امیدواری را به وجود آورده که ایران بتواند در آینده ای نزدیک از وابستگی صرف به صادرات نفت خام رهایی یابد.
محصولات پتروشیمی به سه دسته، محصولات پایه ای (مثل اتیلن و گوگرد که از نفت خام یا گاز تهیه می شود)، محصولات میانی (مثل ملامین که مواد اولیه کارخانه های تولید کننده محصول نهایی را تشکیل می دهد)، و محصولات نهایی (مانند الیاف مصنوعی، لاستیک و کودهای شیمیایی که به دست مصرف کننده می رسد و یا در سایر صنایع بکار می رود)، تقسیم می شود.
مجتمع های پتروشیمی ایران در سه گروه طبقه بندی می شود. الف) منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی (ماهشهر)- ب) منطقه ویژه اقتصادی پارس (عسلویه)- ج) سایر مناطق
محصولات پتروشیمی به سه دسته، محصولات پایه ای (مثل اتیلن و گوگرد که از نفت خام یا گاز تهیه می شود)، محصولات میانی (مثل ملامین که مواد اولیه کارخانه های تولید کننده محصول نهایی را تشکیل می دهد)، و محصولات نهایی (مانند الیاف مصنوعی، لاستیک و کودهای شیمیایی که به دست مصرف کننده می رسد و یا در سایر صنایع بکار می رود)، تقسیم می شود.
مجتمع های پتروشیمی ایران در سه گروه طبقه بندی می شود. الف) منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی (ماهشهر)- ب) منطقه ویژه اقتصادی پارس (عسلویه)- ج) سایر مناطق
مجتمع پتروشیمی آپادانا خلیج فارس، پتروشیمی جم بزرگترین واحد تولیدی اتیلن و پلی اتیلن کشور، پتروشیمی هنگام بوشهر بزرگترین واحد تولیدی اوره و آمونیاک کشور، پتروشیمی تبریز، پتروشیمی شازند مرکزی تولید کننده محصولات پلیمری از جمله فعال ترین مجتمع های پتروشیمی در کشورند.
بالاترین عملکرد تولید در نیمه نخست امسال نیز مربوط به مجتمع‌های پتروشیمی مهر، خوزستان، پردیس، خراسان، پلیمر کرمانشاه، خارک مهاباد، ارومیه، کرمانشاه، شیراز و فن‌آوران بود.
سال گذشته از میزان ۳۰.۷میلیون تن محصول قابل فروش مجتمع‌های پتروشیمی، ۲۲.۴میلیون تن به ارزش ۱۲میلیارد دلار صادر شد.
محمدرضا مودودی سرپرست سازمان توسعه تجارت می گوید، در ۹ماه امسال یعنی از ابتدای سال تا آخر آذرماه، میزان صادرات غیرنفتی به ۳۳و ۴میلیارد دلار رسید که محصولات پتروشیمی با 30درصد، بیشترین میزان صادرات به لحاظ ارزش را دارابود.
در فاصله سال های ۵۷تا۸۱ تعداد واحدهای پتروشیمی از سه واحد به ۳۵واحد در سال۸۱ رسید و میزان تولید از یک و 6میلیون تن به ۱۵میلیون تن افزایش پیدا کرد، همزمان با این روند سهم صادرات پتروشیمی از کل صادرات غیرنفتی کشور در پایان سال۸۱ به ۱۰درصد رسید و این گام نخست توسعه صنعت پتروشیمی در کشور محسوب میشد.
از سال۸۲، در گام دوم تحول صنعت پتروشیمی، خط اتیلن غرب به طول ۲۲۰۰کیلومتر از عسلویه به مناطق مرزی غرب و شمال غرب کشور احداث شد و با اجرای این خط، مواد اولیه از پتروشیمی باختر با عبور از ۱۲ استان کشور به آخرین مجتمع پتروشیمی در شمال غرب کشور یعنی مهاباد رسید.
با تکمیل خط اتیلن غرب، تعداد واحدهای پتروشیمی از ۳۵مجتمع در سال۸۱ به ۵۳مجتمع در سال۹۶ افزایش یافت و حجم تولید نیز با چهار و نیم برابر افزایش به ۶۵میلیون تن در سال رسید.
با رشد و توسعه واحدهای پتروشیمی، سهم صادرات صنایع پتروشیمی در سال96 هم نسبت به سال۸۱، با سه برابر افزایش به میزان ۳۰درصد از کل صادرات غیرنفتی کشور رسید.
در فاصله سال های ۵۷تا۸۱ تعداد واحدهای پتروشیمی از سه واحد به ۳۵واحد در سال۸۱ رسید و میزان تولید از یک و 6میلیون تن به ۱۵میلیون تن افزایش پیدا کرد، همزمان با این روند سهم صادرات پتروشیمی از کل صادرات غیرنفتی کشور در پایان سال۸۱ به ۱۰درصد رسید و این گام نخست توسعه صنعت پتروشیمی در کشور محسوب میشد.
از سال۸۲، در گام دوم تحول صنعت پتروشیمی، خط اتیلن غرب به طول ۲۲۰۰کیلومتر از عسلویه به مناطق مرزی غرب و شمال غرب کشور احداث شد و با اجرای این خط، مواد اولیه از پتروشیمی باختر با عبور از ۱۲ استان کشور به آخرین مجتمع پتروشیمی در شمال غرب کشور یعنی مهاباد رسید.
با تکمیل خط اتیلن غرب، تعداد واحدهای پتروشیمی از ۳۵مجتمع در سال۸۱ به ۵۳مجتمع در سال۹۶ افزایش یافت و حجم تولید نیز با چهار و نیم برابر افزایش به ۶۵میلیون تن در سال رسید.
با رشد و توسعه واحدهای پتروشیمی، سهم صادرات صنایع پتروشیمی در سال96 هم نسبت به سال۸۱، با سه برابر افزایش به میزان ۳۰درصد از کل صادرات غیرنفتی کشور رسید.
اما احداث مجتمع های جدید پتروشیمی از سال96 بازهم تداوم پیدا کرد و جدیدترین واحد پتروشیمی در میاندوآب آذربایجان غربی احداث شد. این واحد پتروشیمی در حال حاضر از ۸۰درصد پیشرفت عملیاتی برخوردار است و پیش بینی می شود در نیمه دوم سال۹۸ به بهره برداری برسد.
خط اتیلن لوله غرب پس از بهره برداری مجتمع میاندوآب به مجتمع پتروشیمی تبریز وصل خواهد شد تا پایانی باشد بر سالها خام فروشی نفت در ایران.
خط اتیلن لوله غرب پس از بهره برداری مجتمع میاندوآب به مجتمع پتروشیمی تبریز وصل خواهد شد تا پایانی باشد بر سالها خام فروشی نفت در ایران.
طرح احداث مجتمع های پتروشیمی در مناطق محروم اما استراتژیک غرب و شمالغرب کشور باتکمیل خط اتیلن غرب، طولانی ترین خط انتقال جهان و جاده ابریشم صنعت پتروشیمی نام می گیرد.
دل جوان مدیرعامل پتروشیمی ارومیه می گوید: برای نخستین بار جدیدترین و مدرن ترین فناوری تولید سولفات پتاسیم در مجتمع پتروشیمی ارومیه نصب می شود و امیدواریم در اردیبهشت سال98 به بهره برداری رسیده و وارد چرخه تولید شود.
دل جوان می افزاید: در حال حاضر کشور به یکصدهزارتن سولفات پتاسیم نیاز دارد که با تولید در این واحد نصف این نیاز برطرف خواهد شد.
جعفری رئیس خدمات فنی و پتروشیمی مهاباد می گوید: مسیر خط اتیلن غرب مسیری کوهستانی و صعب العبور هست و با سختی های خاص خوراک به این مجتمع رسیده و محصول نهایی تبدیل می شود.
رئیس واحد پلی اتیلن پتروشیمی مهاباد می گوید: محصولات تولیدی این مجتمع باکیفیت برندهای معتبر جهانی تولید و به خارج از کشور صادر می شود.
معززی می افزاید، یکی از موانع توسعه، خام فروشی نفت بود و امید است با افتتاح واحدهای جدید پتروشیمی، واردات صنایع پتروشیمی تا سال۱۴۰۰ به صفر برسد و صادرات محصولات آن نیز ۵۰درصد کل صادرات غیر نفتی کشور را به خود اختصاص دهد.
کارشناسان عقیده دارند، ایران بهشت آینده صنعت پتروشیمی جهان است اما در این حوزه با چندین مسئله از جمله تحریم اقتصادی، خصوصی سازی نامناسب، بی ثباتی در برنامه ریزی ها و قیمت گذاری محصولات مواجه است. آنها می گویند، وجود تحریم ها مانع از استقبال سرمایه گذاران داخلی و خارجی در صنعت پتروشیمی نشده، اما قطعا برطرف شدن تحریم ها موجب افزایش تقاضاها خواهد شد.
تنظیم و نگارش: سجاد فرجی*** گزارشگر: امید شکریازی
نظر شما