سلاح های هوشمند روسیه؛ عنصر کلیدی برای بازدارندگی راهبردی

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ نشریه فارن پالسی در مقاله ای نوشت: پیمان منع موشکهای هسته ای میانبرد یکی از دستاوردهای غرورآفرین در زمینه کنترل تسلیحات است که دو قدرت بزرگ دنیا را از داشتن یک نوع سامانه تسلیحات هسته ای منع می کند اعلامیه دولت ترامپ در سال گذشته مبنی بر خروج از این پیمان، باعث خطر ایجاد رقابت جدیدی در عرصه تسلیحات هسته ای شده است. آمریکا مدعی است روسیه این پیمان را نقض کرده است.

دولت ترامپ می گوید مسکو باید تا اوایل ماه فوریه به این پیمان بازگردد وگرنه واشنگتن فرایند خروج شش ماهه خود از این پیمان را آغاز خواهد کرد. خروج از این پیمان می تواند برای آمریکا آسیب زننده باشد. مسکو نیازی به یک قابلیت هسته ای جدید ندارد. اما، می تواند موشک های متعارف جدیدی را آزادانه مستقر کند، چرا که خروج این کشور از پیمان منع موشک های هسته ای میان برد این فرصت را برای آن ایجاد می کند. با وجود این، بحث اندکی در مورد تأثیر خروج از این پیمان بر سامانه های تسلیحات غیرهسته ای در اروپا شده است.

علی رغم نامش، پیمان منع موشک های هسته ای میان برد نه تنها موشک های زمین به هوا با برد میان 500 تا 5500 کیلومتر را منع می کند، بلکه مبنایی برای نابودی انواع موشک های کوتاه برد و میان برد واشنگتن و مسکو – صرفنظر از نوع کلاهک آنها – به دست می دهد. به همین دلیل، خروج از این توافق دارای پیامدهای کوتاه مدتی است که فراتر از نگرانی در مورد سلاح های هسته ای است. اینکه پیمان منع موشک های هسته ای میان برد موشک های زمین به هوا با کلاهک متعارف را ممنوع می کند در زمان امضای این پیمان مورد توجه قرار نگرفت، بنابراین این نوع سلاح ها (متعارف) به طور کلی در مقایسه با سلاح های هسته ای، مسئله ای فرعی تلقی می شدند.

قابلیت نوظهور سلاح های هوشمند با چنین برد طولانی در همان زمان هم برای برخی روشن بود؛ نیکولای اوگارکف، رئیس وقت ستاد مشترک اتحاد جماهیر شوروی در سال 1984 گفت در دسترس بودن این سامانه ها می تواند ظرفیت تخریب سلاح های متعارف را به میزان زیادی افزایش دهد و خاصیت آنها را به خاصیت سلاح های کشتار جمعی برساند. اما این ظرفیت مخرب بودند در آن زمان آشکار نشد، تا اینکه جنگ خلیج (فارس) در سال های 1990 و 1991 و اقدامات متعاقب در یوگسلاوی، افغانستان، عراق و لیبی ثابت کرد که دیدگاه طرفداران سامانه های جنگی هوشمند و متعارف درست است. روسیه به عنوان جایگزین قابلیت هسته ای، سلاح های متعارف و راهبردی خود را تقویت کرده است.

دکترین نظامی کنونی روسیه که در سال 2014 منتشر شد می گوید روسیه سلاح های هوشمند را عنصر کلیدی بازدارندگی راهبردی خود تلقی می کند. همچنین، چشم انداز معاصر دکترین دریایی روسیه که در سال 2017 منتشر شد، اعلام کرد: "با توسعه سلاح های بسیار هوشمند، نیروی دریایی با یک هدف کیفی جدید روبروست: از بین بردن ظرفیت نظامی و اقتصادی دشمن از طریق حمله به تأسیسات حیاتی دریایی آن." روسیه تکامل راهبرد نظامی خود را با به کارگیری سامانه هایی که قادرند به این اهداف دست پیدا کنند مطابقت داده است. در دریا، کشتی ها و زیردریایی های مدرن و جدید روسیه قادرند موشک های کروز کالیبر "3M-14" را حمل کنند – این نوع موشک های کروز بردی میان 1500 تا 2500 کیلومتر دارند.

در هوا، بسیاری از بمب افکن های روسیه با موشک کروز هوا به زمین "KH-101" مجهز هستند. این نوع موشک دستکم 2500 کیلومتر برد دارد. هر دوی این سامانه ها علیه اهدافی (مقرهای تروریست ها) در سوریه مورد استفاده قرار گرفته اند. سلاح های هوا به زمین جدیدی برای تجهیز بمب افکن ها و جنگنده های تاکتیکی در حال ساخت و به کارگیری هستند.