خوان گوایدو،عروسک جدید غرب در ونزوئلا کیست؟

پژوهش خبری صدا و سیما: خوان جراردو گوایدو مارکز(Juan Gerardo Guaidó Márquez)، متولد 28 ژوئیه 1983 ، مهندس و سیاستمدار و معاون رئیس پارلمان ونزوئلا است که در حال حاضر خود را رئیس جمهور ونزوئلا خوانده است. او عضو حزب میانه‌روی اراده مردمی سوسیال دموکراتیک( centristsocial-democratic Popular Will) و عضو مجلس از ایالت ورگاس در شمال ونزوئلا است.

گوایدو، هشت خواهر و برادر دارد و پدرش خلبان و مادرش معلم بود. او در یک خانواده متوسط به دنیا آمد. یکی از پدربزرگ‌هایش در گارد ملی ونزوئلا و دیگری در ناوگان دریایی این کشور خدمت کرده بود. او و خانواده‌اش در تراژدی ورگاس در دسامبر 1999 به طور کامل بی‌خانمان شدند. او در دوره دبیرستان و دانشگاه معتقد بود که چاوز نتوانسته است نقش مؤثری برای مهار بحران داشته باشد و از همان زمان به یکی از مخالفان سرسخت چاوز تبدیل شد. بعد از اخذ لیسانس مهندسی از دانشگاه خصوصی آندرسبلو کاتولیک در کاراکاس به آمریکا رفت و تحصیلات عالی خود را در دانشگاه جوروج واشنگتن در واشنگتن دی سی به فاصله اندکی ازکاخ سفید و کنگره گذراند. او در آمریکا از جمله افرادی بود که جنبش سیاسی ضد چاوز را راهبری می‌کرد. بعد از آن به ونزوئلا بازگشت و رادیو تلویزیون خصوصی کاراکاس موسوم به آرسی تی وی را راه‌اندازی و در آن به سیاست‌های دولت به شدت انتقاد می‌کرد. در سال 2007، این رسانه اولین بار مسئله رای منفی به طرح چاوز در همه‌پرسی را مطرح کرد و درباره آن تبلیغات گسترده‌ای انجام داد. نتایج این تبلیغات، شکست طرح چاوز در همه‌پرسی بود. او در سال 2009 به همراه لئوپولدو لوپز(Leopoldo López)، یکی دیگر از چهره‌های برجسته مخالفان دولت،‌حزب اراده سوسیال دموکراتیک را بنا نهاد. به گفته سی ان ان، لوپز رئیس مجمع ملی ونزوئلا که از دهم ژانویه 2019 در بازداشت است، از مهم ترین محرکان گوایدو برای تحریک علیه دولت بوده است؛ بویژه اینکه گوایدو، چهره شناخته شده ای در ونزوئلا نیست و همه او را به عنوان هم فکر لوپز می شناسند. گوایدو در دسامبر 2018 به عنوان رئیس مجمع ملی ونزوئلا انتخاب شد و در پنجم ژانویه 2019 سوگند خورد. در انتخابات مجمع ملی سال 2010، گوایدو حتی در ایالت خودش یعنی ورگاس به عنوان نفر اصلی رای نیاورد. در انتخابات سال 2015 نیز تنها با 26 درصد آراء توانست به مجمع ملی راه یابد. براین اساس، گویادو حتی در ایالت خودش نیز چهره برجسته و شاخصی نیست. البته در ایالت ورگاس، طرفداران جنبش بولیواری موسوم به چاویستا، قدرت بیشتری داشتند و به همین دلیل فرماندار این ایالت که منتخب مردم است، از طرفداران بیشتری برخوردار است. او در سال 2018 برای انجام تحقیقاتی به دانشگاه آریزونای آمریکا رفت و در آمریکا با بسیاری از اعضای کنگره دیدار کرد.

گوایدو در 19 ژانویه 2019 در مقاله ای برای روزنامه واشنگتن پست با عنوان "زمان رفتن مادورو فرا رسیده است"، وضعیت ونزوئلا را ترسیم کرد و نوشت که برای حل و فصل این بی ثباتی تلاش خواهد کرد.

براساس بند 233 قانون اساسی ونزوئلا اگر پست ریاست جمهوری خالی بماند، رئیس مجلس می تواند به صورت موقت و تا زمان برگزاری انتخابات زودهنگام جای او را بگیرد. در حالی که نیکولاس مادورو، رئیس جمهوری منتخب مردم ونزوئلا در دهم ژانویه 2019، در حضور ده ها نفر از مقامات کشورهای دیگر مراسم تحلیف به جا آورد. خوان گوایدو در 23 ژانویه یعنی تنها 13 روز بعد بدون حضور هیچ مقام و ناظر خارجی و در اقدامی خلاف فرایندهای دموکراتیک خود را رئیس جمهوری ونزوئلا خواند. این اقدام غیرمتعارف با استقبال دونالد ترامپ، رئیس جمهوری و مایک پامپئو وزیر خارجه آمریکا مواجه شد. متحدان آمریکا در منطقه موسوم به گروه لیما منهای مکزیک که به تازگی یک رئیس جمهور چپگرا در آن به قدرت رسیده است، ریاست جمهوری گوایدو را تایید کردند. همچنین آمریکا، کارلوس آلفردو واچیو(Carlos Alfredo Vecchio) را به عنوان نماینده دیپلماتیک دولت گوایدو در آمریکا پذیرفت.

گوایدو ادعا می‌کند، ریاست جمهوری او توسط اکثر دولت های نیمکره غربی و همه کشورهای جهان تایید شده است، اما سازمان کشورهای آمریکایی این ادعای گوایدو را رد می کنند و ترکیه، چین، روسیه، ایران و دیوان عالی ونزوئلا به شدت به این اقدام گوایدو اعتراض کرده اند. گوایدو در 25 ژانویه 2019 اعلام کرد که اگر مادورو، قدرت را واگذار کند، به او مصونیت خواهد داد.

دولت هایی که تاکنون گوایدو را به عنوان رئیس جمهور موقت ونزوئلا به رسمیت شناخته اند:
آرژانتین، باهاماس، برزیل، کانادا، شیلی، کلمبیا، کاستاریکا، جمهوری دومینیکن، اکوادور، گرجستان، گواتمالا، هائیتی، هندوراس، رژیم صهیونیستی، پاناما، پاراگوئه، پرو و آمریکا از دولت هایی هستند که گوایدو را تائید کرده اند. اتحادیه اروپا نیز مواضعی محتاطانه داشته است و اسپانیا، فرانسه، آلمان و انگلیس در 26 ژانویه با انتشار بیانیه ای هشت روز به مادورو فرصت دادند تا انتخابات مجدد برگزار کند. آنها تهدید کردند بعد از پایان این اولتیماتوم، گوایدو را به رسمیت خواهند شناخت.

سازمان کشورهای آمریکایی در دهم ژانویه، قطعنامه‌ای منتشر و در آن اعلام کرد که دوره جدید ریاست جمهوری مادورو را به رسمیت نمی شناسد. لوئیس آلماگرو، دبیر کل این سازمان در 23 ژانویه در اقدامی طرفدارانه، ریاست جمهوری گوایدو را به رسمیت شناخت. اما در جلسه فوق العاده ای که در 24 ژانویه برگزار شد، نتوانست اکثریت آراء برای صدور قطعنامه علیه مادورو را به دست آورد.

پژوهش خبری // تهمینه بختیاری